Nông nghiệp là trụ đỡ vững chắc trong hành trình phát triển đất nước

Bước đi vững vàng trong nhiệm kỳ 2021–2025

Trong bối cảnh đất nước phải đối mặt với nhiều biến động, từ đại dịch COVID-19, xung đột địa chính trị toàn cầu đến biến đổi khí hậu ngày càng khốc liệt, ngành Nông nghiệp vẫn kiên cường vươn lên, tiếp tục khẳng định vai trò trụ đỡ của nền kinh tế, góp phần quan trọng vào ổn định xã hội, bảo đảm an ninh lương thực, sinh kế và môi trường sống cho hàng chục triệu nông dân.

Bước vào nhiệm kỳ 2021–2025, Chính phủ xác định tái cơ cấu ngành nông nghiệp gắn với xây dựng nông thôn mới, phát triển kinh tế nông thôn bền vững là một trong những trụ cột chiến lược. Với sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ cùng nỗ lực của toàn ngành, nông nghiệp Việt Nam đã đạt nhiều kết quả nổi bật, không chỉ duy trì tăng trưởng ổn định mà còn chuyển dịch mạnh sang nông nghiệp sinh thái, hữu cơ, tuần hoàn và ứng dụng công nghệ cao.

Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, giai đoạn 2021–2025, tốc độ tăng trưởng GDP toàn ngành bình quân đạt khoảng 3,8%/năm, cao hơn mục tiêu Nghị quyết Đại hội XIII đề ra (2,5–3%). Riêng năm 2024, giá trị gia tăng của toàn ngành tăng 3,88%, mức cao nhất trong 5 năm gần đây.

Tổng kim ngạch xuất khẩu nông - lâm - thủy sản năm 2024 đạt 53,2 tỷ USD, đưa Việt Nam vào nhóm 10 quốc gia xuất khẩu nông sản hàng đầu thế giới. Trong đó, nhiều mặt hàng tiếp tục khẳng định vị thế dẫn đầu toàn cầu như: gạo (xuất khẩu 8,2 triệu tấn, thu 4,7 tỷ USD), cà phê (4,2 tỷ USD), trái cây (6,3 tỷ USD), và thủy sản (9,5 tỷ USD). Đáng chú ý, nông sản Việt Nam đã có mặt tại hơn 190 quốc gia và vùng lãnh thổ, mở rộng mạnh mẽ sang các thị trường cao cấp như EU, Mỹ, Nhật Bản và Trung Đông.

Cùng với đó, thu nhập bình quân đầu người khu vực nông thôn tăng lên 52 triệu đồng/năm (2024), cao gấp 1,5 lần so với năm 2020. Tỷ lệ hộ nghèo đa chiều khu vực nông thôn giảm còn dưới 3%, góp phần quan trọng thực hiện mục tiêu giảm nghèo bền vững quốc gia.

Chuyển đổi nông nghiệp xanh, hội nhập sâu trong chuỗi giá trị toàn cầu

Một điểm nhấn của nhiệm kỳ này là sự chuyển dịch căn bản mô hình tăng trưởng: từ sản xuất nông nghiệp dựa trên mở rộng quy mô sang nâng cao giá trị và hiệu quả.

Cả nước đã hình thành hơn 9.000 hợp tác xã nông nghiệp kiểu mới, gần 30.000 trang trại quy mô lớn, 1.200 doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp công nghệ cao. Các mô hình liên kết chuỗi giá trị được mở rộng, giúp nông sản Việt Nam gia tăng giá trị chế biến lên hơn 35%, đồng thời giảm tình trạng “được mùa mất giá”.

Theo báo cáo, đến cuối năm 2024, tỷ lệ cơ giới hóa trong sản xuất nông nghiệp đạt 75%, nhiều lĩnh vực đã ứng dụng công nghệ số, cảm biến và dữ liệu lớn (Big Data) để dự báo thời tiết, phòng chống dịch bệnh, tối ưu năng suất. Chương trình “Chuyển đổi số nông nghiệp đến năm 2030” đã được triển khai tại nhiều tỉnh, thành phố, góp phần hình thành hệ sinh thái nông nghiệp số, từ sản xuất, truy xuất nguồn gốc đến tiêu thụ sản phẩm.

Đến năm 2025, hơn 82% số xã trên toàn quốc đạt chuẩn nông thôn mới, trong đó hơn 1.000 xã đạt chuẩn nâng cao, 150 xã kiểu mẫu; Hạ tầng kinh tế - xã hội nông thôn được đầu tư đồng bộ: 100% xã có đường ô tô đến trung tâm được nhựa hóa hoặc bê tông hóa; hơn 98% hộ dân nông thôn được sử dụng điện lưới quốc gia, 97% dân số nông thôn được cấp nước hợp vệ sinh.

Đặc biệt, chương trình OCOP (Mỗi xã một sản phẩm) đã trở thành động lực phát triển kinh tế nông thôn, với 8.600 sản phẩm được công nhận đạt chuẩn 3 sao trở lên, góp phần bảo tồn giá trị văn hóa vùng miền và thúc đẩy du lịch nông thôn.

Bên cạnh đó, công tác bảo vệ và phát triển rừng đạt kết quả tích cực, tỷ lệ che phủ rừng duy trì ổn định ở mức 42%, riêng rừng đặc dụng và phòng hộ được tăng cường quản lý thông qua công nghệ viễn thám, GIS và giám sát trực tuyến. Việt Nam cũng đang đi đầu trong khu vực Đông Nam Á về chuyển đổi nông nghiệp xanh: 27 địa phương triển khai mô hình nông nghiệp tuần hoàn, nông nghiệp carbon thấp; 50% doanh nghiệp chế biến nông sản đầu tư hệ thống xử lý phát thải đạt chuẩn môi trường.

Trong công tác hợp tác quốc tế và hội nhập sâu trong chuỗi giá trị toàn cầu, Việt Nam đã ký kết và thực thi 16 hiệp định thương mại tự do (FTA), trong đó có các hiệp định thế hệ mới như EVFTA, CPTPP, UKVFTA. Ngành đã chủ động tận dụng cơ hội này để chuẩn hóa quy trình sản xuất, đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế, truy xuất nguồn gốc điện tử, mở rộng thị trường và nâng cao giá trị thương hiệu “Made in Vietnam”. Bên cạnh đó, ngành đã ký kết 22 biên bản ghi nhớ hợp tác song phương và đa phương trong lĩnh vực an toàn thực phẩm, quản lý dịch bệnh động vật và nghiên cứu giống cây trồng, vật nuôi.

Niềm tin từ thực tiễn và động lực cho giai đoạn mới

Những con số tăng trưởng không chỉ là kết quả kinh tế, mà còn thể hiện niềm tin của người dân nông thôn vào chính sách phát triển của Đảng và Nhà nước. Từ chỗ là khu vực khó khăn, nay nông thôn Việt Nam trở thành không gian phát triển năng động, nơi khởi nghiệp nông nghiệp, du lịch sinh thái và kinh tế xanh đang hình thành mạnh mẽ.

Các doanh nghiệp lớn như TH Group, Masan, Nafoods, Vinamilk, Dabaco… đã đầu tư hàng nghìn tỷ đồng vào chế biến nông sản, tạo việc làm ổn định cho hàng vạn lao động. Những địa phương từng nghèo như Sơn La, Gia Lai, Lâm Đồng, Đồng Tháp, Cần Thơ… nay đã trở thành điểm sáng trong phát triển nông nghiệp công nghệ cao, xuất khẩu nông sản và du lịch nông nghiệp.

Nhiệm kỳ 2021-2025 khẳng định vai trò không thể thay thế của ngành Nông nghiệp và Môi trường trong hành trình xây dựng và phát triển đất nước. Ngành không chỉ bảo đảm an ninh lương thực quốc gia, mà còn đóng góp hơn 12% GDP, tạo việc làm cho hơn 30 triệu lao động, đồng thời là nền tảng cho phát triển xanh và bền vững mà Chính phủ hướng tới trong giai đoạn 2026-2030.

Đánh giá về những thành tựu to lớn của ngành nông nghiệp và môi trường đã đạt trong nhiệm kỳ 2020-2025, Phó Chủ tich Quốc hội Lê Minh Hoan cho rằng trước hết phải nói đến sự kế thừa từ những nhiệm kỳ trước. Nền móng vững chãi để chúng ta kiến thiết, xây dựng và không ngừng nâng cao giá trị, vị thế của ngành được xây dựng nên từ sự “đắp nền” của nhiều thế hệ cán bộ lãnh đạo, đảng viên, cán bộ công nhân viên của ngành qua các thời kỳ.

Có những giá trị chúng ta nhìn thấy rõ nhưng song song với đó là những giá trị không thể hiện bằng con số. Đó là những giá trị tưởng như vô hình nhưng mang tính xuyên suốt, chắc chắn sẽ là hành trang quan trọng trong những nhiệm kỳ kế tiếp.

Theo Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan, dẫu chặng đường phía trước sẽ phải đối mặt với muôn vàn thách thức, khó khăn, tuy nhiên chúng ta đã đặt nền móng vững chãi, có con đường rõ ràng để ngành tiếp tục khẳng định vai trò trụ cột của phát triển bền vững, lợi thế của quốc gia.

Niềm tin đó càng lớn lao hơn khi vị thế của nông nghiệp và môi trường ngày càng được khẳng định, có tiếng nói trong bức tranh tổng thể kinh tế xã hội nước nhà. Chúng ta tự hào về một nhiệm kỳ có nhiều thay đổi về tư duy, có nhiều tư tưởng. Sự thay đổi có thể chưa nhanh nhưng vững chắc, từng bước kéo cả xã hội vào cuộc cùng chúng ta, vì mục tiêu “nông nghiệp thịnh vượng, môi trường an lành”.