Ngành du lịch chung tay bảo vệ môi trường
Trong bối cảnh biến đổi khí hậu và ô nhiễm môi trường ngày càng tác động rõ nét đến hệ sinh thái du lịch, câu chuyện phát triển du lịch xanh không còn là khẩu hiệu, mà trở thành đòi hỏi cấp bách đối với mọi điểm đến. Những hình ảnh rác thải nhựa tràn ngập bãi biển, dòng người du lịch vô tình để lại dấu chân carbon đã đặt ra yêu cầu phải thay đổi tư duy phát triển. Chính vì vậy, ngành du lịch Việt Nam đang từng bước chuyển mình, hướng đến mục tiêu không chỉ thu hút du khách mà còn góp phần bảo tồn giá trị tự nhiên, gìn giữ cảnh quan và giảm thiểu phát thải.
Dự án “Mô hình quản lý điểm đến du lịch hiệu quả, hướng tới môi trường du lịch xanh, không rác thải nhựa và carbon thấp” sẽ tạo cơ sở để hình thành mạng lưới các điểm đến xanh, góp phần đưa du lịch Việt Nam tiến gần hơn tới các mục tiêu phát triển bền vững. Ảnh: VPG.
Từ nhận thức đó, ngày 31/10, Hiệp hội Du lịch Việt Nam đã tổ chức Hội thảo tham vấn xây dựng Dự án “Mô hình quản lý điểm đến du lịch hiệu quả, hướng tới môi trường du lịch xanh, không rác thải nhựa và carbon thấp”. Đây được xem là bước đi tiếp nối sau Dự án “Giảm thiểu rác thải nhựa trong lĩnh vực du lịch ở Việt Nam” do Hiệp hội triển khai cùng Chương trình Phát triển Liên hợp quốc (UNDP) trong hai năm 2023-2024. Dự án trước đã mang lại nhiều kết quả tích cực, trong đó nổi bật là việc ban hành Bộ tiêu chí VITA Green - bộ tiêu chí đầu tiên của Việt Nam về du lịch xanh, được đánh giá là đáp ứng khá toàn diện các chuẩn mực quốc tế.
Phát biểu tại hội thảo, Chủ tịch Hiệp hội Du lịch Việt Nam Vũ Thế Bình nhấn mạnh, Việt Nam đi sau nhiều quốc gia trên thế giới về phát triển du lịch xanh, vì vậy cần đẩy nhanh việc chuyển hóa các hoạt động du lịch theo hướng bền vững. Theo ông Bình, quản lý điểm đến là vấn đề sống còn của ngành du lịch, bởi trong một điểm đến chứa đựng toàn bộ dịch vụ, sản phẩm, môi trường và trải nghiệm của du khách. Việc xây dựng mô hình quản lý điểm đến du lịch hiệu quả, có sự tham gia của các bên liên quan, sẽ tạo cơ sở để hình thành mạng lưới các điểm đến xanh, góp phần đưa du lịch Việt Nam tiến gần hơn tới các mục tiêu phát triển bền vững.
Dự án được thiết kế nhằm xây dựng mô hình quản lý điểm đến du lịch tích hợp, với sự phối hợp giữa chính quyền, doanh nghiệp và cộng đồng dân cư. Mục tiêu không chỉ hoàn thiện cơ chế quản lý mà còn nâng cao nhận thức về chuyển đổi xanh, bảo tồn đa dạng sinh học, ứng phó với biến đổi khí hậu và hướng đến giảm phát thải carbon. Điểm nhấn của dự án là cách tiếp cận toàn diện từ truyền thông, đào tạo, giám sát đến chuyển giao mô hình để đảm bảo sự tham gia của tất cả các bên liên quan.
Quản lý điểm đến gắn với các giải pháp xanh
Theo kế hoạch, dự án sẽ được thí điểm tại Khu du lịch tâm linh - sinh thái Tây Yên Tử (tỉnh Bắc Ninh). Đây là địa bàn có tiềm năng phát triển du lịch gắn với giá trị tự nhiên và văn hóa đặc sắc, đồng thời cũng đang chịu áp lực môi trường ngày càng tăng do lượng khách lớn. Việc lựa chọn Tây Yên Tử làm nơi thử nghiệm được kỳ vọng sẽ tạo tiền đề nhân rộng mô hình ra các địa phương khác trên cả nước.
Du lịch xanh chỉ có thể thành công khi yếu tố bền vững được tích hợp vào mọi khâu hoạt động, từ quy hoạch, đầu tư đến vận hành và quản lý. Ảnh: Duy Đức.
Các hoạt động chính của dự án tập trung vào 3 hướng: nâng cao nhận thức về du lịch xanh cho khu vực tư nhân và cộng đồng; xây dựng mô hình quản lý điểm đến theo các tiêu chí xanh; và áp dụng bộ tiêu chí du lịch không rác thải nhựa, hướng tới giảm phát thải carbon.
Dự án đặt ra các mục tiêu cụ thể: ít nhất 80% doanh nghiệp tham gia giảm được 30% lượng rác thải nhựa; tối thiểu 120 người được đào tạo về quản lý điểm đến xanh; ban hành một bộ tiêu chí điểm đến xanh; xây dựng và vận hành ứng dụng quản lý điểm đến; cùng các tài liệu đào tạo, truyền thông và ba hội thảo chia sẻ kết quả thực hiện.
Phát biểu tại hội thảo, Phó Cục trưởng Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam Phạm Văn Thủy đánh giá, việc triển khai dự án là hướng đi đúng đắn trong tiến trình phát triển du lịch bền vững. Ông Thủy đề nghị Hiệp hội Du lịch Việt Nam và các bên liên quan cần quan tâm sâu đến công tác quy hoạch, điều tra và đánh giá tài nguyên du lịch một cách phù hợp, tránh khai thác quá mức hoặc không gắn với bảo tồn. Đồng thời, mô hình quản lý điểm đến phải gắn liền với các giải pháp sản xuất du lịch xanh, sử dụng năng lượng tái tạo, tiết kiệm năng lượng và hạn chế tối đa rác thải nhựa thông qua việc thay thế bằng vật liệu thân thiện môi trường.
Bên cạnh đó, Phó Cục trưởng cũng nhấn mạnh việc phát triển các loại hình du lịch thân thiện như du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng, du lịch văn hóa gắn với bảo tồn di sản, coi đây là hướng đi có thể mang lại lợi ích kinh tế lẫn xã hội lâu dài. Theo ông, “du lịch xanh chỉ có thể thành công khi yếu tố bền vững được tích hợp vào mọi khâu hoạt động, từ quy hoạch, đầu tư đến vận hành và quản lý”. Ông cũng khuyến nghị cần đẩy mạnh ứng dụng chuyển đổi số trong công tác quản lý điểm đến, xây dựng các mô hình du lịch thông minh để giám sát hiệu quả các chỉ số về môi trường và phát thải.
Tại hội thảo, nhiều đại biểu đồng tình rằng du lịch xanh không thể thành công nếu thiếu sự đồng hành của cộng đồng địa phương - những người trực tiếp tham gia và thụ hưởng. Việc nâng cao nhận thức, giáo dục và tuyên truyền cho người dân, doanh nghiệp và du khách về lối sống xanh, tiêu dùng bền vững là bước quan trọng để chuyển hóa nhận thức thành hành động cụ thể. Khi người dân thấy rõ lợi ích kinh tế gắn với việc bảo vệ môi trường, mô hình quản lý điểm đến xanh mới có thể phát triển một cách tự nhiên và lâu dài.
Theo Hiệp hội Du lịch Việt Nam, dự án lần này không chỉ nhằm xây dựng một mô hình kỹ thuật, mà còn tạo ra một cơ chế phối hợp thực chất giữa các cấp chính quyền, doanh nghiệp và cộng đồng. Dự án sẽ đóng vai trò như “bản mẫu” để các địa phương khác có thể tham khảo, áp dụng và điều chỉnh phù hợp với điều kiện riêng. Kết quả thí điểm thành công sẽ là căn cứ để ban hành khung tiêu chí thống nhất về quản lý điểm đến du lịch xanh trên phạm vi toàn quốc.
Trong bức tranh chuyển đổi xanh của ngành du lịch, mô hình quản lý điểm đến hiệu quả chính là “nút then chốt” đảm bảo tính bền vững. Không chỉ giúp hạn chế ô nhiễm và bảo tồn tài nguyên, mô hình còn mang ý nghĩa kinh tế - xã hội sâu sắc khi tạo việc làm, tăng thu nhập cho người dân và nâng cao năng lực cạnh tranh của du lịch Việt Nam trên thị trường quốc tế.
Khi mỗi điểm đến trở thành không gian du lịch xanh, không rác thải nhựa, không carbon dư thừa, du lịch Việt Nam sẽ không chỉ là ngành kinh tế mũi nhọn, mà còn là biểu tượng cho lối sống hài hòa giữa con người và thiên nhiên.
