Xung phong nhận con giống
Tháng 8/2013 ông Hà Văn Thuyên, thôn Ba Bái, xã Xuân Thái, tỉnh Thanh Hóa được hỗ trợ 4 con hươu giống và 300 cây dổi trồng lấy hạt theo dự án “Ứng dụng tiến bộ khoa học công nghệ xây dựng mô hình sản xuất đa canh, đa con tại vùng đệm Vườn quốc gia Bến En – Thanh Hóa” (dự án đa canh, đa con).
Năm 2013, Vườn quốc gia Bến En thực hiện dự án đa canh, đa con nhiều hộ gia đình trong xã không dám nhận hươu giống, vì đây là vật nuôi lạ lẫm với người dân địa phương. Thời điểm đó, ông Thuyên đang là Chủ tịch Hội Cựu chiến binh xã Xuân Thái, ông đã xung phong nhận con giống và cam kết với lãnh đạo Vườn quốc gia Bến En sẽ phát triển con giống, đem lại hiệu quả kinh tế thiết thực.
Ông Thuyên cho biết từ đời bố ông, năm 1979 gia đình đã nuôi hươu, nên ông cũng có kinh nghiệm trong chăm sóc, đặc biệt là kĩ thuật cắt nhung hươu.
Theo ông Thuyên việc chăm sóc hươu rất đơn giản, đây là con vật hầu như không bị dịch bệnh, thức ăn đa dạng là các loại lá cây tận dụng trong rừng, như cỏ voi, lá xoan, lá mít, chuối... Là giống hươu sao thuần chủng từ tự nhiên nên sức đề kháng rất tốt, chịu được thời tiết lạnh, nhưng rất hung dữ khi gặp người lạ, khó tiếp cận.
Ông Thuyên đang có thu nhập ổn định mỗi năm từ bán con giống và nhung hươu. Ảnh: Thanh Tâm.
Vì là loài vật có nguồn gốc tự nhiên, có sức khỏe rất tốt, nên ông Thuyên cho biết khi xây dựng chuồng trại cần chú ý xây cao. Đặc biệt là khu vực cắt nhung cần lát gạch men trơn, tránh việc hươu tấn công người. Nhiều trường hợp không có kinh nghiệm xây dựng chuồng trại, khi cắt nhung, hươu hoảng sợ nhảy dẫn tới gãy chân.
Kinh nghiệm của ông Thuyên chia sẻ, khi đế nhung rơi được 45 ngày sẽ tiến hành cắt nhung, lúc này nhung còn non cho chất lượng cao nhất. Nếu để quá ngày sẽ chuyển từ lộc thành gạc, không còn nhiều tinh chất quý nữa.
Ông Thuyên bán ra thị trường với giá 22 triệu 1 con hươu đực, và 18 triệu đồng cho 1 con hươu cái. Ông sẽ bảo hành cho người mua đổi con giống trong vòng 2 năm nếu chết hoặc gãy chân. Những khách hàng mới nuôi chưa có kinh nghiệm cắt nhung, hàng năm ông đều đến tận nhà hỗ trợ kĩ thuật.
Sau 12 năm, đàn hươu đã được ông nhân giống lên 15 con bố mẹ, mỗi năm ông bán ra thị trường từ 5-6 con hươu giống. Trong đó có, 7 con hươu đực cho nhung, mỗi năm ông Thuyên cắt 2 lần, cặp nhung hươu nặng nhất là 800 gram, thấp nhất là 400 gram, giá bán 1,5 triệu đồng/100gram. Mỗi năm ông Thuyên thu về gần 200 triệu đồng tiền bán nhung hươu và con giống.
Ngoài ra, năm 2013 gia đình ông Thuyên cũng được hỗ trợ 300 cây dổi trồng lấy hạt. Hiện dổi đã cho thu hoạch hạt được 2 năm nay, thương lái thu mua với giá 2,5 triệu đồng/kg.
Ông Thuyên bên những cây dổi đã cho thu hoạch hạt. Ảnh: Thanh Tâm.
Ông Thuyên chia sẻ: Từ nguồn hỗ trợ hươu giống và cây dổi thuộc dự án đa canh, đa con của Vườn quốc gia Bến En gia đình tôi đã có nguồn thu nhập ổn định, mỗi năm trên 200 triệu đồng. Việc nuôi hươu ở vùng đất Xuân Thái có nhiều lợi thế vì gần Vườn quốc gia Bến En, nơi có khí hậu tương đồng với rừng tự nhiên. Bên cạnh đó nguồn thức ăn tận dụng được các loại lá cây có sẵn ở vùng đệm của rừng.
Nhận thấy hiệu quả kinh tế từ việc trồng dổi lấy hạt, năm 2024 ông Thuyên trồng thêm 800 cây, hiện đang sinh trưởng và phát triển tốt. Ông Thuyên cho biết cây dổi có thể thu hoạch hạt hàng chục năm, về tương lai có thể phát triển thành rừng gỗ lớn.
Tạo sinh kế để người dân giảm nghèo bền vững
Năm 2013 Vườn quốc gia Bến En thực hiện dự án “Ứng dụng tiến bộ khoa học công nghệ xây dựng mô hình sản xuất đa canh, đa con tại vùng đệm Vườn quốc gia Bến En – Thanh Hóa”
Theo đó, ứng dụng tiến bộ khoa học công nghệ đã có để xây dựng thành công mô hình đa canh, đa con, góp phần phát triển kinh tế cho người dân, giảm thiểu tác động tiêu cực vào các hệ sinh thái rừng, nâng cao hiệu quả bảo tồn đa dạng sinh học và phát triển du lịch sinh thái ở vùng đệm của Vườn quốc gia Bến En.
Thời điểm đó, xã Xuân Thái là vùng đệm của Vườn quốc gia Bến En có điều kiện kinh tế khó khăn, thiếu nguồn cung cấp cây, con giống chất lượng cao để phát triển sản xuất nông nghiệp. Vì vậy, việc xây dựng các mô hình sản xuất nông nghiệp, lâm nghiệp có hiệu quả kinh tế cao và bền vững là ưu tiên số 1.
Một góc Vườn quốc gia Bến En. Ảnh: Thanh Tâm.
Xuất phát từ thực tế đó, VQG Bến En đã triển khai thực hiện dự án “Ứng dụng tiến bộ khoa học công nghệ xây dựng mô hình sản xuất đa canh, đa con tại vùng đệm Vườn quốc gia Bến En – Thanh Hóa”, nhằm tạo lập sinh kế, góp phần làm giảm áp lực vào tài nguyên rừng, từng bước nâng cao hiệu quả của công tác bảo tồn tại Vườn quốc gia Bến En.
Mô hình đa canh, đa con trong các ở các hộ gia đình trong giai đoạn hiện nay tận dụng được nguồn thức ăn sẵn có của địa phương, đồng thời sử dụng một cách hiệu quả nguồn nhân lực dôi dư trong lúc nông nhàn.
Khi được tập huấn, hướng dẫn về kĩ thuật sẽ giúp người dân thay đổi tập quán sản xuất, góp phần chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi trong sản xuất phù hợp.
Bên cạnh đó, mô hình được xây dựng ở các cộng đồng vùng sâu, vùng xa sẽ không gây ô nhiễm và thân thiện với môi trường, vì vậy đây là một ưu thế cạnh tranh quan trọng.
