| Hotline: 0983.970.780

Thứ Tư 13/03/2024 , 18:12 (GMT+7)

Lễ cúng rừng của người Mông Nà Hẩu: Bảo vệ không gian linh thiêng của con người

Thứ Tư 13/03/2024 , 18:12 (GMT+7)

Một trong những lễ hội quan trọng trong năm của người Mông Nà Hẩu ngoài Tết Nguyên Đán là lễ cúng rừng, hàng năm các thôn sẽ tổ chức lễ cúng rừng một lần vào ngày âm lịch cuối cùng của tháng Giêng. Đối với đồng bào vùng cao sống nhờ rừng, nương nhờ vào rừng, rừng vừa là nguồn sống, vừa là không gian linh thiêng cần được bảo vệ.

Dân tộc - Tôn giáo

Lễ cúng rừng của người Mông Nà Hẩu: Bảo vệ không gian linh thiêng của con người

Thanh Ngà {Ngày xuất bản}

Một trong những lễ hội quan trọng trong năm của người Mông Nà Hẩu ngoài Tết Nguyên Đán là lễ cúng rừng, hàng năm các thôn sẽ tổ chức lễ cúng rừng một lần vào ngày âm lịch cuối cùng của tháng Giêng. Đối với đồng bào vùng cao sống nhờ rừng, nương nhờ vào rừng, rừng vừa là nguồn sống, vừa là không gian linh thiêng cần được bảo vệ.

Từ nhiều năm nay lễ cũng rừng của người Mông Nà Hẩu đã trở thành lễ hội chung của đồng bào các dân tộc trong vùng. Năm nay, lễ cúng rừng đã được huyện Văn Yên (Yên Bái) tổ chức với quy mô cấp huyện. Cúng rừng đầu năm cũng là dịp để chính quyền và đồng bào các dân tộc trong huyện cùng đề cao trách nhiệm trong công tác chăm sóc và bảo vệ rừng.

430104107_2702186029931026_8717431545862669323_n.jpg
Trong lễ cúng rừng nghi thức rước lễ được thực hiện trong không khí trang nghiêm.

Theo người Mông quan niệm, rừng là nơi che chở bảo vệ cuộc sống của con người nhất là khi phải chống chọi với điều kiện tự nhiên khắc nghiệt. Trong mỗi thôn, bản của người Mông bao giờ cũng có một khu rừng thiêng hay được gọi là rừng cấm. Trong mỗi khu rừng cấm đều có một vị thần giúp đỡ dân làng, bảo vệ nguồn nước, bảo vệ người dân tránh được hạn hán và bão lũ. Với mỗi khu rừng đều gắn với những sự tích mang tính thần bí linh thiêng và có những kiêng kỵ nhất định.

z5232774611748_dc673a2b8123deb83797a7d210d275dc.jpg
Phó Chủ tịch UBND tỉnh Yên Bái Vũ Thị Hiền Hạnh tham gia lễ cúng rừng của đồng bào người Mông ở Nà Hẩu.

Nghi thức rước lễ được thực hiện trong không khí trang nghiêm, mang ý nghĩa thiêng liêng với ngụ ý báo cáo với thần rừng và đất trời chứng giám cho việc cộng đồng làng xã tổ chức Tết rừng.

z5232774623680_d566c0dcd826f23627919edf7388edeb.jpg
Thầy cúng sẽ thực hiện phần cúng ngay tại khu rừng thiêng.

Trong màn sương mờ ảo và cánh rừng ẩm ướt của đầu mùa xuân nghi lễ cúng rừng trở nên linh thiêng và bí ẩn. Tất cả đồ cúng của buổi lễ được người dân mang đến dưới một tán cây to trong cánh rừng để cúng thần rừng.

Thầy cúng sẽ lựa chọn một thân cây trong rừng để làm bàn thờ và dùng gạch đá và củi khô để làm bếp. Các nghi lễ cúng thường diễn ra trong khoảng 2 tiếng đồng hồ với các nghi lễ mời thần rừng về chứng kiến như: Cắt tiết lợn, gà để tế lễ và mời thần linh về thụ hưởng lễ vật. Lời cúng khá đơn giản với mong ước được thần rừng về che chở cho đời sống của dân làng.

z5232774626108_1b1c4402aa268fe64526529b643a1d3b.jpg
Theo người Mông quan niệm, rừng là nơi che chở bảo vệ cuộc sống của con người nhất là khi phải chống chọi với điều kiện tự nhiên khắc nghiệt.

Sau khi kết thúc phần nghi lễ cúng chính, tại các điểm cúng rừng, thầy cúng và người dân trải lá ngồi xuống cùng nhau họp, đánh giá tình hình bảo vệ rừng năm qua và cùng thề giữ rừng.

Trưởng thôn sẽ là người đánh giá kết quả công tác bảo vệ rừng, tuyên dương các hộ làm tốt. Đồng thời, nêu tên và phê bình các hộ làm chưa tốt để nhân dân trong thôn được biết.

Trưởng thôn sẽ đại diện cho người dân trong thôn, bản hứa với thần rừng không để nhân dân trong thôn cũng như người ngoài vào rừng cấm chặt cây, chăn thả gia súc, đồng thời sẽ khuyên bảo dân bản trồng rừng và bảo vệ rừng tốt hơn.

Chính trong lễ cúng rừng này người dân sẽ thống nhất những nguyên tắc bảo vệ rừng thông qua hương ước bảo vệ rừng của thôn, bản. Trong 3 ngày diễn ra lễ cúng rừng tất cả các gia đình đều không đi làm đồng hoặc lấy củi trong rừng, kiêng không được chặt cây trong rừng nếu vi phạm sẽ bị phạt tiền, lợn, gà để thầy cúng tạ lỗi với thần rừng và dân làng.

430063378_2702711866545109_4731182366238663000_n.jpg
Người dân trong thôn cùng đoàn kết thề giữ rừng.

Sau khi thực hiện nghi thức thề giữ rừng, trưởng thôn và nhân dân bầu ra tổ tự quản bảo vệ rừng năm mới (trước đây người Mông gọi là chủ rừng). Tổ tự quản rừng sẽ có người đàn ông là những người mạnh mẽ, am hiểu về cây rừng và hiểu tập quán của bà con trong thôn.

Sau khi bầu tổ tự quản, ngay tại địa điểm cúng rừng, người dân sẽ tổ chức ăn tết trên rừng. Mỗi người tham gia lễ cúng sẽ mang theo một cái bát, một đôi đũa, đàn ông mang theo chai rượu, phụ nữ mang theo hộp cơm, muối ớt. Cùng với thực phẩm mang theo, lợn, gà cúng xong sẽ được chia thành các phần để người dân cùng nhau trải lá dong, lá cọ để ăn bữa cơm đoàn kết.

431246193_2702711779878451_4931427744037816866_n.jpg
Người dân trong thôn cùng nhau ăn bữa cơm đoàn kết.

Có thể thấy, lễ cúng rừng của người Mông ở Nà Hẩu ngoài ý nghĩa tâm linh cúng thần rừng còn có ý nghĩa lớn trong việc gắn kết cộng đồng các dân tộc, gắn con người với thiên nhiên. Đây cũng là dịp để tổng kết triển khai công tác chăm sóc và bảo vệ rừng của địa phương và nâng cao ý thức của người dân trong công tác chăm sóc và bảo vệ rừng.

  • Đặc sắc Ngày hội hoa đào Lóng Luông
    Dân tộc thiểu số 10/02/2025 - 16:15

    (TN&MT) – Ngày hội hoa đào là hoạt động được xã Lóng Luông, huyện Vân Hồ, tỉnh Sơn La tổ chức thường niên vào dịp đầu xuân mới, khi hoa đào nở rộ, nhằm tôn vinh nét đẹp của hoa đào Lóng Luông; quảng bá, giới thiệu tiềm năng, bản sắc văn hóa các dân tộc xã Lóng Luông với nhiều hoạt động hấp dẫn, độc đáo.

  • Bắc Kạn: Hàng vạn du khách dự Lễ hội Lồng Tồng Ba Bể

    (TN&MT) - Hàng năm, cứ mỗi dịp xuân về, người dân Ba Bể lại tổ chức lễ hội để cầu chúc cho một năm mới có nhiều may mắn. Lễ hội Lồng Tồng Ba Bể là lễ “xuống đồng” lớn nhất của tỉnh Bắc Kạn, đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia năm 2014. Chính hội vào ngày mùng 10 tháng Giêng hàng năm, tại thôn Bó Lù, xã Nam Mẫu, huyện Ba Bể.

  • Lào Cai: Độc đáo Lễ cúng “Thần Nước, Thần Rừng” của người Hà Nhì
    Dân tộc thiểu số 05/02/2025 - 18:50

    (TN&MT) - Sau Tết Nguyên Đán, đồng bào dân tộc Hà Nhì ở Ý Tý, Lào Cai lại cùng nhau cúng “Thần Nước, Thần Rừng” cầu mong bình an, no ấm, hạnh phúc và giáo dục con cái bảo vệ rừng, bảo vệ hệ sinh thái, bảo vệ môi trường. Đây là một nét văn hoá đặc sắc riêng của dân tộc Hà Nhì ở vùng cao Lào Cai.

  • Tân Lạc (Hòa Bình): Khai mạc Lễ hội dân tộc Mường năm 2025 vào mùng 7, 8 tết

    Theo kế hoạch của Ban tổ chức, Lễ hội Khai hạ dân tộc Mường sẽ diễn ra trong hai ngày mùng 7 và mùng 8 tháng Giêng âm lịch tại huyện Tân Lạc, tỉnh Hòa Bình. Khác với năm 2024, Lễ hội diễn ra trong 3 ngày, thì năm 2025, lễ hội dự kiến sẽ tổ chức trong 02 ngày. Năm 2022, Lễ hội Khai hạ dân tộc Mường tỉnh Hòa Bình đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Ngày lễ này còn có tên gọi khác là Lễ xuống đồng, Lễ mở cửa rừng. Đây là lễ hội văn hóa dân gian truyền thốn

  • Đầu Xuân đi trẩy hội mở cửa rừng
    Dân tộc - Tôn giáo 01/02/2025 - 07:09

    (TN&MT) - Đây là sự kiện văn hóa, tín ngưỡng lớn trong năm của huyện Lạng Giang nhằm tôn vinh, quảng bá, giới thiệu giá trị lễ hội đền Cổ Ngựa và đền Chúa Then. Lễ hội mở cửa rừng được tổ chức từ ngày 07/02 đến 09/02 (tức ngày mùng 10 đến 12 tháng Giêng âm lịch) tại đền Cổ Ngựa, đền Chúa Then, thôn Việt Hương, xã Hương Sơn, huyện Lạng Giang, tỉnh Bắc Giang.

  • Hòa Bình: Tục để cây mía bên ban thờ của người Mường
    Dân tộc thiểu số 31/01/2025 - 22:10

    (TN&MT) - Tết Nguyên đán không chỉ là dịp để sum vầy, mà còn là thời điểm để mỗi người tìm về cội nguồn văn hóa, gìn giữ những phong tục truyền thống tốt đẹp. Trong văn hóa của người Mường ở tỉnh Hòa Bình, cây mía không chỉ là một loại cây trồng thông thường, mà còn mang ý nghĩa tâm linh sâu sắc.

  • Mùa hoa mở rộng vòng tay
    Dân tộc - Tôn giáo 29/01/2025 - 18:09

    (TN&MT) - Đầu xuân, chúng tôi rủ nhau đi về hướng núi. Sau chuyến xe đêm đường dài rồi lên xe ca tuyến huyện, đến điểm hẹn, con trai và cháu rể nhà Thào A Vạng đã xe máy chờ sẵn, đón đoàn từ “cây gạo cô đơn” đầu bản Phày để lên Nậm Nghiệp (xã Ngọc Chiến, huyện Mường La, tỉnh Sơn La).

  • Dọc đại ngàn Trường Sơn
    Dân tộc thiểu số 28/01/2025 - 22:55

    (TN&MT) - Trên đại ngàn Trường Sơn hùng vĩ, đời sống của đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) Cơ Tu, Kor, Xơ Đăng, Bhnoong ở Quảng Nam đang từng ngày thay đổi nhờ sự trợ lực từ những chính sách của Đảng, Nhà nước. Hàng loạt các chính sách vùng đồng bào đang được phát huy hiệu quả đã tạo ra sức bật lớn trong đầu tư xây dựng phát triển cơ sở hạ tầng, tạo sinh kế bền vững để đời sống hơn xưa.

  • Sắc xuân Phiêng Nghè
    Dân tộc - Tôn giáo 28/01/2025 - 22:54

    (TN&MT) - Những ngày cuối năm, chúng tôi có dịp trở lại thăm bản vùng cao Phiêng Nghè, xã Chiềng Đen, thành phố Sơn La - nơi không lâu trước đó, đã hứng chịu những thiệt hại nặng nề từ cơn bão số 2 và 3. Dù dấu vết của trận lũ vẫn chưa thể xóa nhòa, nhưng hôm nay, Phiêng Nghè đã và đang dần hồi sinh, khoác lên mình sức sống mãnh liệt đón mùa xuân gõ cửa.

  • Sín Thầu gọi xuân về
    Dân tộc - Tôn giáo 28/01/2025 - 18:19

    (TN&MT) - Đứng trên ngã ba biên giới A Pa Chải: Việt Nam - Lào - Trung Quốc - địa danh xã Sín Thầu, huyện Mường Nhé (Điện Biên), chúng tôi cảm nhận mùa xuân đang về.

  • Rẻo cao Mường Lát thoát nghèo
    Dân tộc - Tôn giáo 26/01/2025 - 21:01

    (TN&MT) - Tà Cóm, Cánh Cộng, Cá Giáng là 3 bản người Mông khó khăn và xa xôi nhất của xã Trung Lý, huyện Mường Lát (Thanh Hóa). Cuộc sống bà con nơi đây còn nhiều khó khăn, tuy nhiên, những “điểm sáng” trong phát triển kinh tế - xã hội đang được hình thành sẽ giúp nơi đây nhanh chóng thoát nghèo.

  • Vân Hồ (Sơn La): Về cơ sở hướng dẫn người dân giải quyết TTHC đất đai
    Dân tộc - Tôn giáo 26/01/2025 - 19:35

    (TN&MT) – Từ tháng 9/2024 đến nay, vào những ngày cuối tuần, Chi nhánh Văn phòng đăng ký đất đai huyện Vân Hồ, tỉnh Sơn La đã phân công cán bộ xuống cơ sở triển khai chương trình cải thiện điều kiện tiếp cận, hướng dẫn giải quyết thủ tục hành chính (TTHC) về đất đai cho bà con vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) trên địa bàn huyện, từng bước hướng đến xây dựng chính quyền thân thiện phục vụ nhân dân.

Xem thêm

Đọc nhiều nhất