Ngành than Quảng Ninh siết chặt ranh giới mỏ bằng công nghệ

Trong lộ trình chuyển đổi phương thức phát triển từ "nâu" sang "xanh", tỉnh Quảng Ninh đã xác định ngành than không còn là gánh nặng môi trường mà phải trở thành hình mẫu về quản trị hiện đại. Việc siết chặt ranh giới mỏ và bảo vệ tài nguyên bằng công nghệ cao đang là chìa khóa để ngành công nghiệp này phát triển bền vững.

​Thiết lập 'hàng rào số' bảo vệ tài nguyên

​Quảng Ninh sở hữu "vàng đen" với trữ lượng thăm dò xấp xỉ 4 tỷ tấn. Tuy nhiên, đặc thù địa hình các khai trường thường nằm xen cài với khu dân cư đông đúc và các dự án đô thị đang phát triển nóng. Điều này đặt ra thách thức với ngành than làm sao để bảo vệ tài sản quốc gia khỏi tình trạng khai thác trái phép và lấn chiếm ranh giới?

​Câu trả lời nằm ở chiến lược "hàng rào công nghệ". Thay vì hình ảnh những tổ tuần tra thủ công vất vả trên các khai trường nắng bụi, các đơn vị như Than Hạ Long, Than Hòn Gai, Than Nam Mẫu, Than Vàng Danh,... đã thiết lập một mạng lưới giám sát đa tầng. Hệ thống AI Camera thông minh được lắp đặt tại các vị trí "yết hầu", từ kho than đến các tuyến đường vận chuyển, kết nối trực tiếp về Trung tâm điều hành sản xuất tập trung.

​Đặc biệt, sự xuất hiện của thiết bị bay không người lái (Flycam) và công nghệ quét 3D laser đã tạo nên một cuộc cách mạng. Các thiết bị này cho phép đo đạc chính xác đến từng centimet khối lượng than tồn kho và mọi biến động nhỏ nhất của địa hình. Những "điểm mù" tại các vách mỏ cheo leo, nơi con người khó tiếp cận, nay đã được phơi bày rõ nét trên màn hình điều hành, giúp loại bỏ hoàn toàn các nguy cơ thất thoát tài nguyên.

Lãnh đạo Công ty CP than Vàng Danh, cho biết với đặc thù diện quản lý rộng, địa hình đồi núi phức tạp, Vàng Danh đã ứng dụng công nghệ giám sát hiện đại để thay thế cho các phương thức tuần tra truyền thống.

​Công ty đã lắp đặt hệ thống camera hồng ngoại thông minh tại các cửa lò, trạm gác và các tuyến đường vận chuyển chiến lược, truyền dữ liệu trực tiếp về trung tâm điều hành 24/7. Điều này giúp phát hiện sớm mọi dấu hiệu xâm nhập trái phép vào ranh giới khai thác. Bên cạnh đó, việc sử dụng thiết bị GPS trên các xe vận chuyển và ứng dụng phần mềm quản trị số đã giúp kiểm soát chặt chẽ quy trình từ khâu khai thác tại gương lò đến khi nhập kho, tuyệt đối không để xảy ra tình trạng thất thoát "vàng đen".

​Đặc biệt, Than Vàng Danh luôn duy trì sự phối hợp chặt chẽ với chính quyền địa phương và lực lượng công an theo quy chế phối hợp an ninh trật tự.

​Kinh tế tuần hoàn: Biến đất đá thải thành tiền

​Một dấu ấn đậm nét khác trong tư duy quản trị mới là cách ứng xử với đất đá thải mỏ. Với khối lượng thải lên tới 150 triệu m3 mỗi năm, các bãi thải cao từng là nỗi lo về môi trường và an toàn sạt lở đối với người dân vùng mỏ.

​Tuy nhiên, trong định hướng kinh tế tuần hoàn, Tập đoàn TKV, Tổng Công ty Đông Bắc và tỉnh Quảng Ninh đã biến "gánh nặng" này thành vật liệu xây dựng quý giá. Hơn 16 vị trí bãi thải đã được quy hoạch để khai thác làm vật liệu san lấp cho các dự án hạ tầng giao thông và đô thị. Việc tái sử dụng đất đá thải không chỉ giúp giảm áp lực cho các bãi thải, bảo vệ quỹ đất địa phương mà còn giải quyết bài toán thiếu hụt vật liệu san lấp đang rất cấp thiết. Đây chính là minh chứng rõ nhất cho việc tối ưu hóa giá trị vòng đời của khoáng sản.

​Theo quy hoạch đến năm 2030, Quảng Ninh kiên định mục tiêu đóng cửa các mỏ lộ thiên để bảo vệ cảnh quan du lịch và môi trường bền vững. Ngành than đang thực hiện cuộc "viễn chinh" vào lòng đất với công nghệ cơ giới hóa đồng bộ.

​Việc chuyển dịch từ lộ thiên sang hầm lò giúp ranh giới mỏ trở nên ổn định và khu biệt hơn, ít tác động đến bề mặt và đời sống dân sinh. Với những lỗ khoan thăm dò đã đạt kỷ lục sâu trên 1.300m, công nghệ hiện đại đã cho phép tận thu tối đa tài nguyên ở các vỉa sâu mà trước đây con người không thể chạm tới.

​Cơ chế "ký cam kết trách nhiệm" từ Giám đốc đơn vị đến từng phân xưởng đã tạo ra một hệ thống quản trị minh bạch. Tài nguyên khoáng sản được xác định là tài sản quốc gia; bất kỳ sự thất thoát nào trong ranh giới quản lý đều được xử lý nghiêm minh.

​Ngành than Quảng Ninh đang bước vào kỷ nguyên quản trị thông minh, nơi việc bảo vệ tài nguyên không còn là cuộc chiến ngăn chặn "than tặc" đơn thuần. Đó là một chiến lược bài bản để tối ưu hóa giá trị của khoáng sản, gắn liền với sứ mệnh giữ gìn màu xanh bền vững cho vùng di sản.