Thay đổi tư duy xây dựng luật để luật đi vào đời sống

Sáng 21/10, trong phiên thảo luận tổ số 12 gồm Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Quảng Ngãi và Đồng Tháp, các đại biểu tập trung đánh giá kết quả thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2025 và dự kiến kế hoạch năm 2026.

Không khí thảo luận sôi nổi, với nhiều ý kiến ghi nhận thành tựu nổi bật trong năm 2025: điều hành kinh tế vĩ mô ổn định, tốc độ tăng trưởng cao, thu ngân sách vượt dự kiến. Nhiều công trình trọng điểm quốc gia, các tuyến cao tốc lớn được Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo quyết liệt, tạo động lực mới cho phát triển.

Các sự kiện lớn của đất nước trong năm như kỷ niệm 50 năm Giải phóng miền Nam, 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2-9 được tổ chức trang trọng, an toàn, để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng nhân dân và bạn bè quốc tế. Lĩnh vực văn hóa, giáo dục, y tế tiếp tục khởi sắc, đặc biệt là sự phát triển của công nghiệp văn hóa, khi nhiều bộ phim Việt Nam đạt doanh thu cao, thu hút đông đảo khán giả.

Luật phải đi vào đời sống, dễ tiếp cận với người dân

Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan, đại biểu tỉnh Đồng Tháp, cho rằng Báo cáo cần làm rõ hơn chỉ tiêu tăng trưởng kinh tế: từ mức 8% năm 2025 lên hai con số trong năm 2026, một mục tiêu đầy kỳ vọng nhưng cần được phân tích kỹ về cơ sở và nguồn lực.

Ông đặc biệt nhấn mạnh vai trò của cấp xã là “cấp gần dân nhất, nhưng cũng đang gánh vác tới 80% nhiệm vụ hành chính từ cấp huyện chuyển xuống sau khi sáp nhập”. Theo ông, cần gấp rút đào tạo lại đội ngũ cán bộ xã, không chỉ về kỹ năng hành chính mà cả về tư duy và năng lực quản trị xã hội, để đáp ứng yêu cầu mới.

Về công tác xây dựng pháp luật, Phó Chủ tịch Quốc hội cho rằng Nghị quyết số 66-NQ/TW ngày 30-4-2025 của Bộ Chính trị đã mở ra một cách tiếp cận mới: “Phải thay đổi tư duy làm luật, để luật thực sự đi vào đời sống, người dân có thể tiếp cận, hiểu và tuân thủ dễ dàng hơn.” Ông cũng đề xuất nâng cao năng lực xã hội, tạo điều kiện để người dân tham gia vào các công việc chung, góp phần củng cố niềm tin và phát huy sức mạnh toàn dân trong xây dựng đất nước.

Lo ngại đồng tiền mất giá, giá vàng tăng cao

Đại biểu Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) đồng tình với những kết quả đạt được, nhưng bày tỏ lo ngại về đồng tiền mất giá, giá vàng tăng cao, tác động trực tiếp đến đời sống người dân. Ông đề nghị ngành Tài chính và Ngân hàng cần chủ động điều hành linh hoạt, kiểm soát giá cả và lạm phát.

Ông cũng nêu rõ, tiến độ cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước còn chậm, cần xác định rõ nguyên nhân và sớm tháo gỡ vướng mắc. Bên cạnh đó, cần quản lý chặt tài sản công sau sáp nhập, đẩy nhanh tiến độ đường cao tốc vùng ĐBSCL, và tăng tốc giải ngân các Chương trình mục tiêu quốc gia như xây dựng nông thôn mới, giảm nghèo bền vững, phát triển vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.

Đại biểu Nguyễn Thị Mai Hoa (Đồng Tháp) mô tả năm 2025 là năm của ba “rất”: “rất nhanh, rất mạnh, rất quyết liệt”. Với ý chí chính trị cao và sự đồng thuận của nhân dân, nhiều chỉ tiêu phát triển đã đạt và vượt kế hoạch.

Tuy nhiên, bà lưu ý, sau sắp xếp tổ chức chính quyền hai cấp, vẫn còn những thách thức về nhân lực, nhất là đội ngũ cán bộ cấp xã. “Cần bồi dưỡng theo phương châm ‘cầm tay chỉ việc’, khuyến khích tự học, tự nâng cao năng lực”, bà nói, “đây là yếu tố then chốt để thực hiện hiệu quả các nhiệm vụ được giao.”

Đại biểu cũng đề nghị xem xét chính sách tiền lương và điều kiện làm việc để “chọn đúng người, làm đúng việc, thu nhập tương xứng”, tránh tình trạng cán bộ nản lòng, muốn rời khỏi bộ máy.

Nhiều ý kiến tại tổ 12 cũng đề nghị có giải pháp mạnh để giảm bạo lực học đường, bạo lực xã hội, và đánh giá tổng thể tình trạng ngập lụt đô thị sau mỗi trận mưa lớn, ảnh hưởng đến đời sống người dân.

Các đại biểu cho rằng, việc phân cấp, phân quyền vẫn còn chồng chéo, cần quy định rõ trách nhiệm từng bộ, ngành, “một việc chỉ nên giao cho một cơ quan chủ trì, gắn với trách nhiệm của người đứng đầu”. Về giải ngân đầu tư công, cần chấm dứt tình trạng “đầu năm chậm, cuối năm chạy nước rút”.

Đột phá thể chế để tạo nguồn lực phát triển

Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng (đại biểu Quảng Ngãi) nhấn mạnh, chưa bao giờ văn hóa được đặt đúng vị trí và được quan tâm như hiện nay. Ông cho biết, Chính phủ và Quốc hội đang thể chế hóa mạnh mẽ các chủ trương của Đảng, từng bước hoàn thiện hành lang pháp lý, khơi thông nguồn lực phát triển.

Nhiều luật đã được sửa đổi theo hướng “kiến tạo sự phát triển” thay vì chỉ quản lý và cấm đoán, như Luật Điện ảnh, Luật Quảng cáo, Luật Di sản văn hóa và Luật Sở hữu trí tuệ đã mở ra không gian mới cho sáng tạo và hội nhập.

“Văn hóa là sức mạnh nội sinh, là hệ điều tiết phát triển bền vững,” Bộ trưởng nhấn mạnh, cho biết Bộ Chính trị sắp ban hành Nghị quyết về “Chấn hưng và phát triển văn hóa Việt Nam trong kỷ nguyên mới”. Đây sẽ là nền tảng tinh thần và động lực để “đi lên từ văn hóa, giữ gìn bản sắc bằng văn hóa và làm giàu nhờ văn hóa”.

Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng cũng đề xuất ưu tiên đào tạo, cơ cấu lại nguồn nhân lực ngành văn hóa, quy hoạch hệ thống thiết chế văn hóa gắn với kiến trúc và du lịch, hướng đến việc hình thành những biểu tượng bền vững vừa mang giá trị văn hóa, vừa có giá trị kinh tế lâu dài.

Từ các ý kiến tại tổ, có thể thấy điểm chung là tinh thần đổi mới mạnh mẽ, từ tư duy xây dựng luật, tổ chức bộ máy cho đến cách thức vận hành nền kinh tế và văn hóa xã hội. Đó là những thay đổi không chỉ để thích ứng, mà để tạo bước chuyển mới trong giai đoạn phát triển đất nước sau 2025 nơi mỗi chính sách, mỗi con người và mỗi giá trị văn hóa đều được đặt trong tổng thể mục tiêu phát triển bền vững và hạnh phúc của nhân dân.