Tại kỳ họp Quốc hội đang diễn ra, đại biểu Quốc hội Trần Thị Thanh Hương, Trưởng đoàn ĐBQH tỉnh An Giang đã gửi những tâm tư, kỳ vọng và cả nỗi lo lắng của bà con nông dân hai vấn đề được là: tình trạng hàng giả, hàng kém chất lượng trong sản xuất nông nghiệp và lãng phí nghiêm trọng nguồn tài nguyên từ phế phụ phẩm nông nghiệp.
Đại biểu Trần Thị Thanh Hương, Trưởng đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh An Giang. Ảnh: Phạm Thắng.
Mối họa chưa có hồi kết từ phân bón giả, thuốc kém chất lượng
“Phân bón giả, thuốc bảo vệ thực vật kém chất lượng không chỉ làm giảm năng suất, gây thiệt hại kinh tế, mà còn âm thầm phá hoại niềm tin của người tiêu dùng, làm tổn hại tới thương hiệu nông sản Việt Nam”, đại biểu Hương nhấn mạnh.
Bà Hương thông tin, theo thống kê, cả nước hiện có khoảng 700 cơ sở sản xuất phân bón với hàng chục nghìn chủng loại sản phẩm. Riêng thuốc bảo vệ thực vật có tới hơn 4.300 thương phẩm đang lưu hành.
Trong khi đó, nông dân mỗi năm tiêu thụ khoảng 11 – 12 triệu tấn phân bón, nhưng ngành nông nghiệp lại phải gánh thiệt hại khoảng 2,5 tỷ USD mỗi năm do sử dụng hàng giả, hàng kém chất lượng.
Đại biểu Hương cho rằng, hậu quả không dừng ở những cánh đồng bạc màu hay những mùa vụ thất bát. Mà hậu quả ấy còn kéo dài trong chuỗi giá trị nông sản bị phá vỡ, trong sự ngờ vực của thị trường trong và ngoài nước đối với chất lượng sản phẩm Việt Nam.
Đại biểu kiến nghị các cơ quan chức năng cần có hàng rào kỹ thuật đủ mạnh để siết chặt quản lý chất lượng phân bón, thuốc bảo vệ thực vật; đồng thời làm rõ trách nhiệm giữa các đơn vị cấp phép, kiểm định, kiểm tra lưu thông hàng hóa, tránh tình trạng "nhiều ông cùng quản nhưng không ai chịu trách nhiệm".
Việc xử lý cần nghiêm minh, không chỉ với đối tượng sản xuất và buôn bán hàng giả mà cả những cá nhân, tổ chức tiếp tay cho hành vi vi phạm.
Lãng phí phế phụ phẩm hàng trăm nghìn tỷ mỗi năm
Vấn đề thứ hai được đại biểu An Giang đưa ra là bài toán tận dụng phụ phẩm, phế phẩm trong nông nghiệp, đây là một mảnh ghép còn thiếu của kinh tế tuần hoàn.
Vỏ trái sầu riêng bỏ "lộ thiên" những nơi đất trống chưa có hướng xử lý. Ảnh: Nhật Trường/VOV.
Đại biểu Hương cho biết, mỗi năm nước ta tạo ra hơn 156 triệu tấn phế phụ phẩm nông nghiệp. Dưới con mắt của các chuyên gia, đó không phải là “rác”, mà là “mỏ vàng”, là nguồn nguyên liệu đầu vào để chế biến phân bón hữu cơ, thức ăn chăn nuôi, nguyên liệu sinh học...
“Nếu được xử lý và tận dụng hiệu quả, giá trị sản xuất nông nghiệp có thể nhân đôi, đồng thời giảm áp lực tiêu thụ nông sản mỗi khi được mùa”, đại biểu Hương nói.
Tuy nhiên, hiện nay, phần lớn lượng phụ phẩm này đang bị vùi lấp, đốt bỏ hoặc xả thải ra môi trường. Hậu quả là môi trường bị ô nhiễm, phát thải khí nhà kính gia tăng, trong khi hàng năm Việt Nam vẫn phải nhập khẩu lượng lớn phân bón từ nước ngoài, “một nghịch lý gây tổn thất hàng trăm nghìn tỷ đồng”, bà Hương nhấn mạnh.
Đại biểu cho rằng, Nghị quyết số 57 của Quốc hội với định hướng thúc đẩy khoa học công nghệ, chuyển đổi số trong nông nghiệp chính là cơ hội lớn để tháo gỡ nút thắt này. Song để chính sách đi vào cuộc sống, công nghệ chế biến phụ phẩm phải thực sự phù hợp với thực tiễn, từ điều kiện sản xuất nhỏ lẻ của người dân đến quy mô của doanh nghiệp, hợp tác xã tại từng vùng, từng nhóm sản phẩm.
Hai vấn đề được đại biểu nêu ra là chống hàng giả trong nông nghiệp và tận dụng phụ phẩm đều không mới, nhưng là những điểm nghẽn lớn trong hành trình phát triển nền nông nghiệp xanh, tuần hoàn, bền vững.
Chỉ khi người nông dân yên tâm sản xuất với vật tư đầu vào đạt chuẩn, và sản phẩm nông nghiệp được tối ưu hóa cả đầu ra lẫn phế phẩm, thì mới có thể gia tăng giá trị thật sự cho nền kinh tế nông nghiệp.
