Mô hình chung cư cho lợn giúp phòng chống dịch tả Châu Phi

Người tiên phong

Ông Nguyễn Trọng Long, Giám đốc HTX Hoàng Long ở xã Dân Hòa, TP Hà Nội cho biết trong thời kỳ dịch tả lợn Châu Phi đang bùng phát ở nhiều nơi thì trang trại của mình vẫn ổn, duy trì tổng đàn 4.000 con cả giống lẫn thương phẩm, mỗi ngày xuất bán ra thị trường trung bình 3 tấn thịt và sản phẩm từ thịt, cho hiệu quả kinh tế tốt: “Mô hình trang trại đa tầng của tôi được xây dựng năm 2010, bắt đầu đưa vào sử dụng năm 2011. Vấn đề là phải thiết kế như thế nào để phù hợp cho việc kiểm soát môi trường, kiểm soát dịch bệnh. Khi làm trang trại đa tầng, sử dụng một phần máy móc tự động sẽ hạn chế tối đa lượng người vào ra, cả 4.000 con lợn của tôi chỉ có 8 người chăm sóc.

Quy trình vệ sinh càng phức tạp, càng rắc rối thì người công nhân thực hiện càng khó nên cần phải đơn giản mà hiệu quả. Chăn nuôi thời dịch tả lợn Châu Phi lao động phải đi trên nước vôi tôi chứ vôi bột không giải quyết được vấn đề. Ngoài ra, ủng, quần áo của lao động ngày nào cũng phải ngâm sát trùng, còn bên ngoài trang trại thì sát trùng tùy theo từng mức độ của dịch bệnh”.

Toàn bộ hệ thống chung cư này được HTX đầu tư khoảng 60 tỷ đồng-số tiền rất lớn hồi ấy khiến cho nhiều người bên ngoài cho rằng ông Long đã làm một việc không bình thường. Nhưng khi cơn bão dịch tả lợn Châu Phi quét qua nhiều trang trại, khiến cho phải chôn lợn không kịp mà chung cư lợn của ông Long vẫn trụ vững thì nhiều người phải suy nghĩ lại. Bộ Nông nghiệp và Môi trường cũng vừa có Tờ trình số 119 gửi Thủ tướng Chính phủ đề xuất chủ trương cho phép triển khai thí điểm mô hình chăn nuôi lợn trong nhà nhiều tầng tại Việt Nam. Đây được xem là một trong những giải pháp nhằm đổi mới phương thức chăn nuôi, đảm bảo an toàn sinh học, tiết kiệm tài nguyên đất và gia tăng hiệu quả kinh tế.

Nuôi lợn trong các chuồng kiểu chung cư cũng là hướng đi mà Trung Quốc đã thực hiện ở mức độ đại trà. Hiện nước này có khoảng trên 2.000 mô hình chung cư cao tầng chuyên dùng để nuôi khoảng 2,65 triệu lợn nái và hơn 30 triệu lợn thương phẩm ra thị trường.

Quay trở lại việc ông Long tiên phong trong xây dựng chung cư cho lợn. Nếu trước kia chuồng úm trệt chỉ úm được 350 con nay chung cư úm 3 tầng được hơn 1.000 con. Nếu trước kia ở chuồng cấp 4 chỉ chứa được 40 con nái đẻ nay được ở chung cư 2 tầng nên số nái tăng lên gấp ba. Không chỉ có lợi về diện tích mà lợn ở chung cư còn khỏe mạnh hơn do hệ thống thoát khí tốt, môi trường sống thoải mái giúp cho tỷ lệ lợn mẹ chết sau sinh giảm và trọng lượng lợn con khi cai sữa tăng. HTX luôn quan tâm đến khâu vệ sinh từ máng ăn đến không gian chuồng trại, lập một hàng rào cách ly xung quanh trang trại để bảo vệ vật nuôi bên trong.

Tất cả thức ăn nhập kho đều được xử lý qua hệ thống khử khuẩn trước khi phối trộn để phòng vi khuẩn, virus có thể lây lan dịch bệnh. Ông Long cũng trang bị máy ozone sát trùng để phòng bệnh cho lợn nái và riêng khu úm lợn con được lắp các bóng đèn vừa để dùng sưởi ấm, vừa sát trùng. Các thông số kỹ thuật như nhiệt độ, độ ẩm trong chuồng được cài đặt phù hợp với từng đối tượng lợn và luôn được vệ sinh sạch sẽ.

Một hệ thống thu gom, xử lý môi trường được thiết lập bằng cách đưa chất thải ra ngoài hàng rào trang trại luôn đảm bảo sau xử lý, lượng nước thải chảy ra hồ đảm bảo nuôi được cá, thân thiện với môi trường xung quanh.

Chuỗi thực phẩm A-Z

Trên nền tảng chăn nuôi khép kín và an toàn đó ông Long xây dựng chuỗi từ sản xuất con giống, thức ăn chăn nuôi, chăn nuôi, giết mổ, sơ chế, chế biến, bảo quản, vận chuyển và giao đến tay người tiêu dùng. Hiện khoảng 40% sản phẩm của HTX được phân phối vào các siêu thị, cửa hàng ở trong nội thành Hà Nội, phần còn lại được phân phối vào các đơn vị trường học, bếp ăn công nghiệp quanh vùng.

Những sản phẩm chế biến sẵn của HTX mang thương hiệu “Thực phẩm sạch A-Z” rất đa dạng, có thể kể đến từ các món thuần Việt như giò, chả, nem chua đến các món ẩm thực của nước ngoài như xúc xích, thịt hun khói…Tất cả đều được dán tem nhãn nhận diện để truy xuất được nguồn gốc xuất xứ. Nhiều sản phẩm đã được công nhận là OCOP 4 sao, được người tiêu dùng Thủ đô tin tưởng, đặt mua. HTX trở thành đơn vị tiêu biểu của TP Hà Nội trong ứng dụng công nghệ cao vào chăn nuôi theo chuỗi an toàn.

Hà Nội là một trong những địa phương có tổng đàn gia súc, gia cầm lớn của cả nước. 6 tháng năm 2025 thành phố có đàn gia cầm đạt 42 triệu con, tăng 2% so với cùng kỳ năm 2024, sản lượng thịt gia cầm ước đạt 86.500 tấn; trứng gia cầm đạt 1.514 triệu quả; chăn nuôi lợn ghi nhận mức tăng 3,3% về sản lượng, đạt hơn 132.000 tấn; sản lượng sữa bò tươi tăng 14%, đạt 31.700 tấn. Điều đáng mừng là theo thống kê của Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội trên địa bàn hiện có hơn 500 trang trại sử dụng công nghệ chuồng kín; 26 trang trại sử dụng dây chuyền cho ăn, cho uống tự động; 200 trang trại sử dụng dây chuyền cho ăn, cho uống bán tự động; 35 trang trại sử dụng công nghệ nuôi trên sàn nhựa để cách biệt với nguồn phân, nước tiểu dễ sinh bệnh...

Lợi ích thấy rõ của việc nuôi trong chuồng khép kín là tạo ra tiểu khí hậu phù hợp nhất với vật nuôi ở các giai đoạn khác nhau, dễ dàng áp dụng cho ăn bán tự động, cho uống tự động; lắp đặt camera giám sát từ xa để theo dõi các diễn biến của chuồng trại, tiến tới số hóa nhiều công đoạn của trang trại.

Song song với việc nuôi khép kín, nhiều trang trại của Hà Nội cũng ứng dụng chế phẩm vi sinh vào để tăng sức đề kháng cho vật nuôi, dùng thảo dược để hạn chế sử dụng hóa chất, thuốc kháng sinh, khử mùi hôi thối, đảm bảo an toàn dịch bệnh. Một số còn đi tiên phong trong dùng máy tách phân để xử lý chất thải của lợn làm phân bón hữu cơ; sử dụng các chế phẩm sinh học EM, đệm lót chuồng sinh học, hệ thống xử lý chất thải…Những hướng đi này không chỉ bảo vệ môi trường mà còn nâng cao hiệu quả sản xuất, phát triển chăn nuôi an toàn, bền vững.

Trang thông tin có sự phối hợp của Trung tâm Khuyến nông Hà Nội