Để rồi, mỗi khi tháng ba về, mỗi khi hoa gạo lập lòe thắp lửa trên cành, người ta lại nao nao nhớ về nơi mình đã gắn bó thuở ấu thơ…

Tháng ba, bất chợt giữa đám lá xanh bỗng lập lòe ánh lửa gạo, báo hiệu một mùa hoa mới. Dù ở bất cứ nơi nào, khi trổ bông, hoa gạo cũng rực rỡ, vì cây cao hơn cả, như muốn vượt lên thắp sáng bầu trời.

Các cụ xưa thường nói: Thần cây đa, ma cây gạo, để chỉ dấu những nơi linh thiêng, mang theo những giai thoại về làng quê. Theo lý giải của nhiều bậc cao niên, đa và gạo là loại cây to, sống khỏe nên thường được trồng ở những nơi đền đài, đình chùa. Thế nên, ngoài đa, cây gạo cũng thường được trồng ở những nơi thờ tự của làng.

Xưa chúng tôi thường được nhắc nhở, không bẻ cành ném hoa gạo, hoa đại trong đình chùa kẻo các ngài quở. Vì vậy, trong ký ức, cây gạo là nơi linh thiêng, không được bén mảng tới gần. Có chăng, dịp nào theo bà ra đình mới dám nhặt vài bông gạo rụng để lén lút chơi. Nếu nhặt được nhiều hoa, thì xâu lại đeo vào cổ, nhưng về gần đến nhà là phải bỏ ra.

Ngày nay quan niệm đã khác xưa. Dù ở nơi thâm nghiêm, hay chốn dân dã, gốc gạo là nơi thân quen của bọn trẻ nô đùa mỗi khi chiều về. Chẳng thế mà ta dễ dàng bắt gặp cảnh, dưới gốc gạo đám trẻ tụm năm tụm ba, trên ngọn cao, chim chóc cũng kéo về ríu rít, tạo ra những âm thanh đặc trưng của chốn thôn quê.

Đâu đó, bắt gặp một vài đứa trẻ đang ấp bông hoa vào tay khum khum, như muốn thổi lên những đốm lửa trong buổi chiều tắt nắng.  Ấy cũng là lúc trong ta bừng lên những kỷ niệm thời ấu thơ, bên gốc gạo đầu làng.

Hoa gạo được ví là hoa của làng quê, vậy nên nó cũng lặng lẽ mà chả ai để ý đến. Chỉ những người thuở bé từng nhặt hoa gạo, sẽ luôn nhớ về những đài hoa năm đỏ cứ bừng lên như lửa, nhớ về những cô bạn áo trắng thuở thiếu thời.

Rồi một ngày, giữa chốn phố thị ồn ào, bất chợt ta gặp sắc đỏ hoa gạo lập lòe đâu đó, mà trong lòng lại nhớ về quê da diết. Khi đó, ta sẽ nhủ thầm: “Tháng 3 đã về rồi, cây gạo quê mình đã nở chưa?”

MẠNH HÀ