Những công nghệ hiện đại nhất đang được ứng dụng vào ngành chăn nuôi heo

Tăng liên kết, nâng cao giá trị chuỗi ngành heo

Ngành chăn nuôi heo đóng vai trò then chốt trong chuỗi cung ứng thực phẩm. Các chuyên gia nhấn mạnh, việc tái cấu trúc ngành theo hướng kiểm soát chi phí đầu vào, thúc đẩy liên kết và ứng dụng công nghệ là “chìa khóa” giúp duy trì hiệu quả sản xuất, nâng cao sức cạnh tranh và mở rộng cơ hội chinh phục thị trường quốc tế.

Chia sẻ tại Diễn đàn xúc tiến Thương mại ngành heo trong khuôn khổ Hội nghị Khoa học và Công nghệ ngành heo toàn quốc lần I (PST2025) vừa diễn ra tại Phân hiệu Trường Đại học Lâm nghiệp (Đồng Nai), ông Đặng Hoàng Lâm, Phó Giám đốc Công ty CP Thú y Megavet Việt Nam cho biết, Megavet đang phối hợp với các đối tác triển khai hệ thống công nghệ thông minh tích hợp trí tuệ nhân tạo (AI) trong sản xuất tinh dịch, phối giống và chọn lọc con giống heo.

Các hệ thống này giúp đánh giá chất lượng tinh dịch, siêu âm chính xác và hỗ trợ chọn giống hiệu quả, qua đó nâng cao năng suất sinh sản và chất lượng thịt thương phẩm. Đặc biệt, phần mềm siêu âm tích hợp AI giúp sàng lọc con giống ưu việt ngay tại trại hoặc thông qua trung tâm xử lý hình ảnh từ xa.

“Chúng tôi đã phối hợp với Học viện Nông nghiệp Việt Nam thành lập Trung tâm đào tạo chuyển giao công nghệ, trang bị đầy đủ thiết bị hiện đại nhằm đào tạo kỹ thuật viên, sinh viên và người chăn nuôi tiếp cận công nghệ mới. Doanh nghiệp cũng đã tổ chức nhiều khóa huấn luyện cho các tập đoàn lớn và các đối tác trên toàn quốc”, ông Lâm chia sẻ.

Theo ông Lâm, trong tương lai, người chăn nuôi ở bất kỳ quy mô nào cũng có thể tiếp cận công nghệ AI dễ dàng hơn, thông qua việc gửi hình ảnh siêu âm đến trung tâm phân tích, thay vì phải đầu tư hệ thống riêng tại trại.

Ông Nguyễn Văn Hòa, Chủ tịch HĐQT Công ty CP Nông nghiệp Tập đoàn Việt Thái cũng đã mang đến bộ giống heo đen mới được lai tạo giữa các nguồn gen trong và ngoài nước dưới sự hỗ trợ khoa học của các chuyên gia từ Phân Viện Chăn nuôi Nam bộ, Viện Chăn nuôi, được các chuyên gia đánh giá cao về hương vị thơm ngon đặc trưng, thịt, mỡ mềm và ngọt.

Theo ông Hòa, việc phát triển hệ sinh thái chăn nuôi tuần hoàn, xanh mang lại giá trị vững bền hơn cho doanh nghiệp, ở đó chăn nuôi nói chung và chăn nuôi heo nói riêng phải kết hợp với các loại cây trồng chủ lực khác.

Về giải pháp dinh dưỡng, hướng đến giảm phát thải ròng bằng "0", bà Nguyễn Thị Phương Thảo, Giám đốc xúc tiến thương mại, Công ty TNHH Japfa Comfeed Việt Nam chia sẻ, bộ sản phẩm thấp đạm, cân bằng axít amin nhằm giảm bài thải nitơ ra môi trường, giảm chi phí thức ăn (chiếm tỷ trọng cao nhất trong chi phí chăn nuôi) mà không ảnh hưởng đến năng suất và chất lượng thịt heo. Ngoài ra, các giải pháp về bổ sung dinh dưỡng, thay thế kháng sinh, tăng cường sức khỏe theo hướng thân thiện môi trường và an toàn thực phẩm.

ASF và bài toán tái cấu trúc ngành chăn nuôi heo

Ngành chăn nuôi Việt Nam đã có những bước tiến mạnh mẽ về năng suất, chất lượng giống, dinh dưỡng và hệ thống chuồng trại hiện đại. Tuy nhiên, ông Ngô Quốc Cường, Tổng Giám đốc Công ty CP Công nghệ Sinh học R.E.P (R.E.P Biotech) cho rằng, lỗ hổng lớn về kiểm soát an toàn sinh học vẫn là nguyên nhân làm gia tăng rủi ro dịch bệnh, đặc biệt là dịch tả heo Châu Phi (ASF).

ASF đã và đang gây thiệt hại nặng nề cho ngành chăn nuôi heo Việt Nam trong nhiều năm qua. Mặc dù nhiều giải pháp phòng chống như tiêm vắc xin, tăng cường an toàn sinh học (ATSH) và áp dụng các biện pháp sinh học trong chăn nuôi đã được triển khai nhưng dịch bệnh vẫn liên tục bùng phát với mức độ ngày càng nghiêm trọng. Gần đây, ASF tiếp tục lan rộng, gây tổn thất lớn cho đàn heo trên cả nước và cũng là nguyên nhân chính khiến giá heo hơi tăng đột biến, đặc biệt từ Tết Nguyên đán đến nay.

Để quản lý dịch bệnh, giảm thiểu sử dụng kháng sinh, góp phần nâng cao giá trị chất lượng sản phẩm, R.E.P Biotech đã thành lập Trung tâm Nghiên cứu - Phân tích - Xét nghiệm - Tầm soát từ năm 2022, cung cấp các giải pháp công nghệ sinh học (CNSH) nhằm nâng cao miễn dịch tự nhiên cho vật nuôi. Việc kết hợp miễn dịch học và CNSH, giảm thiểu sử dụng kháng sinh được kỳ vọng sẽ giúp ngành chăn nuôi giảm thiểu dịch bệnh và phát triển bền vững hơn trong dài hạn.

PGS.TS Đỗ Võ Anh Khoa, Cố vấn cấp cao Phân hiệu Trường Đại học Lâm nghiệp, Chủ nhiệm CLB Ngành hàng heo Việt Nam nhấn mạnh thêm: “An toàn sinh học cần được nâng cấp lên mức độ cao hơn là “An ninh sinh học” bởi nó có ảnh hưởng liên vùng, liên quốc gia, cộng với sự xáo trộn xã hội (xử lý, vận chuyển heo bệnh/chết, tâm lý người tiêu dùng…) mỗi khi dịch bùng phát”.

Theo ông Khoa, hiện giá trị vaccine ASF là rất lớn, đặc biệt là với đàn heo giống. Tuy nhiên, quá trình thương mại hóa vẫn còn nhiều rào cản, trong đó việc minh chứng khoa học đầy đủ về mức độ hiệu quả và an toàn của vaccine trong khảo nghiệm và thực tế sản xuất là vấn đề cốt lõi.

PGS.TS. Mai Hải Châu, Phó Giám đốc Phân hiệu Trường Đại học Nông nghiệp tại Đồng Nai khẳng định: “Với khoảng 2 triệu con heo, chiếm 7,5% tổng đàn cả nước, Đồng Nai đang là trung tâm chăn nuôi lớn nhất cả nước, tạo việc làm cho 30.000 lao động tại 1.300 trang trại lớn và 1.000 trang trại vệ tinh. Tuy nhiên, ngành chăn nuôi heo vẫn đối mặt với nhiều thách thức về dịch bệnh, quy hoạch, môi trường và liên kết chuỗi yếu, gây cản trở phát triển bền vững”.

Theo ông Châu, việc kết nối giữa nghiên cứu khoa học, chuyển giao công nghệ và xúc tiến thương mại chính là chìa khóa để nâng cao giá trị gia tăng và sức cạnh tranh của ngành heo Việt Nam trong bối cảnh hội nhập sâu rộng.

Với thông điệp “Vì một ngành heo khỏe mạnh”, các chuyên gia kỳ vọng sẽ thúc đẩy tư duy phát triển mới, trong đó chăn nuôi không chỉ dừng lại ở tăng năng suất mà còn hướng tới bảo vệ môi trường, kiểm soát dịch bệnh, đảm bảo an toàn sinh học và nâng cao đời sống cho người chăn nuôi.

"Để ngành chăn nuôi heo phát triển bền vững trong kỷ nguyên số, cần đổi mới công nghệ, quy trình sản xuất và đặc biệt là nâng cấp năng lực, ý thức con người trong chuỗi. Sự phối hợp chặt chẽ giữa khoa học, sản xuất, dịch vụ, quản lý và thị trường là yếu tố quyết định. Trong bối cảnh cạnh tranh toàn cầu, phải chủ động ứng phó dịch bệnh, nâng cao năng suất, xây dựng thương hiệu dựa trên nền tảng khoa học, phát triển bằng công nghệ và hướng đến sự minh bạch, bền vững", PGS.TS.Đỗ Võ Anh Khoa nói.