Bảo hiểm thất nghiệp: Bệ đỡ sinh kế giữa khủng hoảng lao động

Điểm tựa chuyển tiếp trong thời kỳ biến động

Sau giai đoạn thị trường lao động rơi vào khủng hoảng vì biến động kinh tế – xã hội, chính sách Bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) đã thể hiện rõ vai trò là điểm tựa vững chắc cho người lao động bị mất việc. Không chỉ giúp ổn định thu nhập, BHTN còn tạo khoảng thời gian quý giá để người lao động định hướng lại nghề nghiệp, nâng cao kỹ năng và tìm kiếm việc làm phù hợp hơn với năng lực bản thân.

Ông Nguyễn Vũ Sơn – Trưởng phòng Bảo hiểm thất nghiệp, Trung tâm Dịch vụ việc làm tỉnh Bắc Ninh nhận định: “Chính sách bảo hiểm thất nghiệp là một trong những công cụ hữu hiệu giúp người lao động không bị bỏ lại khi mất việc đột ngột. Quan trọng hơn, nó giúp chúng tôi đồng hành với người lao động trong quá trình trở lại thị trường, từ tư vấn nghề nghiệp cho đến hỗ trợ kết nối tuyển dụng”.

Theo ông Sơn, giai đoạn hưởng trợ cấp thất nghiệp chính là “khoảng lặng” cần thiết để người lao động nâng cấp bản thân. Thông qua tư vấn, nhiều người đã chủ động tham gia các lớp đào tạo ngắn hạn do Trung tâm phối hợp với các cơ sở dạy nghề tổ chức.

Bên cạnh học nghề, người lao động đang hưởng BHTN còn được tham gia các phiên giao dịch việc làm định kỳ. Tại đây, họ có thể tiếp xúc trực tiếp với nhà tuyển dụng, tìm hiểu thông tin tuyển dụng hoặc kết nối với các sàn việc làm trực tuyến trong khu vực. Trung tâm còn tích cực cập nhật dữ liệu, số hóa thông tin người hưởng BHTN để nâng cao chất lượng tư vấn và gợi ý việc làm sát nhu cầu.

Chị Nguyễn Thị Tính (sinh năm 1995, xã Bồng Lai, huyện Quế Võ, tỉnh Bắc Ninh) chia sẻ: “Tôi thường đến sàn việc làm để tìm công việc phù hợp với kinh nghiệm văn phòng của mình. Dù chưa tìm được ngay việc ưng ý nhưng các cán bộ tư vấn rất tận tình, giúp tôi hiểu rõ hơn về thị trường và có định hướng cụ thể hơn”.

Đặc biệt, việc Trung tâm liên thông dữ liệu với cơ quan bảo hiểm xã hội giúp xác minh nhanh hồ sơ, phân loại đúng nhóm lao động có khả năng quay lại thị trường, từ đó xây dựng lộ trình tư vấn – giới thiệu việc làm một cách cá nhân hóa và hiệu quả hơn.

“Chúng tôi luôn đồng hành với người lao động ngay từ thời điểm đầu tiên họ nộp hồ sơ hưởng BHTN. Mỗi trường hợp đều được xây dựng phương án kết nối nghề nghiệp riêng, giúp họ không chỉ nhận được trợ cấp mà còn sớm quay lại thị trường đúng năng lực, đúng thời điểm”, ông Sơn nhấn mạnh.

Thực tế cho thấy, trong thời kỳ khủng hoảng, chính sách BHTN và hệ thống trung tâm dịch vụ việc làm đã đóng vai trò không chỉ là nơi “cứu trợ” tạm thời, mà còn là cơ chế chuyển tiếp an toàn, giúp duy trì dòng chảy nhân lực, bảo vệ cấu trúc thị trường lao động – yếu tố then chốt cho phục hồi và tăng trưởng kinh tế bền vững.

Cầu nối chủ động cho phục hồi thị trường

Trong giai đoạn thị trường lao động chịu nhiều biến động sau các cú sốc kinh tế – xã hội, vai trò chủ động của hệ thống Trung tâm Dịch vụ việc làm trở nên đặc biệt quan trọng. Tại tỉnh Bắc Ninh, nơi tập trung hàng chục nghìn doanh nghiệp, Trung tâm Dịch vụ việc làm không chỉ đảm nhận nhiệm vụ kết nối đơn thuần, mà đã trở thành điểm tựa cho quá trình phục hồi cung – cầu lao động, với trọng tâm là nhóm người đang hưởng (BHTN).

Ông Sơn nhấn mạnh: “BHTN không chỉ là giải pháp ngắn hạn. Đây là nền tảng để chúng tôi tiếp cận người lao động, tư vấn định hướng và tái kết nối với thị trường. Nếu không có chính sách BHTN làm cầu nối, nhiều người rất khó quay lại thị trường sau khi mất việc”.

Ngay sau giai đoạn khủng hoảng thị trường, Trung tâm đã nhanh chóng triển khai các chương trình hỗ trợ toàn diện: từ tổ chức sàn giao dịch việc làm trực tiếp – trực tuyến, mở rộng hợp tác liên tỉnh (Lạng Sơn, Thái Nguyên, Vĩnh Phúc, Phú Thọ…) cho đến hỗ trợ người lao động gửi hồ sơ hưởng BHTN từ xa qua bưu điện, điện thoại, nền tảng số. Những giải pháp này giúp đảm bảo quyền lợi và tạo điều kiện để người lao động sớm trở lại thị trường.

Theo số liệu năm 2024, Trung tâm đã ra quyết định hưởng BHTN cho 11.037 người, trong đó 1.779 người đã có việc làm mới thông qua các phiên giao dịch việc làm và tư vấn trực tiếp. Đáng chú ý, nhiều người sau khi nhận tư vấn đã chủ động hủy trợ cấp BHTN để đi làm sớm hơn, cho thấy tác động tích cực của chính sách nếu được vận hành đúng hướng.

Ngoài việc giới thiệu việc làm, cán bộ Trung tâm còn trực tiếp theo dõi nhu cầu doanh nghiệp, hỗ trợ lựa chọn nghề phù hợp và kết nối người lao động tới các chương trình đào tạo ngắn hạn. Đây chính là điểm khởi đầu cho phục hồi năng lực thị trường một cách thực chất.

Thực tế cho thấy, chính sách BHTN chỉ phát huy hết hiệu quả khi đi kèm với sự chủ động từ hệ thống trung tâm. Từ việc tiếp cận sớm, tư vấn phù hợp, hỗ trợ tái đào tạo đến theo dõi sau tuyển dụng – tất cả đang được triển khai như một chuỗi liên kết liên tục, tạo nền móng vững chắc cho phục hồi thị trường lao động trong bối cảnh đầy biến động hiện nay.