Nâng tầm vị thế phụ nữ vùng cao
Việt Nam và Australia cùng cam kết mạnh mẽ trong việc thúc đẩy bình đẳng giới và hòa nhập như một động lực then chốt cho sự phát triển quốc gia. Chương trình Phát triển Du lịch và Nông nghiệp Hiệu quả Kinh tế để Thúc đẩy Bình đẳng Giới (GREAT), với ngân sách 67,4 triệu AUD giai đoạn 2017 - 2027, không chỉ là ví dụ cho hợp tác phát triển mà còn là mô hình tiêu biểu trong việc giảm nghèo thông tin cho cộng đồng dân tộc thiểu số. Dưới sự hợp tác giữa Chính phủ Australia và UBND hai tỉnh Lào Cai, Sơn La, GREAT hướng tới nâng cao năng lực kinh tế, kỹ năng tiếp cận thông tin và khả năng tham gia bình đẳng vào dòng chảy thông tin của phụ nữ vùng cao.
Triển khai theo hai giai đoạn, GREAT tập trung tạo thay đổi mang tính hệ thống trong môi trường chính sách và kinh doanh tại địa phương. Trong đó, giảm nghèo thông tin được xác định là một trụ cột quan trọng: giúp phụ nữ dân tộc thiểu số tiếp cận được thông tin thị trường, kiến thức số, dữ liệu giá cả, thông tin tiêu chuẩn chất lượng và xu hướng du lịch - những yếu tố quyết định để các doanh nghiệp nhỏ do phụ nữ làm chủ có thể tồn tại và phát triển. Cách tiếp cận phát triển hệ thống thị trường giúp đảm bảo các lợi ích kinh tế được duy trì bền vững sau khi chương trình kết thúc.
Bà Vũ Quỳnh Anh, Phó Cố vấn trưởng GREAT, chia sẻ về những thành quả Dự án GREAT. Ảnh: Phương Linh.
Theo bà Vũ Quỳnh Anh, Phó Cố vấn trưởng GREAT, dự án đã hợp tác chặt chẽ với các trường đại học như Đại học Tây Bắc và Phân hiệu Đại học Thái Nguyên nhằm thu hẹp khoảng cách tri thức trong kỷ nguyên số. Từ đó, các môn học thực tiễn như ứng dụng ứng dụng AI và Dữ liệu lớn (Big Data) trong kinh doanh, vào chương trình đào tạo kinh tế số, qua đó xây dựng lực lượng lao động có kỹ năng số sẵn sàng hỗ trợ các doanh nghiệp địa phương. Đây được xem là bước quan trọng giúp hình thành lực lượng lao động có khả năng lan tỏa kiến thức và hỗ trợ doanh nghiệp địa phương tiếp cận thông tin hiệu quả hơn.
“Chúng tôi làm việc với các nhà cung cấp dịch vụ quốc gia (như phần mềm và nền tảng đào tạo trực tuyến) để điều chỉnh các giải pháp kỹ thuật số sao cho phù hợp với khả năng chi trả và năng lực tiếp nhận của các hộ kinh doanh và HTX vùng núi. Mục tiêu là để phụ nữ dân tộc thiểu số không chỉ tiếp cận được nền tảng số mà còn biết cách khai thác thông tin số phục vụ kinh doanh và đời sống.
Hiện tại, GREAT đang hỗ trợ 28 tiểu dự án, hợp tác với nhiều đối tác từ chính phủ, khu vực tư nhân và tổ chức xã hội. Các dự án này tập trung vào các ngành có tiềm năng lớn cho phụ nữ, bao gồm: chuỗi giá trị nông nghiệp (như măng, quế), du lịch, khởi nghiệp và số hóa/tiếp cận tài chính. Việc giảm nghèo thông tin được lồng ghép xuyên suốt trong từng hoạt động, bảo đảm phụ nữ có đủ công cụ và dữ liệu để đưa ra quyết định kinh doanh hiệu quả”, bà cho biết.
Theo chị Sùng Thị Lan, từ khi tham gia dự án, HTX Mường Hoa đã chuyển đổi mô hình kinh doanh thành công. Ảnh: Phương Linh.
Trao quyền làm chủ thông qua chuyển đổi số
Một sáng kiến nổi bật được GREAT hỗ trợ là Dự án Tăng cường Hệ sinh thái Chuyển đổi số (IDAP), do doanh nghiệp địa phương KisStartup triển khai. Nếu trước đây rào cản lớn nhất của phụ nữ vùng cao là thiếu thông tin từ thông tin thị trường, khách hàng đến kỹ năng sử dụng công nghệ thì IDAP đóng vai trò như chiếc cầu nối, giúp họ bước vào môi trường thông tin số hóa một cách thuận lợi hơn.
IDAP xây dựng một hệ sinh thái thông tin số rộng mở tại Lào Cai và Sơn La, nhằm trao quyền cho phụ nữ dân tộc thiểu số và người khuyết tật thông qua việc cải thiện kỹ năng số và khả năng tiếp cận các nguồn lực kỹ thuật số. Từ đó, giúp các nữ doanh nhân dân tộc thiểu số tham gia tích cực và toàn diện vào nền kinh tế số Việt Nam, đảm bảo họ có vị thế tốt để tăng thu nhập và nâng cao chất lượng cuộc sống.
Một điểm nhấn của IDAP là các hoạt động nâng cao năng lực tìm kiếm, xử lý và sử dụng thông tin. Các khóa đào tạo giúp doanh nghiệp hiểu cách đọc dữ liệu kinh doanh, đánh giá nhu cầu thị trường, nắm bắt xu hướng tiêu dùng và sử dụng các nền tảng số để truyền tải thông tin đến khách hàng. Việc kết nối MSMEs với các nhà cung cấp dịch vụ số cũng hỗ trợ họ tiếp cận nguồn thông tin đáng tin cậy, thay vì dựa vào kinh nghiệm truyền miệng như trước đây.
Sau một năm triển khai, dự án đã trực tiếp tổ chức các khóa đào tạo và huấn luyện chuyên sâu cho gần 250 doanh nghiệp. Tại Lào Cai, 131 doanh nghiệp hưởng lợi, 40% trong số đó đã sử dụng và trả phí dịch vụ công nghệ số để tăng doanh thu. Trong khi đó, 112 doanh nghiệp tại Sơn La hưởng lợi, với 81 doanh nghiệp do phụ nữ làm chủ, 90% đã áp dụng công nghệ số để mở rộng thị trường.
Các thành viên HTX Mường Hoa biểu diễn kĩ thuật se vải. Ảnh: HTX Mường Hoa.
Một ví dụ điển hình là chị Sùng Thị Lan, Giám đốc HTX Mường Hoa (Lào Cai), nổi tiếng với nghề thổ cẩm. Tham gia dự án từ giai đoạn 1, chị đã được đào tạo loạt kỹ năng như: đăng bài sản phẩm trên mạng xã hội, duy trì nhận diện thương hiệu và quản lý thông tin khách hàng. Sau đó, thông qua giai đoạn hai, chị tiếp tục được hướng dẫn nâng cao mô hình kinh doanh, áp dụng chuyển đổi số và khai thác tiềm năng văn hóa địa phương.
“Nhờ dự án, chúng tôi đã thành công chuyển từ bán hàng thổ cẩm lưu niệm truyền thống sang sản phẩm cao cấp, sử dụng nguyên liệu tái chế và kết hợp di sản văn hóa Mông - Gáy, và cung cấp nguyên liệu cho các nhà thiết kế thời trang tại Hà Nội, TP.HCM và thị trường quốc tế. Các trải nghiệm văn hóa, như vẽ trên sáp ong và giới thiệu câu chuyện truyền thống, cũng được chị em hợp tác xã phát triển thành các tour du lịch trải nghiệm giá trị cao, góp phần tăng doanh thu khoảng 70%”, chị Lan chia sẻ.
Theo Đại sứ Gillian Bird, Australia luôn ưu tiên bình đẳng giới và sự hòa nhập trong toàn bộ quan hệ hợp tác phát triển với Việt Nam. Điều này không chỉ nhằm tôn trọng nhân phẩm của mỗi người mà còn là cách tiếp cận thông minh. Khi tất cả nam giới, nữ giới, các em gái và các em trai đều được phát huy tối đa tiềm năng của mình, nền kinh tế sẽ phát triển và quốc gia sẽ thịnh vượng.
"GREAT không chỉ hỗ trợ phụ nữ xây dựng doanh nghiệp trong lĩnh vực nông nghiệp và du lịch mà còn hướng đến việc thay đổi môi trường kinh doanh và chính sách, nhằm đảm bảo rằng quyền năng kinh tế của phụ nữ được duy trì và phát triển bền vững trong tương lai.
Thật truyền cảm hứng khi chứng kiến những thay đổi thực sự trong cuộc sống của những người như chị Sùng Thị Lan, Giám đốc Hợp tác xã Mường Hoa, đã triển khai thành công và góp phần hỗ trợ hơn 300 hộ gia đình khác trong cộng đồng và các khu vực lân cận”, Đại sứ Australia tại Việt Nam bày tỏ.
