Mỗi năm, chương trình xúc tiến thương mại (XTTM) quốc gia đều dành 20–25% kinh phí cho nhóm hàng nông lâm thủy hải sản. Ảnh: VGP.
Sự kiện do Trung ương Hội Nông dân Việt Nam phối hợp Bộ Công Thương tổ chức, nằm trong chuỗi chương trình “Tự hào Nông dân Việt Nam 2025”. Diễn đàn cũng cụ thể hóa kết luận của Thủ tướng tại Hội nghị đối thoại với nông dân năm 2024, yêu cầu các bộ, ngành tăng cường lắng nghe nông dân, hợp tác xã, chuẩn bị cho cuộc đối thoại của Thủ tướng với nông dân năm 2025.
Nhiều ý kiến từ nông dân và hợp tác xã đặt vấn đề xúc tiến thị trường, đặc biệt với sản phẩm OCOP, trong bối cảnh công nghệ số và thương mại điện tử phát triển mạnh. Ông Vũ Bá Phú, Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại cho biết Bộ Công Thương coi nông sản, nông lâm thủy sản là lĩnh vực ưu tiên. Mỗi năm, chương trình xúc tiến thương mại (XTTM) quốc gia đều dành 20–25% kinh phí cho nhóm hàng này. Năm 2024, 26 đề án về nông sản được triển khai với tổng ngân sách hơn 26,5 tỷ đồng, tương đương 22% kinh phí toàn chương trình. Hoạt động trải rộng từ tham gia hội chợ quốc tế, tổ chức đoàn giao dịch, hội nghị ngành hàng, cho tới xây dựng cơ sở dữ liệu xuất khẩu.
Nhờ đó, nhiều doanh nghiệp và HTX đã ký kết hợp đồng, biên bản ghi nhớ trị giá hàng trăm triệu USD, đồng thời quảng bá nông sản Việt, kết nối với chuỗi giá trị toàn cầu. Riêng năm 2025, Bộ đã phê duyệt 118 đề án, trong đó có 38 đề án nông sản với kinh phí gần 35 tỷ đồng.
Theo ông Phú, hướng đi sắp tới phải dựa trên nghiên cứu nhu cầu thị trường quốc tế. Theo đó, Bộ Công thương sẽ cung cấp thông tin cập nhật từng giai đoạn và nông dân, doanh nghiệp, HTX có thể tiếp cận ngay tại các cuộc họp cuối tháng.
Ở chiều ngược lại, để tham gia hiệu quả, ông Phú cho rằng, nông dân và hợp tác xã cần chú trọng nâng cao chất lượng, đáp ứng tiêu chuẩn khắt khe về truy xuất nguồn gốc, chuyển đổi xanh và phát triển bền vững.
Bổ sung ý kiến của đại diện Cục Xúc tiến thương mại, Bộ trưởng Bộ Công thương Nguyễn Hồng Diên cũng nhấn mạnh tư duy kinh tế thị trường trong sản xuất nông nghiệp. “Phải trả lời được làm gì, bán cho ai, ở đâu và với giá nào, chứ không thể sản xuất theo thói quen rồi mới đi tìm chỗ bán”, ông nói. Theo ông, sản xuất phải gắn quy hoạch vùng trồng, hướng tới sản phẩm xanh, sạch, minh bạch hợp đồng và điều khoản chia sẻ rủi ro.
Bộ trưởng Bộ Công thương Nguyễn Hồng Diên đối thoại với nông dân, HTX tại Diễn đàn Nông dân Quốc gia lần thứ X sáng 1/10. Ảnh: Linh Linh.
Ở góc độ thương mại điện tử, bà Lê Hoàng Oanh, Cục trưởng Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số, cho biết Bộ đã ban hành Chiến lược phát triển Thương mại điện tử quốc gia giai đoạn 2026 - 2030 (tạm áp dụng cho 5 năm đầu). Các địa phương và hiệp hội ngành hàng sẽ xây dựng đề án cụ thể, với sự hỗ trợ từ các sàn lớn như Shopee, TikTok, Lazada, Amazon. Các sàn cam kết miễn phí quảng bá sản phẩm OCOP, tổ chức đào tạo bán hàng xuyên biên giới, cũng như hướng dẫn tiêu chuẩn để hàng Việt lên sàn quốc tế.
Một thách thức lớn khi đưa sản phẩm OCOP lên sàn thương mại điện tử là chi phí logistics và phí sàn. Về vấn đề này, bà Oanh nêu giải pháp gom hàng, vận chuyển kết hợp để giảm phí, ví dụ doanh nghiệp gạo vùng Tây Bắc có thể liên kết xuất hàng chung một chuyến. Ngoài ra, các chương trình khuyến mại như Online Friday được kỳ vọng tạo cơ hội quảng bá với chi phí thấp.
Trong một xu hướng khác trên nền tảng thương mại số, nhiều lãnh đạo địa phương và cả những người có sức ảnh hưởng lớn đã trực tiếp tham gia livestream để hỗ trợ nông dân tiêu thụ sản phẩm. Tuy nhiên, cách làm này có bền vững hay không, liệu có cần quy hoạch, định hướng rõ ràng để tránh cạnh tranh thiếu lành mạnh, bảo đảm thị trường trong nước phát triển hài hòa và nông sản giữ được giá trị đúng mức, vẫn là câu hỏi đặt ra.
Theo bà Oanh, ứng dụng công nghệ thông tin trong bán hàng là xu hướng tất yếu, không chỉ ở Việt Nam mà trên toàn thế giới. Tại Trung Quốc, livestream đã trở thành công cụ phổ biến trong quảng bá, bán hàng và trong 5 năm tới họ vẫn tiếp tục đẩy mạnh hình thức này. Để hình thức livestream ở Việt Nam lành mạnh, đúng hướng, Bộ Công Thương hiện đang xây dựng dự thảo Luật Thương mại điện tử, trong đó có các điều khoản riêng quy định rõ hoạt động livestream bán hàng. Đây sẽ là khung pháp lý quan trọng để bà con, doanh nghiệp và địa phương thực hiện đúng quy định, nâng cao hiệu quả kết nối thị trường.
Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên thông tin, Luật Thương mại điện tử sẽ được Quốc hội thông qua tại kỳ họp tháng 10 này. Theo đó, Bộ Công thương sẽ có hướng dẫn cụ thể để hỗ trợ các sản phẩm chủ lực, từ miễn phí lên sàn đến giảm chi phí logistics, tập trung cho 100 sản phẩm trọng điểm. Đồng thời, việc điều chỉnh các nghị định liên quan sẽ bảo đảm quyền lợi người tiêu dùng và tháo gỡ lo ngại pháp lý cho doanh nghiệp sản xuất.
