Chính phủ vừa ban hành Nghị định số 136/2025/NĐ-CP quy định phân quyền, phân cấp trong lĩnh vực nông nghiệp và môi trường.
Cụ thể hóa thẩm quyền, tăng tính chủ động cho địa phương
Nghị định này quy định thẩm quyền, trình tự, thủ tục thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn trong lĩnh vực nông nghiệp và môi trường (trừ lĩnh vực đất đai) được quy định tại luật, nghị quyết của Quốc hội, pháp lệnh, nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, nghị định của Chính phủ, quyết định của Thủ tướng Chính phủ cần điều chỉnh để thực hiện phân cấp, phân quyền.
Trong đó, Nghị định nêu rõ quy định về phân quyền, phân cấp trong lĩnh vực trồng trọt và bảo vệ thực vật (chương II); lĩnh vực chăn nuôi và thú y (chương III); thủy sản và kiểm ngư (chương IV); lâm nghiệp và kiểm lâm (chương V); lĩnh vực thủy lợi (chương VI); lĩnh vực tài nguyên nước (chương IX); lĩnh vực môi trường (chương XI); bảo tồn thiên nhiên và đa dạng sinh học (chương XIII); khí tượng thủy văn (chương XIV); quản lý tổng hợp tài nguyên, bảo vệ môi trường biển và hải đảo (chương XV); lĩnh vực viễn thám (chương XVI);
Phân cấp trong lĩnh vực quản lý chất lượng nông lâm sản và thủy sản (chương VIII).
Phân quyền trong lĩnh vực đê điều (chương VII); lĩnh vực địa chất và khoáng sản (chương X); biến đổi khí hậu (chương XII); lĩnh vực đo đạc và bản đồ (chương XVII).
UBND tỉnh công bố danh mục hồ, ao, đầm, phá không được san lấp đối với nguồn nước mặt liên tỉnh
Đáng chú ý, chương IX của Nghị định quy định về phân cấp, phân quyền lĩnh vực tài nguyên nước nêu rõ, nhiệm vụ, quyền hạn của Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường trong lĩnh vực tài nguyên nước phân quyền, phân cấp cho UBND cấp tỉnh thực hiện.
Theo đó, UBND cấp tỉnh được Bộ trưởng Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường phân quyền thực hiện hai nhiệm vụ quan trọng gồm: xác định và công bố vùng bảo hộ vệ sinh khu vực lấy nước sinh hoạt đối với các công trình có vùng bảo hộ nằm trên địa bàn từ hai tỉnh trở lên; và lập, công bố, điều chỉnh danh mục hồ, ao, đầm, phá không được san lấp đối với nguồn nước mặt liên tỉnh.
UBND cấp tỉnh có trách nhiệm lập danh mục trên địa bàn tỉnh mình, kể cả trong trường hợp các hồ, ao, đầm, phá trải dài qua hai tỉnh trở lên. Ảnh: Minh Hoàng.
Đối với nhiệm vụ thứ hai, trình tự thực hiện được quy định cụ thể, theo đó UBND cấp tỉnh có trách nhiệm lập danh mục trên địa bàn tỉnh mình, kể cả trong trường hợp các hồ, ao, đầm, phá trải dài qua hai tỉnh trở lên.
Quá trình xây dựng danh mục phải có sự tham vấn ý kiến của các sở, ngành, tổ chức, cá nhân liên quan, cũng như lấy ý kiến các tỉnh có liên quan.
Sau khi tổng hợp và tiếp thu ý kiến, UBND cấp tỉnh sẽ phê duyệt danh mục và công bố rộng rãi trên các phương tiện thông tin đại chúng và cổng thông tin điện tử.
Bên cạnh đó, UBND cấp tỉnh còn được Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường phân cấp thực hiện nhiều nhiệm vụ quan trọng khác trong lĩnh vực tài nguyên nước như: cấp, gia hạn, điều chỉnh, thu hồi giấy phép hành nghề khoan nước dưới đất; chấp thuận phương án chuyển nước đối với một số loại dự án nhất định;
Phê duyệt, điều chỉnh và truy thu tiền cấp quyền khai thác tài nguyên nước; cấp phép thăm dò và khai thác nước dưới đất và nước mặt có quy mô trung bình đến lớn (từ 3.000 đến dưới 5.000 m³/ngày đêm hoặc từ 2 đến dưới 10 m³/giây tùy theo loại công trình);
Quản lý các công trình ngăn sông, suối, kênh, mương phục vụ các mục tiêu tạo nguồn, chống ngập, ngăn mặn, tạo cảnh quan, với quy mô trung bình có chiều dài hoặc chiều rộng thông nước từ 50 đến dưới 100 mét;...
Bộ trưởng Bộ NN-MT ban hành tiêu chí bảo vệ môi trường nông thôn
Trong lĩnh vực môi trường, Nghị định quy định, nhiệm vụ, quyền hạn của Thủ tướng Chính phủ phân quyền cho Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường và UBND cấp tỉnh.
Cụ thể, Thủ tướng Chính phủ phân quyền cho Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường thực hiện nhiệm vụ ban hành tiêu chí về bảo vệ môi trường trong xây dựng và phát triển nông thôn theo quy định tại điểm e khoản 2 Điều 58 Luật Bảo vệ môi trường; đồng thời, phê duyệt Quy hoạch tổng thể quan trắc môi trường quốc gia theo quy định tại điểm b khoản 1 Điều 109 Luật này.
Bên cạnh đó, Thủ tướng Chính phủ cũng phân quyền cho UBND cấp tỉnh thực hiện nhiệm vụ ban hành kế hoạch xử lý, cải tạo và phục hồi ô nhiễm môi trường đất đặc biệt nghiêm trọng trong các trường hợp được quy định tại khoản 3 Điều 15 Luật Bảo vệ môi trường, cụ thể hóa tại điểm c khoản 1 Điều 19 của Luật và khoản 1 Điều 18 Nghị định số 08/2022/NĐ-CP.
Về phía Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường, nhiều nhiệm vụ, quyền hạn trong lĩnh vực môi trường cũng được phân quyền cho UBND cấp tỉnh thực hiện, trong đó có việc xây dựng kế hoạch xử lý, cải tạo và phục hồi ô nhiễm môi trường đất đặc biệt nghiêm trọng theo quy định tại điểm b khoản 1 Điều 19 Luật Bảo vệ môi trường và khoản 1 Điều 18 Nghị định số 08/2022/NĐ-CP.
Đồng thời, UBND cấp tỉnh được giao chỉ đạo và tổ chức quản lý bùn nạo vét từ kênh, mương và công trình thủy lợi thuộc thẩm quyền quản lý của địa phương, bảo đảm đáp ứng các yêu cầu về bảo vệ môi trường theo khoản 7 Điều 61 Luật Bảo vệ môi trường. Ngoài ra, UBND cấp tỉnh còn có trách nhiệm ban hành định mức kinh tế - kỹ thuật về thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải rắn sinh hoạt trên địa bàn tỉnh theo khoản 5 Điều 79 của Luật.
Thủ tướng Chính phủ phân quyền cho UBND cấp tỉnh thực hiện nhiệm vụ ban hành kế hoạch xử lý, cải tạo và phục hồi ô nhiễm môi trường đất đặc biệt nghiêm trọng. Ảnh: Minh Hoàng.
Đặc biệt, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường cũng phân quyền cho Chủ tịch UBND cấp tỉnh thực hiện thẩm định báo cáo đánh giá tác động môi trường và cấp giấy phép môi trường (nếu thuộc đối tượng cấp phép) đối với các dự án đầu tư vốn thuộc thẩm quyền thẩm định của Bộ, theo khoản 1 Điều 35 Luật Bảo vệ môi trường, trừ sáu nhóm trường hợp cụ thể:
Thứ nhất, Dự án đầu tư đã được Quốc hội hoặc Thủ tướng Chính phủ quyết định hoặc chấp thuận chủ trương đầu tư (trừ dự án trên địa bàn từ 2 tỉnh trở lên nhưng đã giao cho một UBND cấp tỉnh hoặc Chủ tịch UBND cấp tỉnh làm cơ quan quyết định đầu tư);
Thứ hai, Dự án thuộc thẩm quyền cấp giấy phép về khai thác khoáng sản, tài nguyên nước, nhận chìm ở biển hoặc giao khu vực biển của Bộ Nông nghiệp và Môi trường;
Thứ ba, Dự án đầu tư xây dựng, kinh doanh hạ tầng khu sản xuất, kinh doanh, dịch vụ tập trung;
Thứ tư, Dự án có quy mô sử dụng đất, mặt nước lớn (trừ các dự án thủy điện, trồng cây hằng năm, cây lâu năm hoặc sản xuất cây giống nông nghiệp);
Thứ năm, Dự án đầu tư trong khu/cụm công nghiệp thuộc nhóm ngành có nguy cơ ô nhiễm cao như xử lý chất thải nguy hại, sử dụng phế liệu nhập khẩu, hoặc mở rộng cơ sở được miễn đấu nối có lưu lượng nước thải thuộc diện quan trắc định kỳ trở lên;
Thứ sáu, Dự án nằm ngoài khu/cụm công nghiệp nhưng thuộc loại hình sản xuất, kinh doanh, dịch vụ có nguy cơ gây ô nhiễm với mức công suất lớn được liệt kê tại Phụ lục II Nghị định số 08/2022/NĐ-CP, sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định số 05/2025/NĐ-CP (trừ dự án chăn nuôi gia súc và cơ sở giết mổ gia súc, gia cầm).
