Nguy cơ cao lũ quét, sạt lở đất
Dự báo, đêm 5/10, bão số 11 (bão Matmo) đổ bộ vào tỉnh Quảng Ninh với cường độ cấp 11 - 12, sau đó di chuyển lên khu vực biên giới Lạng Sơn (Việt Nam) - Quảng Tây (Trung Quốc), cường độ giảm xuống cấp 6 - 7, giật cấp 9 và suy yếu thành vùng áp thấp trên khu vực miền núi phía Bắc.
Theo ông Mai Văn Khiêm, Giám đốc Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, đến hết đêm 7/10, khu vực vùng núi và trung du Bắc Bộ sẽ có mưa to đến rất to, lượng mưa phổ biến từ 150 - 250mm, có nơi trên 400mm. Đồng bằng Bắc Bộ và Thanh Hóa có mưa vừa đến to, lượng mưa phổ biến từ 70 - 150mm, có nơi trên 200mm.

Vụ sạt lở xảy ra hôm 1/10 tại khu vực đèo Khau Phạ (xã Tú Lệ, tỉnh Lào Cai) khiến giao thông bị chia cắt. Ảnh: Ngọc Sơn.
“Với lượng mưa như vậy, nguy cơ xảy ra một đợt lũ lớn trên các sông Bắc Bộ là rất cao, có thể lên đến báo động 2-3, thậm chí vượt báo động 3 ở một số nơi. Mực nước tại các hồ chứa lớn như Thác Bà, Tuyên Quang, Hòa Bình sẽ tăng nhanh từ ngày 6-9/10”, ông Khiêm thông tin.
Đáng lo ngại, độ ẩm đất ở các tỉnh trung du và miền núi phía Bắc hiện đã bão hòa sau đợt mưa lớn do bão số 10 (Bualoi) gây ra. Nhiều khu vực đã xuất hiện sạt lở, trượt đất, sông suối có nguy cơ nghẽn dòng.
“Từ ngày 6-7/10, mưa lớn sẽ tiếp diễn ở vùng trung du và miền núi. Nguy cơ lũ quét, sạt lở đất là rất cao. Do đó chính quyền địa phương cần khẩn trương rà soát các điểm xung yếu, nguy cơ nghẽn dòng, chủ động thông tin, di dời người dân khỏi vùng nguy hiểm trước khi bão ảnh hưởng trực tiếp”, Giám đốc Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia đặc biệt lưu ý.
Tại Hà Nội, do ảnh hưởng của bão và hoàn lưu sau bão, từ sáng 6/10 có gió mạnh cấp 3 - 4. Từ sáng sớm 6/10 đến hết đêm 7/10, thành phố có mưa vừa, mưa to, có nơi mưa rất to và dông. Khu vực phía bắc thành phố có lượng mưa phổ biến 80 - 150mm, có nơi trên 200mm; khu vực trung tâm 50 - 100mm, có nơi trên 150mm; phía nam và tây thành phố 40 - 70mm, có nơi trên 100mm.
Trong cơn dông có thể xuất hiện lốc, sét và gió giật mạnh, gây gãy đổ cây cối, hư hại nhà cửa, công trình giao thông và cơ sở hạ tầng. Mưa lớn trong thời gian ngắn có thể khiến hệ thống thoát nước quá tải, gây ngập úng tại các khu dân cư, đô thị, vùng trũng thấp, làm gián đoạn giao thông và giảm tầm nhìn khi di chuyển. Ngoài ra, mưa với cường độ cao còn tiềm ẩn nguy cơ sạt lở đất tại khu vực đồi núi, địa hình dốc.
Để bảo đảm an toàn cho học sinh, cán bộ giáo viên, Sở Giáo dục và Đào tạo TP. Hà Nội đề nghị các đơn vị cho học sinh nghỉ học ngày 6/10 và chuyển trạng thái từ dạy học trực tiếp sang dạy học trực tuyến đồng thời tiếp tục theo dõi diễn biến tình hình thời tiết những ngày tiếp theo để kịp thời có những xử lý tình huống linh hoạt trong dạy và học.
Sẵn sàng ứng phó trước, trong và sau bão
Ngày 5/10, ông Nguyễn Văn Công, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ninh, đã trực tiếp kiểm tra và chỉ đạo công tác ứng phó với bão số 11 tại phường Móng Cái 1, khu vực được dự báo nằm trong vùng chịu ảnh hưởng trực tiếp của bão Matmo.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ninh Nguyễn Văn Công (bìa phải) kiểm tra công tác phòng chống bão số 11 ở phường Móng Cái 1. Ảnh: Hoàng Hằng.
Theo ông Đỗ Văn Tuấn, Chủ tịch UBND phường Móng Cái 1, toàn phường hiện có 517 tàu, thuyền và phương tiện thủy các loại, tất cả đã nắm bắt thông tin bão và chủ động di chuyển vào nơi neo đậu an toàn. Với 129 hộ nuôi trồng thủy sản, 363 giàn bè đều đã được gia cố, chằng chống và đưa người vào bờ.
Đáng chú ý, phường có 175 nhà ở yếu, thiếu kiên cố với khoảng 800 nhân khẩu, trong đó có 25 người cao tuổi và 88 trẻ em. UBND phường đã chuẩn bị phương án di dời dân đến nơi an toàn, như nhà văn hóa, trường học hoặc nhà dân kiên cố liền kề.
Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Văn Công yêu cầu địa phương không được chủ quan, triển khai ứng phó theo phương châm “bốn tại chỗ”, duy trì trực 24/7, cập nhật liên tục diễn biến thời tiết, công khai đường dây nóng để người dân liên hệ khi cần hỗ trợ, đồng thời bố trí lực lượng, phương tiện sẵn sàng cứu hộ, cứu nạn khi có tình huống xảy ra.

Lực lượng Bộ đội Biên phòng được yêu cầu kêu gọi tàu thuyền vào nơi tránh trú bão và hỗ trợ ngư dân chằng chống tàu thuyền khi cần. Ảnh: Đinh Mười.
Tại TP. Hải Phòng, đến trưa 5/10, Bộ đội Biên phòng thành phố đã thông báo cho toàn bộ 1.603 phương tiện với gần 4.500 lao động về diễn biến bão Matmo để chủ động phòng tránh. Hiện không còn tàu thuyền nào trong vùng nguy hiểm hoặc bị mất liên lạc; 1.558 phương tiện đã neo đậu an toàn, lực lượng chức năng vẫn duy trì liên lạc thường xuyên với 45 tàu còn hoạt động ở vùng biển lân cận để hướng dẫn di chuyển kịp thời.
Trong khi đó, tại tỉnh Lạng Sơn, Chủ tịch UBND tỉnh Hồ Tiến Thiệu yêu cầu các sở, ngành và địa phương nhận thức đầy đủ tính chất nguy hiểm, diễn biến phức tạp của bão số 11, đặc biệt là nguy cơ mưa lớn, lũ quét và sạt lở đất. Cần rà soát toàn bộ phương án ứng phó, bảo đảm nhân lực, vật tư, phương tiện, hậu cần tại chỗ, sẵn sàng xử lý khi có sự cố.
Chính quyền địa phương được yêu cầu kiểm tra, khơi thông dòng chảy, gia cố công trình xung yếu, sơ tán dân khỏi vùng nguy hiểm, chuẩn bị nơi tạm trú, nhu yếu phẩm, nước uống và thuốc men, không để người dân bị đói, rét hoặc thiếu nước sinh hoạt.
Đặc biệt, công tác an toàn hồ chứa được đặt lên hàng đầu. Chủ tịch UBND tỉnh yêu cầu kiểm tra, giám sát chặt chẽ các hồ thủy lợi, thủy điện nhỏ, bố trí lực lượng trực ban 24/24 giờ, vận hành điều tiết đảm bảo an toàn công trình và hạ du.
Theo thống kê của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, đến nay, toàn vùng Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ đã gieo cấy hơn 1,1 triệu ha lúa, trong đó khoảng 450.000 ha đã thu hoạch. Diện tích hoa màu hiện đạt hơn 107.000 ha; cây công nghiệp lâu năm trên 86.700 ha; cây ăn quả hơn 454.000 ha. Các tỉnh, thành phố từ Quảng Ninh đến Ninh Bình có gần 100.000 ha nuôi trồng thủy sản với hơn 23.200 ô lồng bè và hơn 2.400 chòi canh, đều nằm trong khu vực có nguy cơ cao chịu ảnh hưởng của gió mạnh, sóng lớn.
Về an toàn hồ chứa, khu vực Bắc Bộ hiện có gần 2.500 hồ, dung tích trữ nước trung bình đạt từ 69-98% thiết kế, trong đó có 137 hồ hư hỏng và 47 hồ đang được sửa chữa, nâng cấp. Tại Bắc Trung Bộ, tổng số hồ chứa là hơn 2.300 hồ, dung tích trữ đạt 76-99%, với 132 hồ hư hỏng và 65 hồ đang được sửa chữa.
Thống kê sơ bộ, trên các tuyến đê biển, đê cửa sông từ Quảng Ninh đến Hà Tĩnh, tổng chiều dài vượt 1.000 km với 44 vị trí trọng điểm xung yếu. Do ảnh hưởng của bão số 10 và mưa lũ sau bão, đã ghi nhận 51 sự cố đê điều. Các địa phương đã xử lý bước đầu, song vẫn được yêu cầu tiếp tục rà soát, gia cố và bảo đảm an toàn tuyệt đối cho hệ thống đê điều trong ứng phó bão số 11 và mưa lớn sau bão.