Khoa học công nghệ là con đường sống còn, đưa đất nước phát triển bền vững

Chiều 29/9, Bộ Khoa học và Công nghệ (KHCN) tổ chức lễ kỷ niệm 80 năm ngành Bưu chính Viễn thông; 66 năm ngành KHCN; Đại hội Thi đua yêu nước lần thứ I và đón nhận Huân chương Lao động hạng Nhất. Tổng Bí thư Tô Lâm dự và chỉ đạo tại buổi lễ.

Trở thành động lực trung tâm của phát triển

Phát biểu chỉ đạo tại Lễ kỷ niệm, Tổng Bí thư Tô Lâm gửi lời chúc mừng tốt đẹp nhất các nhà khoa học, doanh nhân, cùng toàn thể các thế hệ cán bộ, công chức, viên chức, người lao động ngành Bưu chính Viễn thông và KHCN.

Tổng Bí thư khẳng định, ngay từ khi chưa giành được chính quyền, Đảng ta đã đặc biệt coi trọng công tác giao thông liên lạc và KHCN. Ngày 15/8/1945, tại Tân Trào, Hội nghị Toàn quốc của Đảng Cộng sản Đông Dương quyết định thành lập Ban Giao thông chuyên môn - sự kiện đặt nền móng đầu tiên cho ngành Bưu điện Việt Nam.

Tổng Bí thư nhận định, đến nay, ngành Bưu chính Viễn thông đã đi đầu trong số hóa mạng lưới, đưa Internet vào Việt Nam từ năm 1997, mở ra không gian mới cho học tập, sản xuất, kinh doanh, giải trí, hội nhập.

Mạng lưới phủ sóng rộng khắp, 4G đạt gần 100% dân số, 5G đang được triển khai và Việt Nam nằm trong số ít quốc gia tự thiết kế, chế tạo thành công thiết bị 5G. Bưu chính ngày càng hiện đại, ứng dụng công nghệ số để trở thành hạ tầng cho thương mại điện tử, logistics.

Ngành KHCN đã đạt nhiều thành tựu nổi bật: nghiên cứu giống lúa năng suất cao, góp phần đưa Việt Nam thành một trong những trụ cột an ninh lương thực toàn cầu; làm chủ công nghệ sản xuất vaccine đạt chuẩn quốc tế; thực hiện thành công nhiều ca ghép tạng phức tạp… Việt Nam cũng nhiều năm liền nằm trong nhóm quốc gia thu nhập trung bình có tốc độ cải thiện thứ hạng nhanh nhất theo Chỉ số đổi mới sáng tạo toàn cầu (GII).

Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh: “Những thành tựu đó minh chứng rằng, khi đất nước có đường lối đúng, khi ý Đảng hòa quyện với lòng dân, khi trí tuệ Việt Nam được khơi dậy, chúng ta có thể làm nên những điều tưởng chừng không thể”.

Ba trụ cột then chốt với ngành KHCN

Tổng Bí thư nêu rõ, một nhiệm vụ bao trùm, xuyên suốt là Bộ KHCN phải đi đầu trong việc tổ chức thực hiện thắng lợi Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị, với đầy đủ các định hướng, nhiệm vụ trọng tâm đã có trong nghị quyết.

Vấn đề quan trọng hiện nay là tập trung hành động quyết liệt, cụ thể hóa bằng những việc làm thiết thực, hiệu quả, tạo chuyển biến rõ rệt trong thực tiễn, lan tỏa mạnh mẽ trong toàn xã hội. Để làm được điều này, Tổng Bí thư nhấn mạnh ba trụ cột then chốt mà bộ và ngành khoa học và công nghệ cần tập trung thực hiện trong thời gian tới.

Với chức năng tham mưu, kiến tạo, Bộ KHCN phải chủ động đề xuất, hoàn thiện hệ thống pháp luật, cơ chế, chính sách để khuyến khích đổi mới sáng tạo, thúc đẩy chuyển đổi số. Thể chế không chỉ để quản lý, mà còn để khơi thông nguồn lực, biến tiềm năng thành hiện thực, biến trí tuệ Việt Nam thành sản phẩm, công nghệ, giá trị gia tăng. Cần nhanh chóng ban hành các chính sách vượt trội, có cơ chế thử nghiệm đối với công nghệ mới; đồng thời mạnh dạn trao quyền, bảo vệ người dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích chung.

Với chức năng quản lý nhà nước, Bộ KHCN phải định hướng và dẫn dắt phát triển những lĩnh vực công nghệ mũi nhọn có ý nghĩa chiến lược như công nghiệp bán dẫn, trí tuệ nhân tạo, công nghệ sinh học, vật liệu mới, năng lượng nguyên tử vì mục đích hòa bình, bảo đảm an ninh năng lượng, phục vụ phát triển xanh, bền vững…

Đồng thời, tập trung xây dựng hạ tầng số quốc gia hiện đại, đồng bộ, an toàn, coi đó là hệ thần kinh trung ương của quản trị quốc gia và phát triển kinh tế số, xã hội số. Trong lựa chọn công nghệ, không chạy theo giải pháp rẻ, lạc hậu mà phải quyết tâm đi tắt, đón đầu, tiếp cận công nghệ tiên tiến, tham gia sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu.

Tổng Bí thư Tô Lâm cũng yêu cầu, Bộ KHCN tiếp tục thúc đẩy huy động và sử dụng hiệu quả các nguồn lực cho KHCN; tăng mạnh tỷ trọng chi ngân sách và khuyến khích doanh nghiệp, quỹ đầu tư mạo hiểm cùng tham gia. Đầu tư cho KHCN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số phải được coi là chiến lược lâu dài, chấp nhận độ trễ và rủi ro, nhưng phải kiên định theo đuổi vì đó là đầu tư cho tương lai.

Đồng thời, phải có cơ chế đặc biệt để thu hút, trọng dụng nhân tài trong và ngoài nước; khuyến khích startup sáng tạo, gắn đào tạo đại học, sau đại học với nhu cầu thực tiễn. Doanh nghiệp cần thực sự trở thành trung tâm hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, là chủ thể giải quyết những “đề bài lớn” của đất nước; viện - trường là nền tảng, trí thức và nhân tài là động lực.

Viết tiếp hành trình khát vọng bằng tư duy đổi mới

Phát biểu tại Hội nghị, Bộ trưởng Bộ KHCN Nguyễn Mạnh Hùng chia sẻ, 80 năm một chặng đường đủ dài để gian khó nắn thành cốt cách, để hy sinh hóa thành bản lĩnh, để chiến công trở thành niềm kiêu hãnh. Đó là 80 năm đi trước mở đường, 80 năm phụng sự đất nước, 80 năm đồng hành cùng dân tộc.

"Thế hệ hôm nay có sứ mệnh viết tiếp hành trình ấy, bằng khát vọng lớn, tư duy đổi mới và tinh thần phụng sự. Không chỉ làm chủ công nghệ, mà còn tạo ra công nghệ, không chỉ tiếp nhận tri thức, mà còn khai phá tri thức mới, không chỉ xây dựng hạ tầng số, mà còn thúc đẩy chuyển đổi số trong mọi lĩnh vực, để góp phần đưa Việt Nam vươn lên mạnh mẽ trong kỷ nguyên số và tri thức", Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng nhấn mạnh.

Nhân dịp này, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng đã phát động phong trào thi đua yêu nước lần thứ I của ngành trong giai đoạn mới với những định hướng lớn và dài hạn. Đó là, phát triển nền kinh tế tri thức dựa trên khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và dữ liệu số; xây dựng năng lực tự chủ công nghệ trong các lĩnh vực chiến lược theo tinh thần Make in Vietnam; đưa Việt Nam trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo của khu vực ASEAN, châu lục và thế giới, trở thành quốc gia khởi nghiệp dựa trên công nghệ số và đổi mới sáng tạo...