Thay vì đất sét luyện, hai bên cống được thi công bằng đất với rất nhiều sỏi,đá
NNVN ngày 8/6 đăng bài “Đập khe Reéch vỡ do chất lượng công trình kém?", sau khi báo phát hành, nhiều cơ quan chức năng ở Hà Tĩnh đã vào cuộc.
Hà Tĩnh: Đập thuỷ lợi vỡ giữa... mùa hè!
Như NNVN đã phản ánh, nhiều người dân địa phương rất nóng ruột khi phát hiện đập rò rỉ đã hơn nửa năm nay đến mức không cần mở cống mà gần 2ha ruộng hai lúa ở đồng Bệ vẫn đầy ắp nước suốt bốn mùa. Thế nhưng, Ban A huyện Hương Khê- chủ đầu tư cũng như bên thi công vẫn "bình chân như vại". Khi sự cố xảy ra, chúng tôi có mặt tại hiện trường để tìm hiểu, ông Vinh – Phó Bí thư Huyện uỷ Hương Khê nói: “Sự cố vỡ đập này là tất yếu bởi đập rò rỉ từ lâu, một số lần họp Thường vụ Huyện uỷ đã nhắc nhở nhưng ai quan tâm”.
Kỹ sư Nguyễn Quốc Khánh – GĐ Cty CP Tư vấn thiết kế thuỷ lợi Hà Tĩnh (đơn vị thiết kế công trình) nói: Qua xem xét hiện trường có mấy điều đơn vị thiết kế chúng tôi thấy bất ổn là: Trong thiết kế, hai phía vai cống đều được thiết kế góc nghiêng mái mở M= 1:1 (tương đương 45 độ). Xung quanh cống được thiết kế bằng lớp đất sét luyện có khối lượng 230m3, chỗ mỏng nhất là 50cm. Đất đắp thân đập là loại đất được lấy theo hai mỏ quy định (có tỷ lệ sỏi ít và sỏi nhỏ)...
Thế nhưng khi cống và đập bị vỡ, mới phát hiện vai cống phía mái núi gần như là một góc dựng đứng gần 90 độ (chứ không phải 45 độ như thiết kế). Xung quanh cống, mặc dù thiết kế đắp bằng đất sét luyện (đất dẻo như đất làm gạch, được nhào trộn và nện chặt quanh ống cống bằng thủ công để chống nước rò rỉ bởi không thể đầm bằng máy dễ dẫn đến vỡ cống). Lúc đập vỡ, xung quanh cống lòi ra toàn là đất pha sỏi lổn nhổn. Thậm chí, có chỗ còn nguyên cả một khúc gỗ lớn chèn ngay bên thân cống. Về đất đắp thân đập, những điểm đập lở, lòi ra toàn là đất đá với tỷ lệ đá sỏi rất nhiều và những viên đá to hơn so với quy định...
Ông Khánh và nhiều kỹ sư ở Cty CP Tư vấn xây dựng thuỷ lợi Hà Tĩnh còn cho rằng, đơn vị thi công đã mở mái mở, đắp đất sét luyện và đắp đất thân đập không đúng thiết kế dẫn đến sự cố vỡ đập. PGĐ Sở NN-PTNT Hà Tĩnh, Trần Quốc Hùng cũng khẳng định: Phải có một quá trình lâu dài, nước âm ỉ thấm trong thân đập hoặc qua mang cống và cũng có thể từ ngoài cống, sau đó xói lộng thân đập mới gây nên vỡ chứ không thể rò rỉ ngày một ngày hai.
Ông Nguyễn Quốc Khánh còn đưa ra một băn khoăn nữa, đó là: Trước đây, khi đang còn Bộ Thuỷ lợi, thì Bộ quy định chỉ đơn vị nào có đủ năng lực thi công đập thuỷ lợi mới được phép thi công. Nhưng gần đây việc này đã bị xem nhẹ, hầu như đơn vị xây dựng nào cũng có thể được giao xây dựng các công trình thuỷ lợi, hồ đập. Thậm chí, nhiều đơn vị không hề có kỹ sư thủy lợi người ta vẫn liều lĩnh thi công hồ đập. Trong khi đơn vị giám sát cũng thiếu hiểu biết và dễ dãi trong quá trình giám sát nên xảy ra tình trạng “điếc không sợ súng”.