PV: Xin ông cho biết một số nhiệm vụ cụ thể đã được Khánh Hòa triển khai nhằm hiện thực hóa chiến lược, mục tiêu phát triển kinh tế biển xanh của tỉnh?

Ông Nguyễn Tấn Tuân: Khánh Hòa là tỉnh ven biển ở khu vực Nam Trung Bộ với diện tích tự nhiên 5217,6km2, chiều dài đường mép nước tiếp giáp biển trên 385km từ xã Đại Lãnh, huyện Vạn Ninh đến xã Cam Lập, TP. Cam Ranh. Diện tích vùng biển rộng lớn với hơn 200 đảo lớn nhỏ ven bờ và xa bờ, trong đó quần đảo Trường Sa có vị trí đặc biệt quan trọng trong phát triển kinh tế xã hội, an ninh quốc phòng không chỉ với Khánh Hòa mà với cả nước. Vùng ven biển gắn liền với sinh kế của hàng chục vạn người dân từ nuôi trồng, đánh bắt, du lịch, dịch vụ.

Hiện thực hóa mục tiêu phát triển kinh tế biển xanh trên cơ sở sử dụng bền vững tài nguyên, cải thiện sinh kế và việc làm, sức khỏe các hệ sinh thái đại dương, tỉnh Khánh Hòa đã xây dựng và đưa vào áp dụng trên diện rộng các mô hình cộng đồng tham gia bảo tồn khai thác và sử dụng bền vững các hệ sinh thái biển. Nhiều dự án bảo tồn được triển khai như: Khu Bảo tồn Hòn Mun ở vịnh Nha Trang; Dự án nguồn lợi ven biển vì sự phát triển bền vững; Mô hình Khu bảo vệ Hệ sinh thái biển Rạn Trào nằm ở vùng biển xã Vạn Hưng, huyện Vạn Ninh; các tổ liên kết nuôi trồng trên biển... Những dự án này với sự tham gia đồng quản lý của cộng đồng giúp quản lý tốt hệ sinh thái, rạn san hô ven bờ, phục hồi nguồn lợi thủy sản, tạo điều kiện cải thiện đời sống người dân.

Một trong những nhiệm vụ phát triển kinh tế biển đó là bảo vệ môi trường, đa dạng sinh học và sử dụng khéo léo các hệ sinh thái biển để đưa các giá trị của môi trường, đa dạng sinh học và dịch vụ của hệ sinh thái biển thành động lực và yếu tố đầu vào hệ thống kinh tế, thực hiện mục tiêu tăng trưởng kinh tế biển bền vững.

Bên cạnh đó, vận dụng các công cụ dựa vào thị trường phù hợp với cam kết quốc tế mà Việt Nam đã tham gia ký kết để góp phần hoàn thiện hệ thống thể chế, chính sách về bảo vệ môi trường, đa dạng sinh học, bảo vệ và phát triển dịch vụ hế sinh thái biển nhằm điều chỉnh hành vi của các chủ thể kinh tế trên biển thân thiện với môi trường biển, hướng đến phát triển bền vững.

Đồng thời, nâng cao nhận thức về tài nguyên, môi trường và chủ quyền biển, đảo cho các cộng đồng địa phương ven biển và trên các đảo. Góp phần cho phát triển kinh tế biển bền vững, cải thiện sinh kế, hỗ trợ giảm nghèo, góp phần giữ vững môi trường hòa bình trên vùng biển, đảo.

PV: Với nguồn tài nguyên biển phong phú, định hướng của tỉnh trong khai thác và sử dụng các nguồn tài nguyên này như thế nào để đảm bảo cho mục tiêu phát triển kinh tế biển bền vững?

Ông Nguyễn Tấn Tuân: Với nguồn tài nguyên thiên nhiên phong phú, hệ sinh thái đa dạng, giàu tiềm năng, môi trường, cảnh quan biển, đảo đã tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển đa dạng các ngành, lĩnh vực kinh tế biển, nhất là du lịch biển, cảng biển, đánh bắt, nuôi trồng thủy, hải sản... Vì vậy, việc khai thác và sử dụng bền vững các nguồn tài nguyên để thúc đẩy phát triển kinh tế biển bền vững được tỉnh Khánh Hòa ưu tiên, chú trọng.

Ngày 05/7/2019, Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Khánh Hòa đã ban hành Chương trình hành động số 31/CTr-TU triển khai thực hiện Nghị quyết Hội nghị lần thứ tám Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa XII về Chiến lược phát triển bền vững kinh tế biển Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 trên địa bàn tỉnh Khánh Hòa. Chương trình hành động đã xác định rõ các quan điểm, mục tiêu, tầm nhìn và các nhiệm vụ, giải pháp để phát triển bền vững kinh tế biển.

Theo đó, kinh tế của tỉnh phải phát triển bền vững, duy trì chất lượng môi trường đi đôi với phát triển kinh tế - xã hội. Chuyển dịch cơ cấu ngành, nghề theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa, phát triển du lịch biển, đảo chất lượng cao và các đô thị biển gắn với bảo vệ chủ quyền biển, đảo; Cải thiện, nâng cao chất lượng toàn diện đời sống nhân dân vùng biển, đảo; Sử dụng hiệu quả và bền vững tài nguyên biển, đảo; Thực hiện đồng bộ các giải pháp để ứng phó hiệu quả với biến đổi khí hậu, nước biển dâng.

Các ngành kinh tế biển được phát triển theo thứ tự ưu tiên: (1) Dịch vụ du lịch biển chất lượng cao; (2) Công nghiệp, cảng biển, khu kinh tế gắn với phát triển các khu đô thị ven biển; (3) Nuôi trồng, khai thác, chế biến hải sản gắn với xây dựng nông thôn mới; (4) Dịch vụ hậu cần và hạ tầng nghề cá, vận tải biển - hàng không; (5) Kinh tế đảo.

Công tác quản lý phải đi đôi với công tác nghiên cứu, điều tra cơ bản, ứng dụng tiến bộ khoa học công nghệ nhằm cung cấp cơ sở khoa học về hải dương, xác định các tiềm năng để ứng dụng công nghệ tiên tiến, khai thác, sử dụng bền vững các nguồn tài nguyên và bảo vệ môi trường biển.

PV: Phát triển kinh tế biển xanh cần sự kết hợp giữa các ngành công nghiệp, nông nghiệp và bảo tồn môi trường. Tỉnh Khánh Hòa có giải pháp cụ thể nào để tạo ra sự cân bằng này, đồng thời đảm bảo rằng việc phát triển không gây hại đến nguồn tài nguyên biển, thưa ông?

Ông Nguyễn Tấn Tuân: Ngày 29/3/2023, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 318/QĐ-TTg, phê duyệt Quy hoạch tỉnh Khánh Hòa thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050. Theo đó, Khánh Hòa trở thành thành phố trực thuộc Trung ương; trung tâm dịch vụ, du lịch biển quốc tế; một cực tăng trưởng, trung tâm của khu vực duyên hải Trung Bộ, Tây Nguyên và cả nước về kinh tế biển, công nghiệp công nghệ cao, khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo, đào tạo nguồn nhân lực và dịch vụ chăm sóc sức khỏe chất lượng cao. Để phát triển kinh tế biển xanh trên cơ sở kết hợp giữa các ngành công nghiệp, nông nghiệp và bảo tồn môi trường, đồng thời đảm bảo việc phát triển không gây hại đến nguồn tài nguyên biển, tỉnh Khánh Hòa đang triển khai các giải pháp sau:

Bố trí không gian biển cho các hoạt động kinh tế biển ở Khánh Hòa theo định hướng ưu tiên: (1) Vùng khai thác các tiềm năng vị thế, cảnh quan để phát triển du lịch nghỉ dưỡng, giải trí du lịch chất lượng cao; (2) Vùng khai thác, sử dụng không gian biển để phát triển công nghiệp, hảng hải, cảng biển, khu kinh tế gắn với việc phát triển các khu đô thị, khu dân cư và cơ sở hạ tầng đô thị các khu dân cư ven biển, đảo; (3) Vùng khai thác, sử dụng không gian biển để nuôi trồng, khai thác và chế biến hải sản gắn với xây dựng nông thôn mới; (4) Vùng không gian biển gắn với dịch vụ hậu cần nghề cá, bảo tồn, bảo vệ tài nguyên, môi trường và nghiên cứu khoa học biển; (5) Vùng không gian biển để phát triển kinh tế đảo phù hợp với thực tế của từng đảo, cụm đảo của tỉnh; (6) Vùng không gian biển phù hợp nhằm khai thác vị thế của biển, đảo phục vụ quốc phòng - an ninh và chủ quyền biển đảo của đất nước.

Ưu tiên các nguồn lực để khảo sát, nghiên cứu, đánh giá tiềm năng các dạng năng lượng tái tạo và ứng dụng các công nghệ sử dụng năng lượng tái tạo ở các vùng biển ven bờ của tỉnh. Tiếp tục xây dựng và phát triển các chương trình hợp tác về khoa học công nghệ nhằm thu hút nguồn lực và chuyên gia trong các lĩnh vực liên quan đến phát triển bền vững kinh tế biển.

Xây dựng và triển khai hiệu quả các mô hình chuyển đổi sinh kế bền vững, tái cơ cấu ngành nông nghiệp theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững trong đó chú trọng chuyển đổi cơ cấu nghề thủy sản ven bờ theo hướng ổn định các nghề khai thác có tính chọn lọc, giảm các nghề làm suy kiệt nguồn lợi từ biển và vươn ra biển khơi nhằm khai thác có hiệu quả nguồn lợi thủy sản và bảo vệ chủ quyền biển đảo.