Phát triển ngành dừa bền vững – Nâng tầm giá trị nông sản Việt

Phát triển ngành dừa bền vững – Nâng tầm giá trị nông sản Việt

Ngành dừa Việt Nam đang đứng trước cơ hội bứt phá mạnh mẽ, với hơn 200.000 ha diện tích trồng và sản lượng đạt hơn 2,2 triệu tấn mỗi năm. Việt Nam hiện là quốc gia đứng thứ 5 trên thế giới về xuất khẩu dừa. Trong đó, ĐBSCL là vùng trồng tập trung lớn, cây dừa không chỉ là sinh kế của hàng triệu nông dân miền Tây, mà còn là biểu tượng cho nông nghiệp xanh, thích ứng biến đổi khí hậu và phát triển bền vững.

TỰA: “KHAI THÁC HIỆU QUẢ TIỀM NĂNG CÂY DỪA – HƯỚNG TỚI PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG”

Sau sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh, tỉnh Vĩnh Long đứng đầu cả nước và khu vực ĐBSCL về diện tích trồng dừa, với gần 120.000 ha, chiếm khoảng 60% diện tích dừa cả nước. Định hướng đến năm 2030, diện tích này tăng đến khoảng 132.000 ha.

Tại xã Bình Phú, tỉnh Vĩnh Long, Hợp tác xã Nông nghiệp Vạn Hưng đang đi đầu trong sản xuất dừa hữu cơ theo tiêu chuẩn châu Âu. Với hơn 1.200 ha dừa liên kết cùng gần 2.000 hộ dân, mỗi năm HTX cung cấp khoảng 4000 tấn dừa cho thị trường trong nước và các doanh nghiệp xuất khẩu. Mô hình sản xuất hữu cơ giúp bà con nâng cao thu nhập, bảo vệ môi trường và tạo ra vùng nguyên liệu bền vững cho chế biến sâu. Mỗi héc-ta dừa hữu cơ cho lợi nhuận khoảng 150 triệu đồng mỗi năm, mang lại cuộc sống ổn định và niềm tin cho người trồng dừa vùng ĐBSCL.

Phát biểu Ông NGÔ HỮU SỰ - Giám đốc HTX Nông nghiệp Vạn Hưng, xã Bình Phú, tỉnh Vĩnh Long: “Khi mới làm dừa hữu cơ thì cũng gặp khó khăn nhưng nhờ sự vận động của địa phương và sự đồng lòng của bà con, đến nay sản xuất đã ổn định. Trồng dừa hữu cơ, thu nhập của người dân cao hơn 5.000–20.000 đồng/kg so với trước đây, đất đai cũng màu mỡ và thân thiện môi trường hơn”.

         Từ những phế phẩm tưởng chừng bỏ đi, người dân Vĩnh Long đã thổi hồn sáng tạo, cho ra đời những sản phẩm thủ công mỹ nghệ tinh xảo, thân thiện môi trường.Đây là hướng đi đầy tiềm năng trong việc nâng cao giá trị sản phẩm, tạo việc làm cho lao động nông thôn và góp phần phát triển kinh tế xanh.

Phát biểu Chị NGUYỄN BĂNG NHI-  Chủ cơ sở thủ công mỹ nghệ dừa CocoHand, xã Hương Mỹ, tỉnh Vĩnh Long: “Tôi bắt đầu với đam mê sáng tạo từ chất liệu quê hương. Các sản phẩm đều được xử lý thủ công, tạo hình bằng công nghệ laser để đảm bảo đồng nhất mẫu mã. Nhờ được hỗ trợ về vốn, máy móc và xúc tiến khởi nghiệp, sản phẩm của tôi đã có mặt tại nhiều hội chợ trong và ngoài nước.”

  Không chỉ dừng lại ở sản phẩm thô, nhiều doanh nghiệp tại Vĩnh Long đã mạnh dạn đầu tư công nghệ, chế biến sâu để nâng cao giá trị xuất khẩu. Tại Công ty TNHH Dừa Đông Dương, những vỏ dừa sau thu hoạch được tận dụng để sản xuất chỉ xơ và thảm dừa xuất khẩu sang thị trường Hàn Quốc và nhiều quốc gia khác. Mỗi tháng, công ty xuất khẩu 30–40 container, doanh thu đạt hàng tỷ đồng, góp phần khẳng định vị thế sản phẩm dừa Việt Nam trên thị trường quốc tế.

Phát biểu Ông NGUYỄN VĂN VŨ – Thành viên Công ty TNHH dừa Đông Dương, xã Tân Thanh Bình,  tỉnh Vĩnh Long: “Hiện công ty xuất khẩu sản phẩm chỉ xơ dừa và thảm sang thị trường Hàn Quốc. Chúng tôi đang đầu tư thêm công nghệ mới để nâng cao hiệu suất, giảm lao động thủ công nhưng vẫn đảm bảo việc làm cho người dân.”

Song song với việc phát triển vùng nguyên liệu và mở rộng các mô hình sản xuất, công tác nghiên cứu và chuyển giao khoa học kỹ thuật cũng đang được các địa phương quan tâm.

Theo các chuyên gia, để khai thác hiệu quả tiềm năng của cây dừa, cần chú trọng áp dụng công nghệ, xây dựng chuỗi giá trị liên kết và phát triển chế biến sâu – yếu tố quyết định để nâng cao giá trị gia tăng, hướng tới xuất khẩu bền vững.

Phát biểu Thạc sỹ NGUYỄN NGỌC TRAI – Phó trưởng Khoa Nông nghiệp - Thủy sản, Trường Đại học Trà Vinh: “Vĩnh Long hiện có khoảng 120.000 ha dừa, chiếm hơn 50% diện tích dừa cả nước. Điều kiện thổ nhưỡng và khí hậu nơi đây rất thích hợp cho cây dừa phát triển. Muốn nâng cao giá trị, cần kết nối ba nhà: nhà nông, nhà khoa học và nhà doanh nghiệp. Trong đó, chế biến sâu là yếu tố quyết định giúp dừa Việt Nam vươn xa.”

       Từ góc nhìn của giới khoa học, có thể thấy rõ rằng việc gắn kết giữa nghiên cứu – sản xuất – thị trường chính là chìa khóa để ngành dừa phát triển bền vững.Khi người trồng, doanh nghiệp và nhà khoa học cùng đồng hành, cây dừa không chỉ mang lại giá trị kinh tế mà còn góp phần gìn giữ môi trường, tạo nền tảng cho nông nghiệp xanh và hội nhập quốc tế.

        Hiện nay, nhiều sản phẩm chế biến từ dừa của Vĩnh Long như dầu dừa, nước dừa, sữa dừa, cơm dừa nạo sấy… đã có mặt trên các thị trường khó tính.Tuy nhiên, để ngành dừa phát triển bền vững, cần sự liên kết đồng bộ từ sản xuất đến chế biến và tiêu thụ.

Phát biểu Ông LÂM VĂN TÂN - Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Vĩnh Long: “Vĩnh Long hiện có gần 120.000 ha dừa, chiếm 50% diện tích dừa cả nước. Đến năm 2030, tỉnh đặt mục tiêu mở rộng lên 132.000 ha, phát triển chế biến sâu, xây dựng thương hiệu và đẩy mạnh xuất khẩu.Dừa là cây trồng thích ứng biến đổi khí hậu, mang lại sinh kế bền vững cho người dân. Tỉnh đang tập trung cải tạo vườn dừa lão hóa, ứng dụng công nghệ và phát triển chuỗi giá trị để cây dừa thực sự trở thành cây trồng chủ lực.”

         Từ vùng đất phù sa màu mỡ, cây dừa Vĩnh Long đang khẳng định vị thế mới – không chỉ là cây trồng truyền thống, mà là biểu tượng của phát triển xanh và hội nhập quốc tế. Phát huy tiềm năng, đẩy mạnh chế biến sâu và xây dựng thương hiệu là con đường đưa ngành dừa Việt Nam vươn tầm thế giới.