Nhìn từ xa, những bãi biển nằm rải rác của vịnh Hạ Long mang tính biểu tượng Việt Nam nguyên sơ. Nhưng khi tiến lại gần hơn, bạn dần nhận ra bức tranh di sản thế giới đang tham gia vào một trận chiến để ngăn chặn khỏi sự chết đuối trong rác. Việc sử dụng phao xốp mở rộng trên vịnh gây thiệt hại nghiêm trọng đến môi trường và làm tổn hại tới ấn tượng của hàng trăm ngàn khách tham quan mỗi năm.
Du khách đến vịnh Hạ Long, nơi nổi tiếng với những vùng nước màu ngọc lục bảo và đảo đá vôi cao chót vót, họ thường xuyên nhận xét rằng vẻ đẹp tự nhiên của vịnh đang bị choáng ngợp bởi rác và ô nhiễm. "Tôi kinh hoàng bởi mức độ ô nhiễm nước. Mọi nơi tôi nhìn thấy đều có chai nhựa, túi xách, giày dép, khối phao xốp…", một du khách Pháp đã cho biết trên TripAdvisor sau một chuyến đi gần đây tới vịnh. Đây trở thành đánh giá, phản hồi đặc trưng của khách du lịch trên vịnh Hạ Long.
 |
| Các tình nguyện viên tham gia ngày làm sạch biển trên vịnh Hạ Long |
Chất lượng nước trong vịnh ngày càng xấu đi do các làng đánh cá nhà nổi sử dụng phao xốp, hơn 500 tàu thuyền du lịch xả nước thải trực tiếp vào vịnh. Trong một chiến dịch làm sạch biển gần đây ở một số bãi biển do IUCN và du thuyền Âu Cơ phối hợp thực hiện với sự tham gia của 100 tình nguyện viên đã phát hiện ra rằng đến nay phao xốp chính là thách thức lớn nhất, chiếm đến 90% ở tất cả các thùng rác được quản lý.
Ông Jake Brunner, Trưởng Indo-Burma IUCN cho biết, tấm phao xốp đặc biệt gây tổn hại đến môi trường bởi một khi nó bị hư hỏng và thành từng miếng nhỏ, nó gần như không thể thu thập lại bằng tay. Trong chiến dịch làm sạch biển, mặc dù một số tàu thuyền chất đống phao xốp, các tình nguyện viên vẫn phải rời sang thùng rác phía sau bởi vì còn rất nhiều. Trong một số trường hợp khác không còn lựa chọn nào tốt hơn là đốt cháy đống vật liệu bọt, để ngăn chặn nó được rửa sạch lại xuống biển.
 |
| Đống phao xốp thu thập ở Cù lao Vũng Hà, vịnh Hạ Long |
Theo đại diện USAID - tài trợ một phần của Sáng kiến Liên minh Hạ Long Cát Bà, các chương trình làm sạch biển đã được lên kế hoạch trong tương lai. Theo đó, dự kiến thực hiện định kỳ 3 tháng/lần với sự phối hợp của Bhaya, Indochina…
IUCN sẽ dẫn đầu một chiến dịch mở rộng khu vực cấm sử dụng phao xốp và thay thế bằng một sự lựa chọn không gây ô nhiễm. Đồng thời, IUCN sẽ tiếp tục đề nghị mở rộng ranh giới di sản đến khu vực lân cận quần đảo Cát Bà, nơi được cho là nguồn gốc của nhiều phao xốp.
Phát biểu trong ngày làm sạch biển gần đây, ông Hồ Quang Huy – Phó Chủ tịch UBND thành phố Hạ Long khẳng định, phao xốp trên vịnh hiện nay đang trở nên nghiêm trọng, chính phủ đang nhìn nhận nghiêm túc về vấn đề này. Đồng thời, ông kêu gọi sự tham gia nồng nhiệt của các tình nguyện viên để hành động làm sạch vịnh Hạ Long.
Tuyết Chinh
