Sản phẩm gỗ lần đầu có định danh pháp lý cấp quốc gia

Hội nghị do Cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm chủ trì, diễn ra trong bối cảnh Việt Nam đứng thứ 5 thế giới, thứ 2 châu Á về xuất khẩu gỗ và lâm sản. Sự kiện đánh dấu bước hoàn thiện công cụ pháp lý quốc gia cho ngành gỗ, khi kim ngạch xuất khẩu năm 2025 sắp đạt kỷ lục 18 tỷ USD.

Nhãn hiệu chứng nhận như một cam kết thị trường

Theo Cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm, nhiều năm qua, sản phẩm gỗ Việt vẫn thiếu một “chứng minh thư” quốc gia để thống nhất nhận diện, bảo vệ uy tín và gia tăng giá trị trên thị trường quốc tế.

Nhãn hiệu chứng nhận “Gỗ Việt Nam", vì thế, là lời cam kết về 3 trụ cột: nguồn gốc gỗ hợp pháp, chất lượng sản phẩm và trách nhiệm môi trường - xã hội. Đây không phải logo thương mại thông thường mà là công cụ pháp lý do cơ quan quản lý Nhà nước nắm giữ, cấp quyền sử dụng có điều kiện, gắn với hệ thống tiêu chí và giám sát.

Cục trưởng Trần Quang Bảo nhấn mạnh, nhãn hiệu chứng nhận là “bệ phóng” để ngành gỗ chuyển từ tăng trưởng theo lượng sang tăng trưởng theo giá trị, coi uy tín, trách nhiệm và tuân thủ pháp luật là điều kiện tiếp cận thị trường.

Ông cho rằng, khi cùng đứng dưới “mái nhà chung” - Gỗ Việt Nam - doanh nghiệp có cơ sở để đi sâu vào chế biến, thiết kế, xây dựng thương hiệu và mạng lưới phân phối dài hạn.

Trước đó, hôm 17/10, Cục Sở hữu trí tuệ đã cấp Giấy chứng nhận đăng ký nhãn hiệu chứng nhận “Gỗ Việt Nam” cho Cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm. Tại hội nghị chiều 22/12, Cục Sở hữu trí tuệ trao lại các giấy chứng nhận này dưới sự chứng kiến của cơ quan quản lý, hiệp hội và doanh nghiệp, chính thức kích hoạt cơ chế vận hành nhãn hiệu trên thực tế.

Ông Trần Lê Hồng, Phó Cục trưởng Cục Sở hữu trí tuệ nhìn nhận, gỗ là sản phẩm “đã thành công” về thị trường nhưng thách thức lớn nằm ở duy trì đà phát triển bền vững. Kim ngạch trên 18 tỷ USD cho thấy vai trò kinh tế rõ rệt, song chỉ cần một số trường hợp vi phạm về môi trường, trách nhiệm xã hội hoặc pháp luật cũng có thể làm tổn hại uy tín của toàn ngành.

Theo ông Hồng, chính vì tính nhạy cảm đó, việc đăng ký và quản lý nhãn hiệu chứng nhận buộc phải khắt khe. Quy trình thẩm định kéo dài và yêu cầu cao có thể tạo cảm giác “chậm” hoặc “khó” cho doanh nghiệp, nhưng mục tiêu cuối cùng là bảo vệ thị trường chung. Khi nhãn hiệu chứng nhận do một đầu mối quản lý, trách nhiệm của cơ quan nhà nước và của cộng đồng doanh nghiệp đều được xác định rõ ràng hơn trong trường hợp xảy ra vi phạm.

Ông cũng nhấn mạnh sự khác biệt giữa quản lý Nhà nước và quy luật thị trường. Nhãn hiệu chứng nhận là công cụ thị trường nhưng lại do cơ quan Nhà nước nắm giữ. Vì vậy, hài hòa giữa quy định quản lý, cơ chế tài chính và nhu cầu phát triển thương hiệu là bài toán phức tạp. Nhà nước không thể dùng ngân sách để “làm thương hiệu” thay doanh nghiệp.

Ngược lại, doanh nghiệp phải tham gia tích cực, chia sẻ chi phí phát triển, trên nền tảng pháp lý minh bạch, tránh nhầm lẫn với các khoản phí, lệ phí hành chính.

Nhãn hiệu “Gỗ Việt Nam" giúp khẳng định tính hợp pháp, chất lượng và trách nhiệm xã hội của sản phẩm, nhưng không thay thế thương hiệu doanh nghiệp. Việc hài hòa nhiều lớp thương hiệu trên cùng một sản phẩm, từ nhãn hiệu chứng nhận, thương hiệu doanh nghiệp, đến chỉ dẫn địa lý trong tương lai, đòi hỏi phối hợp chặt chẽ giữa cơ quan quản lý và khu vực sản xuất, kinh doanh.

7 doanh nghiệp tiên phong

Trong khuôn khổ sự kiện, Cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm trao quyết định cấp quyền sử dụng nhãn hiệu chứng nhận đợt đầu cho 7 doanh nghiệp đáp ứng đầy đủ tiêu chí: Công ty Cổ phần Woodsland; Công ty TNHH Vật liệu mới Nhuận Phát; Công ty TNHH MTV Phú Tài Đồng Nai; Công ty Cổ phần Vina G7; Công ty TNHH Kim Thành A; Công ty TNHH Triệu Thái Sơn; Công ty Cổ phần Tập đoàn Minh Long.

Các doanh nghiệp này hoạt động ở nhiều phân khúc, từ chế biến sâu, vật liệu mới đến đồ gỗ nội, ngoại thất. Đây được xem là nhóm tiên phong thử nghiệm cơ chế vận hành nhãn hiệu chứng nhận trên thực tế. Việc cấp quyền theo từng đợt cho phép cơ quan quản lý theo dõi, điều chỉnh tiêu chí, quy trình giám sát trước khi mở rộng phạm vi áp dụng.

Đại diện doanh nghiệp cho biết, việc được trao quyền sử dụng nhãn hiệu chứng nhận là vinh dự nhưng cũng là trách nhiệm lớn. Đồng thời, cam kết tuân thủ nghiêm các tiêu chí về nguồn gốc gỗ hợp pháp, chất lượng sản phẩm và trách nhiệm xã hội, coi đây là điều kiện bắt buộc để giữ uy tín lâu dài trên thị trường quốc tế.

"Nhãn hiệu chứng nhận giúp doanh nghiệp có thêm 'tài sản mềm' khi làm việc với đối tác, đặc biệt trong bối cảnh các thị trường lớn ngày càng siết chặt yêu cầu về truy xuất nguồn gốc và phát triển bền vững", đại diện một doanh nghiệp chia sẻ.

Việc đưa nhãn hiệu chứng nhận “Gỗ Việt Nam” vào vận hành là bước đi cần thiết để ngành gỗ chuyển sang giai đoạn phát triển mới. Khi thị trường toàn cầu ngày càng coi trọng yếu tố pháp lý, môi trường và trách nhiệm xã hội, nhãn hiệu chứng nhận được xem là công cụ hỗ trợ thực thi chính sách lâm nghiệp bền vững, gắn phát triển kinh tế với bảo vệ rừng và hình ảnh quốc gia.