Đêm “trắng”

Chiều tà 24/7, bản Phiêng Nghè hôm ấy vẫn chìm trong sự yên ả thường ngày. Sau bữa cơm chiều, người lớn, trẻ nhỏ lại quây quần bên nhau cùng sẻ chia những câu chuyện thường ngày. Trên mái nhà sàn, tiếng mưa rả rích, hòa lẫn với tiếng cười đùa rộn ràng, khiến mọi thứ dường như thật yên bình. Khi những hạt mưa đầu tiên rơi xuống, chắc hẳn bà con Phiêng Nghè khó có thể ngờ được, cơn mưa này sẽ đồng hành cùng cuộc sống của họ hơn 2 tháng trời.

Màn đêm buông xuống càng sâu, mưa mỗi lúc một nặng hạt hơn. Nỗi lo bắt đầu hiện diện trong tâm trí người dân, bởi thông tin về cơn bão số 2 đã được cảnh báo đến bà con từ trước đó. Mọi sự cảnh giác được nâng lên mức tối đa, đó cũng trở thành đêm mà người dân Phiêng Nghè không bao giờ quên.

- Nước dâng lên rồi! Mọi người ơi, dậy mau!

Tiếng hô hoán, gọi nhau vang lên trong bóng tối, xen vào giữa tiếng gió rít và tiếng mưa rơi. Ánh đèn, ánh đuốc sáng loáng khắp nơi. Các gia đình ở vùng trũng thấp giữa bị ảnh hưởng đầu tiên, đành sơ tán khẩn cấp đến nhà người thân, bạn bè ở khu cao hơn. Rồi cố cứu lấy những vật dụng thiết yếu trước khi nước dâng cao.

Anh Tòng Văn Thắng - Bí thư Chi bộ kiêm Trưởng bản Phiêng Nghè, ngậm ngùi: Cơn mưa kéo dài trong 2 ngày 24 - 25/7, rồi tạnh dần, nhưng nước lũ vẫn dâng lên từng ngày. Đây là trận lũ lớn nhất mà bà con từng chứng kiến, với mức độ thiệt hại chưa từng có.

Con đường làng vốn quen thuộc đã trở thành dòng suối nhỏ. Nhà cửa, gia súc, gia cầm, cùng nhiều diện tích ruộng nương vốn là nguồn sinh kế của bà con đều bị cuốn trôi hoặc ngập sâu trong bùn đất. Phiêng Nghè - bản làng yên bình, thơ mộng, nằm nép mình trong thung lũng xanh tươi, bao quanh là những dãy núi cao hùng vĩ ngày nào, bỗng chốc, trở thành “ốc đảo”.

Theo thống kê sơ bộ, mưa lũ đã làm ngập 40ha ngô, 10ha cây cà phê và 5ha ao cá của người dân. Những cây cà phê, niềm hy vọng kinh tế của nhiều hộ dân, đã dần đến ngày hái quả đã không thể trụ nổi trước dòng lũ dữ, một số bị bật gốc, số khác héo rũ trong bùn lầy. Những ao cá cung cấp thực phẩm, thu nhập cho người dân nay chỉ còn lại mặt nước lặng yên, trống trơn.

Anh Tòng Văn Thanh - người dân bản Phiêng Nghè, nghẹn ngào: “Sau đợt mưa lũ, gia đình chúng tôi rơi vào hoàn cảnh rất khó khăn, bởi nhà ở, các vật dụng sinh hoạt hàng ngày, lúa, cà phê, gia súc gia cầm bị mất trắng hết rồi, kinh tế gần như về không”.

Một quyết định khó khăn!

Hai tháng tiếp theo đó, cuộc sống của 39 hộ dân Phiêng Nghè gần như bị đình trệ hoàn toàn, chủ yếu trông chờ vào sự hỗ trợ từ Nhà nước, và các tấm lòng hảo tâm. Những chuyến hàng cứu trợ chở theo lương thực, nước uống, chăn màn, thuốc men và cả những lời động viên chân thành, tiếp thêm động lực cho người dân vượt qua những ngày khó khăn.

Trước tình hình nước lũ không có dấu hiệu rút, các cấp lãnh đạo tỉnh Sơn La đã trăn trở tìm kiếm những giải pháp khẩn cấp để giúp bà con thoát khỏi tình trạng bị cô lập. Ngày ngày, các đồng chí lãnh đạo tỉnh, thành phố lại thay phiên nhau có mặt tại Phiêng Nghè để nắm bắt tình hình nước rút và thăm hỏi, động viên bà con.

Trong một lần thị sát tại khu vực ngập lụt, ông Đặng Ngọc Hậu - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Sơn La, đứng đăm chiêu nhìn dòng nước vẫn cuồn cuộn chảy. Sau một hồi trầm tư, ông quay sang các cán bộ và kiên quyết nói:

- Nước rút chậm quá, không thể chờ được nữa, phải có giải pháp can thiệp để thoát lũ cho nhân dân. Khoan tiêu nước đi!

Ngay sau quyết định ấy, một kế hoạch khẩn cấp được triển khai. Một chiếc xà lan khổng lồ, cùng 4 mũi khoan hạng nặng đã được vận chuyển khẩn cấp từ Quảng Ninh lên Sơn La. Đi kèm với đó là đội ngũ công nhân chuyên nghiệp trong lĩnh vực khoan địa chất, được huy động lên đồng hành cùng tỉnh.

Hành trình vận chuyển thiết bị không hề dễ dàng. Địa hình miền núi hiểm trở, cộng thêm điều kiện thời tiết mưa kéo dài đã gây ra không ít khó khăn cho đội ngũ vận chuyển. Nhưng với quyết tâm cao độ, tất cả đều hoàn thành đúng tiến độ. Khi chiếc xà lan cùng các mũi khoan được lắp đặt tại hiện trường, mọi ánh mắt của bà con đều hướng về đó, tràn đầy hy vọng nhưng cũng hằn lên bao nỗi trăn trở, lo âu.

Chiều 18/9, mũi khoan đầu tiên được đưa xuống. “Đúng cửa hang caster rồi” -Tiếng reo mừng phấn khởi vang lên. Dòng nước bắt đầu chuyển hướng, chảy vào đường thoát lũ mới được mở ra. Và với 2 mũi khoan tiếp sau, chỉ sau khoảng 2 ngày, nước rút.

Bừng lên ngày mới

Nước lũ rút, bão đã tan, bản làng hiện lên tan hoang, nhà cửa ẩm ướt, hư hại, ruộng vườn phủ đầy bùn đất, gia súc gia cầm gần như mất trắng. Nhưng trong ánh mắt của mỗi người dân nơi đây vẫn ánh lên niềm tin và hy vọng. “Còn người thì còn của” - Họ bảo nhau như thế, và cùng nhau bắt đầu lại để khắc phục hậu quả thiên tai.

Nhưng, đời sống kinh tế của người dân miền núi thì chỉ biết dựa vào vườn cây, ruộng đồng, nên điều bà con cần nhất lúc này là những dụng cụ thiết yếu để cải tạo lại ruộng nương, dựng lại những vườn cây bị đổ ngã, và sẵn sàng cho vụ mùa mới.

Thấu hiểu nỗi khó khăn đó, nhiều chương trình hỗ trợ bà con tái sản xuất đã được các cấp, các ngành, các tổ chức đoàn thể triển khai kịp thời. Hơn 1.000 con giống, vật tư nông nghiệp, thuốc men khử trùng, tái tạo đất sản xuất được gửi tới hỗ trợ bà con. Những chuyến xe chở theo cuốc, xẻng, các loại hạt giống và phân bón được chuyển đến từng gia đình.

Và đặc biệt, hơn 500 cán bộ, công chức, viên chức của thành phố, xã Chiềng Đen và người dân các bản, tay cuốc, tay xẻng có mặt cùng bà con dọn dẹp nhà cửa, trường lớp, khơi thông các con đường ngập đầy bùn đất, sửa chữa những ruộng nương bị phá hủy…

Rời Phiêng Nghè, chúng tôi không khỏi xúc động trước hình ảnh những con người đang nỗ lực từng ngày để tái thiết cuộc sống. Phiêng Nghè giờ đây là minh chứng sống động cho sức mạnh của con người trước thiên tai. Sau hơn 3 tháng nước rút, nhà cửa đã được dựng lại, các con đường được dọn sạch, trở lại nhịp sống tấp nập hàng ngày. Trên những mảnh đồi, ruộng nương bị mưa lũ tàn phá, những mầm xanh đang dần nhú lên, như một biểu tượng của sự sống và niềm hy vọng.

Mùa xuân năm nay với Phiêng Nghè không chỉ là mùa của cây cối đâm chồi nảy lộc, mà còn là mùa của sự hồi sinh và khởi đầu mới. Năm nay, Phiêng Nghè càng vui hơn khi xã nhà đã được công nhận đạt chuẩn xã nông thôn mới nâng cao. Đối với bà con, đây không chỉ là sự công nhận cho những nỗ lực không ngừng nghỉ trong suốt những năm qua, mà còn là động lực để tiếp tục xây dựng cuộc sống mới tốt đẹp hơn.

Cơn lũ đã thử thách lòng người, nhưng cũng chính là cơ hội để thắp lên ngọn lửa của tình đoàn kết, yêu thương và khát vọng vươn lên mạnh mẽ. Vẫn biết rằng còn nhiều gian khó, song với tinh thần chịu thương, chịu khó, sự quan tâm đồng hành của chính quyền địa phương, tin rằng, một năm mới, một trang mới, một tương lai tươi sáng sẽ đến với mảnh đất kiên cường này.