Nước cuốn tràn đê bao nhấn chìm 850 ha vườn cây ăn trái

19/30 ấp bị ngập nước

Chiều muộn, trên nền đất còn sũng nước, bà Phạm Thị Tím (75 tuổi, ấp An Long, xã An Bình) ngồi lặng nhìn căn nhà bị nước xoáy khoét rỗng phần chân nền, gian bếp chỉ còn trơ lại tấm tôn méo mó.

Bà kể, trước khi nước tràn, mấy người cháu cho bà 7 triệu đồng thuê thợ đắp con lươn chắn nước trước lộ. Nhưng chưa đầy mười ngày sau, bờ bị sụp. Nước thấm qua mép đất rồi bất ngờ chảy ào ạt, cuốn phăng cả đoạn bờ xuống sông. Con cháu chỉ kịp kéo bà chạy ra đường, còn đồ đạc và vật dụng trong nhà đều bị nước cuốn trôi.

“Bảy mươi mấy tuổi rồi, cô mới thấy nước chảy dữ vậy, nghe ù ù như gió lốc. Cô dành dụm mười mấy năm mới cất được gian nhà bếp, giờ tan nát hết... Nước cuốn cô còn lại hai cái chén với hai đôi đũa thôi, con ơi”, bà Tím nghẹn giọng.

Cách đó không xa, ông Phan Văn Dũng có ba công nhãn đang cho trái, nhưng nay cả vườn chìm sâu trong làn nước đục.

Ông kể, con nước rằm 18 âm lịch bất ngờ dâng cao, tràn vào nhà ầm ầm, nước lên tới hông, đồ đạc chưa kịp dọn, máy bơm và chiếc xe Honda đều hư hỏng. Ba ngày sau, đất tiếp tục sạt, đoạn lộ sát nhà bị cuốn trôi. Nước ngập ngang ngực, hai vợ chồng già phải leo lên giường ngồi ăn. Ngôi mộ ngoài vườn cũng ngập tới mặt hình.

Nhìn khu vườn nhãn vàng úa, ông Dũng chỉ tay ra bờ sạt nói: “Giờ chỉ mong nước sớm rút để dọn lại vườn, coi cây có sống nổi không. Mong mấy ổng đắp bờ cao lên chút, chứ ngán cảnh này quá rồi”.

Theo UBND xã An Bình, từ ngày 9-11/10, triều cường dâng cao làm vỡ và tràn nhiều đoạn đê bao, ảnh hưởng 19/30 ấp. Tổng chiều dài đê bị tràn hơn 15.000 m, gây ngập 850 ha cây ăn trái và hàng chục căn nhà.

Tổng thiệt hại sơ bộ hơn 4,3 tỷ đồng, trong đó có 14 đoạn bờ vỡ dài 257m (thiệt hại khoảng 500 triệu đồng), 7 cống thoát nước bị bể (35 triệu đồng), và gần 13.900 m đường nhựa, dal bị tràn (thiệt hại hơn 1 tỷ đồng), vườn cây ăn trái ước tính thiệt hại trên 2 tỷ đồng...

Chờ đê bao chống ngập

Ông Hồ Thế Nhu, Phó Chủ tịch UBND xã An Bình, cho biết ngay khi sự cố xảy ra, xã đã huy động toàn bộ lực lượng tại chỗ, cùng xe cuốc, xáng cạp, bao cát, cừ tràm để khắc phục tạm. Xã cũng phối hợp doanh nghiệp hỗ trợ vật tư, ưu tiên đảm bảo an toàn tính mạng người dân. Đồng thời chính quyền địa phương đã kiến nghị Sở Nông nghiệp và Môi trường sớm khảo sát các đoạn có nguy cơ sạt lở cao, hỗ trợ kinh phí khắc phục hậu quả triều cường để người dân sớm ổn định sản xuất.

Về lâu dài, UBND tỉnh Vĩnh Long đã phê duyệt dự án kè chống sạt lở kết hợp đê bao An Bình dài 4,3km - từ đầu cù lao đến bến phà An Bình, với tổng vốn đầu tư gần 257 tỷ đồng, dự kiến thi công giai đoạn 2025-2026. Tuy nhiên, đến nay dự án vẫn chưa thể triển khai do chưa bàn giao mặt bằng cho đơn vị thi công.

“Xã đang hoàn thiện hồ sơ, mở tài khoản ký hợp đồng với quỹ đất để áp giá bồi hoàn. Sau khi thành lập tổ vận động giải phóng mặt bằng mới bàn giao cho đơn vị thi công. Công trình dự kiến thực hiện trong 1-2 năm, tùy tiến độ từng đoạn. Ưu tiên làm phần trong trước, chỗ nào giải phóng được mặt bằng thì làm trước, còn bờ ngoài sông sẽ làm sau. Các hộ nuôi cá lồng bè trong phạm vi kè sẽ được hỗ trợ di dời, dây neo, cây giằng", ông Lâm Tiến Dũng, cán bộ Phòng Kinh tế xã An Bình thông tin.

Theo Cục Quản lý và Xây dựng công trình thủy lợi (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), do đỉnh lũ trùng với kỳ triều cường tháng 10, toàn vùng đồng bằng sông Cửu Long có khoảng 220 tuyến đê bao có nguy cơ bị tràn. Riêng tỉnh Vĩnh Long có 51 tuyến đê bao, với hơn 12.500 ha diện tích bị ảnh hưởng.

Hiện các địa phương trong tỉnh đang khẩn trương kiểm tra, gia cố những đoạn đê xung yếu, chủ động ứng phó với lũ, hạn, mặn và các hiện tượng thời tiết cực đoan. Đồng thời, tỉnh kiến nghị Trung ương sớm hỗ trợ nguồn lực để triển khai các giải pháp lâu dài, bảo đảm an toàn cho sản xuất và đời sống người dân.