81 năm QĐND Việt Nam: Từ bảo vệ độc lập đến bảo vệ tương lai

Tám mươi mốt năm qua, từ một đội quân nhỏ bé ra đời trong hoàn cảnh đất nước bị áp bức, Quân đội nhân dân (QĐND) Việt Nam đã bước vào lịch sử không chỉ với tư cách một lực lượng vũ trang, mà như một biểu tượng của ý chí dân tộc, của sự kết tinh giữa khát vọng độc lập và sức mạnh nhân dân. Hành trình 81 năm xây dựng, chiến đấu và trưởng thành của QĐND Việt Nam là hành trình vượt qua những giới hạn tưởng chừng không thể: từ tay không chống thực dân, đế quốc, đến bảo vệ Tổ quốc trong hòa bình, tham gia gìn giữ an ninh, ổn định và phát triển đất nước trong bối cảnh thế giới đầy biến động.

Nhìn lại chặng đường ấy, có thể khẳng định: thành quả lớn nhất của QĐND Việt Nam không chỉ nằm ở những chiến thắng quân sự lẫy lừng, mà ở năng lực thích ứng và tự đổi mới liên tục. Từ chiến tranh nhân dân trong kháng chiến, đến bảo vệ biên giới, làm nghĩa vụ quốc tế cao cả, rồi tham gia phòng chống thiên tai, dịch bệnh, xây dựng kinh tế, cứu hộ cứu nạn trong thời bình... Quân đội ta luôn giữ vai trò là lực lượng chính trị, quân sự đặc biệt trung thành, tin cậy của Đảng, Nhà nước và nhân dân. Chính sự gắn bó máu thịt với nhân dân đã tạo nên chiều sâu bền vững cho sức mạnh chiến đấu, làm nên bản sắc không thể trộn lẫn của QĐND Việt Nam.

Tuy nhiên, lịch sử không 'đứng lại' ở hào quang quá khứ. Bối cảnh thế giới và khu vực hiện nay đang đặt ra những thách thức căn bản mới đối với an ninh - quốc phòng. Cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn gia tăng, xung đột vũ trang diễn ra phức tạp, kéo dài, công nghệ quân sự phát triển với tốc độ vượt bậc, làm thay đổi căn bản hình thái và phương thức chiến tranh. Không gian chiến tranh không còn giới hạn trên bộ, trên biển hay trên không, mà mở rộng sang không gian mạng, không gian vũ trụ, lĩnh vực thông tin - tâm lý. Chiến tranh công nghệ cao, chiến tranh phi đối xứng, các hình thức “xung đột dưới ngưỡng” đang trở thành xu thế phổ biến.

Ở khu vực, những tranh chấp chủ quyền, lợi ích chiến lược, đặc biệt trên biển, tiếp tục tiềm ẩn nguy cơ bất ổn lâu dài. Trong nước, yêu cầu bảo vệ Tổ quốc trong điều kiện phát triển kinh tế thị trường, hội nhập quốc tế sâu rộng, cùng với các thách thức an ninh phi truyền thống như biến đổi khí hậu, thiên tai, dịch bệnh, an ninh mạng, đòi hỏi quân đội không chỉ mạnh về tác chiến, mà còn tinh thông quản lý rủi ro, ứng phó khủng hoảng và bảo vệ an ninh tổng thể quốc gia.

Chính trong bối cảnh ấy, yêu cầu xây dựng QĐND Việt Nam hiện đại không còn là mục tiêu dài hạn mang tính định hướng, mà đã trở thành nhiệm vụ cấp bách, mang ý nghĩa sống còn. Hiện đại hóa quân đội trước hết không đơn thuần là hiện đại hóa vũ khí, trang bị, mà là hiện đại hóa tư duy quân sự, tổ chức lực lượng, phương thức tác chiến và chất lượng con người. Một quân đội hiện đại phải đủ năng lực làm chủ khoa học - công nghệ quân sự tiên tiến, đồng thời đủ bản lĩnh chính trị để không bị cuốn theo các hình thức chiến tranh mới vốn nhắm trực tiếp vào ý chí và niềm tin.

Xây dựng quân đội hiện đại cũng đồng nghĩa với việc giải quyết hài hòa mối quan hệ giữa truyền thống và đổi mới. Truyền thống anh hùng là nền tảng tinh thần, nhưng nếu không được chuyển hóa thành động lực đổi mới, truyền thống có thể trở thành sức ỳ. Ngược lại, hiện đại hóa nếu tách rời bản chất “từ nhân dân mà ra, vì nhân dân mà chiến đấu” sẽ làm suy giảm cội nguồn sức mạnh. Thách thức lớn nhất hiện nay không phải là thiếu phương tiện kỹ thuật, mà là làm sao để xây dựng một quân đội vừa tinh nhuệ về chuyên môn, vừa vững vàng về chính trị, vừa nhân văn trong hành xử, vừa hiệu quả trong bảo vệ lợi ích quốc gia, dân tộc.

Kỳ vọng của Đảng, Nhà nước và nhân dân đối với QĐND Việt Nam trong giai đoạn mới vì thế mang tầm chiến lược và lâu dài. Đó là kỳ vọng về một quân đội cách mạng: Trung thành tuyệt đối với Tổ quốc, với nhân dân, với con đường mà dân tộc đã lựa chọn; Chính quy: kỷ luật nghiêm minh, tổ chức khoa học, vận hành hiệu quả; Tinh nhuệ: làm chủ kỹ năng, công nghệ, sẵn sàng ứng phó mọi tình huống; Hiện đại: đủ sức răn đe, bảo vệ vững chắc chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ trong mọi điều kiện.

81 năm là một chặng đường đủ dài để tự hào, nhưng chưa bao giờ là đủ để tự mãn, đòi hỏi QĐND Việt Nam không ngừng tự đổi mới, tự nâng cao, đặt lợi ích quốc gia, dân tộc lên trên hết để xứng đáng với niềm tin của nhân dân và vai trò là trụ cột bảo vệ Tổ quốc. Xây dựng quân đội hiện đại, vì thế, không chỉ là nhiệm vụ của riêng lực lượng vũ trang, mà là trách nhiệm chung của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội, một sự đầu tư cho hòa bình, ổn định và tương lai bền vững của đất nước.