Kết nối hai trụ cột 'xanh' trong phát triển bền vững

Nhiệm kỳ 2020–2025 ghi dấu những bước tiến mạnh mẽ trong chiến lược phát triển bền vững của Việt Nam. Trong bức tranh ấy, việc hợp nhất hai Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và Bộ Tài nguyên và Môi trường thành Bộ Nông nghiệp và Môi trường theo Nghị định số 35/2025/NĐ-CP ngày 25/2/2025 là một quyết sách lịch sử, tạo nền móng pháp lý vững chắc cho sự phát triển của ngành, đồng thời đã hình thành hai trụ cột “xanh” vừa đảm bảo an ninh sinh thái, vừa tạo động lực tăng trưởng kinh tế bền vững.

Từ miền núi đến đồng bằng, từ đất liền đến hải đảo, các chương trình nông nghiệp, môi trường, ứng phó biến đổi khí hậu đã trở thành trụ đỡ của nền kinh tế, giúp hàng triệu người dân ổn định sinh kế, làm giàu từ đất và tài nguyên quê hương.

Nông nghiệp là “trụ đỡ” vững vàng của nền kinh tế địa phương

Theo các báo cáo, giai đoạn 2020–2025, tốc độ tăng trưởng GDP khu vực nông, lâm, thủy sản đạt trên 3%/năm, cao nhất trong 10 năm gần đây. Kim ngạch xuất khẩu nông sản năm 2024 đạt hơn 53 tỷ USD, và con số này trong năm 2025 sẽ vượt cao hơn nữa, đồng thời đưa Việt Nam nằm trong nhóm 10 quốc gia xuất khẩu nông sản hàng đầu thế giới.

Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan từng chia sẻ rằng, “nông nghiệp không chỉ là trụ đỡ mà còn là điểm tựa phục hồi kinh tế, an sinh xã hội và ổn định đời sống nhân dân". 

Tại các vùng miền, những kết quả trong lĩnh vực nông nghiệp đã tạo nên những thương hiệu, trong đó, vùng đồng bằng sông Cửu Long đã triển khai mô hình nông nghiệp thuận thiên, giá trị sản xuất tăng 3,3%/năm; Cần Thơ, An Giang, Tây Ninh dẫn đầu về xuất khẩu gạo, thủy sản.

Vùng Tây Nguyên và miền núi phía Bắc tập trung phát triển cây công nghiệp, chăn nuôi, lâm nghiệp gắn chế biến sâu, giúp hàng chục nghìn hộ thoát nghèo bền vững

Vùng duyên hải miền Trung chú trọng vào nuôi trồng thủy sản, trồng rừng gỗ lớn và nông nghiệp gắn du lịch sinh thái.

Đến năm 2024, cả nước có 77% xã đạt chuẩn nông thôn mới, nhiều tỉnh đạt trên 90% như Ninh Bình, Đồng Nai… Thu nhập bình quân khu vực nông thôn đạt 55 triệu đồng/người/năm, tăng gần gấp đôi so với năm 2015.

Tài nguyên và Môi trường là nền tảng cho phát triển bền vững

Nếu nông nghiệp là “bát cơm” của đất nước, thì tài nguyên và môi trường là lá phổi của phát triển. Giai đoạn 2020–2025, lĩnh vực TN-MT đạt nhiều thành tựu nổi bật trong quản lý tài nguyên, cải thiện môi trường và ứng phó biến đổi khí hậu.

Trong đó, Luật Đất đai (sửa đổi) được thông qua năm 2024 giúp tăng tính công khai, minh bạch. Các địa phương như Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh, Bắc Ninh, đã chuyển đổi hơn 180.000 ha đất phục vụ hạ tầng, công nghiệp, nông nghiệp công nghệ cao, góp phần tăng thu ngân sách và tạo việc làm cho hàng triệu lao động.

Doanh thu ngành khoáng sản đạt 80.000 tỷ đồng/năm, là nguồn thu quan trọng của nhiều địa phương. Các tỉnh Quảng Ninh, Thái Nguyên, Lào Cai, Nghệ An áp dụng mô hình khai thác xanh, phục hồi rừng sau khai thác, giảm ô nhiễm nước thải mỏ.

Bộ Nông nghiệp và Môi trường cũng đã cấp hơn 3.000 giấy phép khai thác nước mặt, nước ngầm, triển khai 65 dự án giám sát chất lượng nước liên vùng. Nhiều tỉnh như Khánh Hoà, Đà Nẵng, Gia Lai ứng dụng công nghệ cảnh báo hạn mặn thông minh, bảo vệ sản xuất nông nghiệp và dân sinh.

Với định hướng về kinh tế xanh vươn khơi, hiện nay các tỉnh, thành phố ven biển đóng góp 55% GDP cả nước. Các dự án năng lượng gió ngoài khơi, khu bảo tồn biển, phát triển du lịch sinh thái biển được triển khai mạnh tại Lâm Đồng, TP. Hồ Chí Minh, Quảng Ninh, Khánh Hòa, tạo động lực cho chiến lược quốc gia về kinh tế biển xanh đến năm 2030.

Ngoài ra, công tác khí tượng thủy văn đã luôn dự báo sớm, ứng phó hiệu quả, hơn 1.200 trạm quan trắc tự động được đưa vào vận hành, giúp cảnh báo sớm bão, lũ, hạn hán. Nhờ đó, thiệt hại do thiên tai giảm 20–30%/năm, bảo vệ hàng triệu người dân ở miền Trung, Tây Nguyên.

Địa phương chủ động sáng tạo lan tỏa mô hình “xanh”

Nhiều tỉnh, thành đã thể hiện vai trò tiên phong trong phối hợp hai ngành như: Lào Cai, Tuyên Quang, Sơn La tập trung phát triển nông nghiệp sinh thái gắn với bảo vệ rừng và quản lý khoáng sản bền vững. Đà Nẵng, Gia Lai, Khánh Hoà kết hợp mô hình nông nghiệp xanh, kinh tế tuần hoàn, giám sát tài nguyên nước. TP. Hồ Chí Minh, Hà Nội tập trung công tác chuyển đổi số trong quản lý đất đai, môi trường, phát triển nông nghiệp đô thị công nghệ cao. Đồng bằng sông Cửu Long thực hiện hiệu quả Nghị quyết 120/NQ-CP, trở thành mô hình mẫu trong thích ứng biến đổi khí hậu.

Nhiệm kỳ 2020–2025 khép lại với nhiều thành quả quan trọng: tăng trưởng kinh tế bền vững, nông nghiệp trụ vững, môi trường được bảo vệ, đời sống người dân nông thôn ngày càng cải thiện.

Chia sẻ về những đóng góp của ngành nông nghiệp và môi trường cho sự phát triển của địa phương nói chung và Nghệ An nói riêng, ông Nguyễn Đức Trung, Bí thư Tỉnh ủy Nghệ An, khẳng định: “Nhiệm kỳ vừa qua ngành nông nghiệp và môi trường giữ vai trò hết sức quan trọng quá trình phát triển của tỉnh. Với tốc độ tăng trưởng đã đạt được, lĩnh vực nông nghiệp và môi trường là trụ cột, là bệ đỡ của nền kinh tế, vừa tạo nền tảng vững chắc, vừa là động lực cho sự phát triển bền vững của các địa phương".

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã gợi mở Bộ Nông nghiệp và Môi trường phải xác định, giai đoạn tiếp theo cần bảo đảm phát triển toàn diện, bền vững, bao trùm, tiếp tục đặt người dân là trung tâm, chủ thể và động lực chính, nông thôn làm nền tảng, bảo vệ tài nguyên và môi trường, đó là con đường để đất nước phát triển bền vững.