Điện Biên tăng cường quản lý, hướng tới khai thác khoáng sản bền vững

Tiềm năng khoáng sản phong phú, đáp ứng nhu cầu xây dựng

Điện Biên là tỉnh miền núi biên giới phía Tây Bắc, có diện tích rộng, địa hình đa dạng, là nơi phân bố nhiều loại khoáng sản quý như: Đá vôi, sét, cát, sỏi, than bùn, nước khoáng nóng… Đây là nguồn tài nguyên quan trọng, vừa phục vụ nhu cầu phát triển công nghiệp - xây dựng trong tỉnh, vừa có khả năng tạo ra giá trị kinh tế cao.

Thời gian qua, công tác quản lý nhà nước về khoáng sản làm vật liệu xây tại tỉnh Điện Biên từng bước đi vào nề nếp, cơ bản đáp ứng được nhu cầu phát triển ngày càng tăng của ngành vật liệu xây dựng. Các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực này đã chú trọng đầu tư công nghệ khai thác, chế biến, góp phần nâng cao giá trị khoáng sản, đồng thời đẩy mạnh công tác bảo vệ môi trường.

Theo thống kê từ đầu năm 2025 đến nay , Sở Nông nghiệp và Môi trường đã tham mưu trình UBND tỉnh cấp 4 giấy phép thăm dò khoáng sản thuộc khu vực đấu giá quyền khai thác; cấp 1 giấy phép khai thác cát trong phạm vi dự án xây dựng công trình; cấp 1 giấy phép khai thác khoáng sản cát làm vật liệu xây dựng thông thường thuộc khu vực đấu giá; chuyển nhượng 1 điểm mỏ khoáng sản đá; điều chỉnh 1 giấy phép khai thác đá; xác nhận 2 khu vực đăng ký thu hồi khoáng sản trong lòng hồ thủy điện; phê duyệt trữ lượng khoáng sản tại 3 điểm mỏ cát. Ngoài ra, Sở đã hướng dẫn 5 đơn vị về hoạt động khoáng sản và tham gia ý kiến đối với 8 hồ sơ, dự án liên quan đến địa chất - khoáng sản.

Song song với kết quả đạt được, hoạt động khai thác khoáng sản tại Điện Biên vẫn còn tồn tại nhiều khó khăn. Nhiều cơ sở khai thác có quy mô nhỏ, công nghệ lạc hậu, thiếu vốn đầu tư, dẫn tới hiệu quả thấp, lãng phí tài nguyên và khó đáp ứng yêu cầu về bảo vệ môi trường.

Ông Nguyễn Văn Thành, chủ một cơ sở khai thác đá xây dựng tại xã Na Son, tỉnh Điện Biên, chia sẻ: Chúng tôi gặp khó khăn về vốn và thiết bị. Máy móc khai thác còn thô sơ, vừa tốn nhân công vừa không tận dụng triệt để trữ lượng mỏ. Bên cạnh đó, giá vật liệu xây dựng nhiều khi biến động, khiến doanh nghiệp nhỏ khó trụ vững.

Chính quyền xã phải đối mặt với thách thức trong công tác quản lý. Ông Quàng Văn Phong, Chủ tịch UBND xã Na Son, tỉnh Điện Biên, cho biết: Thực tế tại địa phương, tình trạng khai thác nhỏ lẻ, tự phát vẫn còn. Chính quyền xã thường xuyên phối hợp với lực lượng chức năng tuyên truyền cho người dân không tham gia khai thác trái phép, đồng thời giám sát hoạt động của các doanh nghiệp được cấp phép. Chúng tôi xác định rõ trách nhiệm của chính quyền cơ sở là quản lý chặt địa bàn, bảo đảm khai thác đi đôi với bảo vệ môi trường, đời sống nhân dân.

Khai thác gắn với bảo vệ sinh kế bền vững

Không riêng lĩnh vực tài nguyên, mà ngành nông nghiệp và môi trường tỉnh Điện Biên cũng đặc biệt quan tâm tới tác động của việc khai thác khoáng sản đối với sản xuất và đời sống của người dân. Một số khu vực khai thác khoáng sản không hoàn thổ, không phục hồi môi trường, gây ảnh hưởng đến nguồn nước tưới tiêu, đất canh tác và sinh kế của người dân.

Ông Lê Xuân Cảnh, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Điện Biên, nhấn mạnh: Việc khai thác khoáng sản cần gắn với trách nhiệm bảo vệ môi trường và phục hồi đất sau khai thác. Chúng tôi khuyến nghị các đơn vị phải trồng cây, hoàn thổ, đảm bảo không làm suy thoái nguồn đất, nguồn nước, đồng thời bảo vệ hệ sinh thái để duy trì sản xuất nông nghiệp lâu dài.

Để việc khai thác khoáng sản thành động lực phát triển, Điện Biên cần hoàn thiện quy hoạch, gắn khai thác với bảo vệ môi trường, đồng thời yêu cầu doanh nghiệp tuân thủ bảo vệ môi trường và phục hồi cảnh quan. Tỉnh Điện Biên khuyến khích đầu tư công nghệ hiện đại, tiết kiệm tài nguyên, giảm ô nhiễm, nâng sức cạnh tranh. Công tác kiểm tra, xử lý vi phạm, nhất là khai thác trái phép, được siết chặt gắn với trách nhiệm chính quyền cơ sở.

Khoáng sản là tài nguyên không tái tạo, do đó việc khai thác phải đi đôi với tiết kiệm, bảo vệ môi trường và hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, doanh nghiệp và cộng đồng. Với sự vào cuộc của các cấp, ngành và địa phương, Điện Biên đang nỗ lực khắc phục hạn chế, hướng tới ngành khai khoáng phát triển theo hướng bền vững, góp phần xây dựng nền kinh tế xanh, thân thiện môi trường và mang lại lợi ích lâu dài cho người dân.