Hoàng tàn sau mưa lũ
Đợt mưa lớn kéo dài từ ngày 16 đến trưa 23/11 đã gây thiệt hại đặc biệt nghiêm trọng cho sản xuất nông nghiệp tại các tỉnh Nam Trung Bộ và Tây Nguyên. Theo báo cáo của Cục Quản lý đê điều và Phòng, chống thiên tai, mức độ ảnh hưởng nặng nhất tập trung ở Gia Lai, Đắk Lắk, Khánh Hòa và Lâm Đồng. Đây là những vùng sản xuất nông nghiệp trọng điểm, nơi nhiều diện tích lúa, hoa màu và cây công nghiệp đã bị ngập úng, vùi lấp hoặc cuốn trôi trong thời gian ngắn.
Hàng triệu con tôm hùm ở phường Sông Cầu, Đắk Lắk bị chết ngộp do nước lũ dâng cao, nhiều lòng bè bị cuối trôi. Ảnh: PH.
Tính đến 11h30 ngày 23/11, tổng diện tích lúa và hoa màu bị thiệt hại đã lên tới 80.884 ha. Riêng Đắk Lắk ghi nhận khoảng 63.000 ha bị ảnh hưởng, chủ yếu tại các khu vực Cư M’gar, Krông Búk, Krông Pắc và vùng Krông Ana, nơi nhiều diện tích lúa rẫy và hoa màu ven sông bị chìm trong nước sâu từ 1–2 m.
Cùng với cây trồng ngắn ngày, khoảng 117.067 ha cây trồng lâu năm bị ảnh hưởng. Nhiều vùng trồng cà phê, sầu riêng và hồ tiêu ở Đắk Lắk và Lâm Đồng bị ngập sâu kéo dài, đất bị rửa trôi khiến cây dễ đổ ngã. Tại Lâm Đồng, khu vực Bảo Lộc, Di Linh ghi nhận hàng nghìn cây cà phê bị xói gốc, nguy cơ giảm năng suất vụ tới rất lớn.
Trong lĩnh vực chăn nuôi, thiệt hại lên mức kỷ lục với 3.234.753 con gia súc, gia cầm chết hoặc bị cuốn trôi. Đắk Lắk chiếm tới 3,2 triệu con, tập trung ở các trang trại và hộ nuôi gà, vịt, heo quy mô nhỏ tại các vùng Cư M’gar, Krông Ana, Buôn Đôn...
Tại Đắk Lắk, hàng nghìn tấn cá các loại trong ao và lồng bè trên sông Sêrêpốk, Krông Ana bị ngập sâu, nhiều cá chết hoặc trôi theo dòng nước, thiệt hại ước tính hàng chục tỷ đồng. Các hộ nuôi phải khẩn trương thu dọn ao, lồng, tiêu hủy cá chết để hạn chế ô nhiễm môi trường nước và chuẩn bị cho vụ nuôi tiếp theo.
Trong khi đó, ở khu vực Phú Yên cũ, thủy sản chịu tác động nghiêm trọng hơn, đặc biệt là tôm hùm nuôi lồng bè. Ước tính khoảng 80% lồng tôm hùm ở vùng nuôi bị thiệt hại, ước tính tổng thiệt hại kinh tế ban đầu lên tới khoảng 1.800 tỉ đồng.
Hàng chục ngàn ha hoa màu và cây trồng bị nhấn chìm, gây thiệt hại rất nghiêm trọng. Ảnh: Văn Long.
Tại Lâm Đồng, lượng mưa lớn đã làm hơn 4.500 ha rau màu, cà chua, khoai tây, hoa màu ngắn ngày bị hư hại, nhiều khu vực sản xuất tập trung ở Đơn Dương, Đức Trọng ghi nhận đất bị bồi lấp dày, nguồn cung rau cho thành phố Hồ Chí Minh đứng trước nguy cơ thiếu hụt cục bộ. Theo tính toán, mưa lũ đã làm hơn 7.300 ha cây trồng và hàng nghìn con gia súc, gia cầm bị thiệt hại, nhiều nhà dân ngập sâu. Ước tính thiệt hại kinh tế tỉnh Lâm Đồng đến sáng 23/11 khoảng 1.055 tỷ đồng.
Riêng Khánh Hòa, các vùng trồng sầu riêng tại Khánh Sơn bị nước vây trong nhiều ngày, nguy cơ chết rễ hàng loạt nếu không được tiêu úng kịp thời. Toàn tỉnh có 50 xã, phường trên địa bàn tỉnh có cây trồng bị ngập nước với tổng diện tích 12.200/86.600 ha. Cụ thể, khoảng 9.300ha lúa bị ngập và đang chờ nước rút để đánh giá thiệt hại.
Đối với hoa màu và cây có củ (khoảng 1.300ha), thiệt hại ước tính lên đến 260 tỷ đồng , còn cây trồng khác như nho, táo, sầu riêng... (khoảng 1.600ha) thiệt hại khoảng 80 tỷ đồng. Lĩnh vực chăn nuôi tại 17 xã, phường cũng chịu tổn thất khi đàn gia súc, gia cầm bị lũ cuốn trôi, ước tính khoảng 4 tỷ đồng. Thủy sản (khoảng 80 ha tôm, cá mú, ốc hương và 1 khu nuôi tôm công nghệ cao) cũng thiệt hại khoảng 4 tỷ đồng. Ngoài ra, diêm nghiệp chịu thiệt hại trên 146 ha ruộng muối, tương đương 10,2 tỷ đồng.
Thiệt hại hơn 9.000 tỷ đồng
Không chỉ phá hủy sản xuất, mưa lũ còn làm biến đổi mạnh môi trường sinh thái tại nhiều vùng sản xuất. Các khu vực Hòa Thịnh, Hòa Mỹ (Đắk Lắk) vẫn còn ngập sâu; bùn đất, rác thải, chất thải chăn nuôi tràn về tạo thành lớp bồi lắng dày, ảnh hưởng lớn đến đất canh tác. Tại các vùng Krông Ana và Buôn Đôn, nhiều diện tích ruộng biến thành hồ nước, khiến nông dân chưa thể thu dọn tàn dư cây trồng.
Người dân ở xã Yang Mao, Đắk Lắk bất lực trước cảnh vườn cà phê đang vào giai đoạn thu hoạch bị ngập sâu do nước lũ. Ảnh: Minh Thuận.
Mực nước tại các con sông chính vẫn ở mức cao. Sông Krông Ana tại Giang Sơn cao hơn báo động 3 là 0,25 m; sông Sêrêpốk tại Bản Đôn cao hơn báo động 3 tới 4,13 m. Các đoạn sông thuộc hệ thống Dinh, Ninh Hòa và sông Đồng Nai tuy xuống chậm nhưng vẫn vượt báo động 1. Điều này khiến công tác tiêu úng và khôi phục đồng ruộng khó thực hiện nhanh.
Trong những này mưa lũ, giao thông bị tắc nghẽn ở nhiều nơi. Có 19 vị trí trên 4 tuyến quốc lộ bị sạt lở; riêng Khánh Hòa có 14 điểm trên quốc lộ 27C. Tại Lâm Đồng, các đoạn đèo Mimosa và D’ran tiếp tục bị sạt trượt, gây chia cắt nhiều khu vực. Đường sắt Bắc – Nam mới hoạt động lại một phần; khu vực từ Đà Nẵng đến TP. Hồ Chí Minh vẫn chưa thể thông tuyến.
Hơn 258.000 khách hàng còn mất điện; riêng Đắk Lắk có 162.025 khách hàng đang bị ảnh hưởng. Một số xã thuộc vùng sâu ở Lâm Đồng và Gia Lai mất kết nối mạng truyền số liệu chuyên dùng, gây khó khăn cho công tác chỉ đạo phòng chống thiên tai.
Thiệt hại kinh tế bước đầu ước tính hơn 9.035 tỷ đồng. Đắk Lắk chiếm 5.330 tỷ đồng, phản ánh mức độ thiệt hại lớn đối với nông nghiệp và cơ sở hạ tầng. Con số này còn tiếp tục tăng khi địa phương đang thống kê thêm thiệt hại về cây lâu năm, thủy lợi và giao thông nội vùng.
Mực nước liên tục dâng cao đã nhấn chìm nhiều ngồi nhà và chia cắt giao thông gây nên những tổn thất rất lớn cho bà con nhân dân ở những vùng hạ du. Ảnh: PH.
Trước tình hình mưa lũ phức tạp, sáng 23/11, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã chủ trì cuộc họp khẩn với Ban Chỉ đạo phòng thủ dân sự quốc gia. Thủ tướng yêu cầu ưu tiên bảo vệ an toàn tính mạng nhân dân, khẩn trương khắc phục hệ thống giao thông, điện, viễn thông và tập trung xử lý môi trường, đặc biệt tại các khu vực có xác động vật bị cuốn trôi về.
Bộ Tài chính đã xuất cấp gạo dự trữ hỗ trợ khẩn cấp: Đắk Lắk 2.000 tấn, Gia Lai 1.000 tấn, Lâm Đồng 1.000 tấn. Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc ký quyết định hỗ trợ 1.100 tỷ đồng cho các tỉnh thiệt hại nặng, giúp địa phương sớm ổn định đời sống và chuẩn bị phục hồi sản xuất.
Lãnh đạo Đắk Lắk yêu cầu các địa bàn khẩn trương thu gom, tiêu hủy gia súc, gia cầm chết; kiểm tra hồ đập, nạo vét kênh mương bị tắc nghẽn. Lâm Đồng tập trung rà soát an toàn hồ chứa lớn như Đồng Nai 3, Đồng Nai 4, Đại Ninh; hướng dẫn nông dân xử lý bùn lắng trên diện tích rau màu. Khánh Hòa tổ chức lực lượng khơi thông các tuyến quốc lộ bị sạt lở, gia cố tạm thời các điểm xung yếu.
Trước tình hình mưa lũ diễn biến phức tạp, lãnh đạo Đảng và nhà nước đã có mặt trực tiếp các khu vực rốn lũ để thăm hỏi nhân dân và trao kinh phí hỗ trợ cho các địa phương khắc phục cũng như chỉ đạo sát sao lực lượng các cấp. Trong ảnh là Phó Thủ tướng Thường trực Nguyễn Hoà Bình xuống khu vực phường Đông Hoà, Đắk Lắk thăm hỏi và động viên lực lượng cán bộ chiến sỹ đang làm nhiệm vụ hỗ trợ và cứu nạn người dân. Ảnh: Trung Tân.
Mưa lũ vẫn còn diễn biến phức tạp, trong khi công tác khắc phục đang được triển khai khẩn trương. Cục Quản lý đê điều và Phòng chống thiên tai đề nghị các địa phương tiếp tục tập trung xử lý môi trường, thống kê thiệt hại nông nghiệp và chuẩn bị các điều kiện phục hồi sản xuất ngay sau khi nước rút, nhằm giảm thấp nhất tác động của thiên tai lên sinh kế và môi trường nông thôn.
Theo dự báo, từ 23 đến 25/11, khu vực Huế – Đà Nẵng – Quảng Ngãi – Gia Lai tiếp tục có mưa to, có nơi trên 220 mm. Nguy cơ ngập úng và sạt lở còn kéo dài. Cục Quản lý đê điều và Phòng chống thiên tai đề nghị các địa phương theo dõi sát diễn biến, chủ động sơ tán dân khỏi vùng nguy hiểm và chuẩn bị đầy đủ giống, vật tư, nguồn lực để sớm phục hồi sản xuất sau khi nước rút, hạn chế thấp nhất tác động lên môi trường và sinh kế người dân nông thôn.
