Phó Thủ tướng nhấn mạnh, tình hình mưa lũ vừa qua tại các tỉnh miền Trung còn rất nặng nề, trong khi cơn bão số 15 sắp đổ bộ sẽ chồng thêm áp lực. Vì vậy, các địa phương cần cập nhật thông tin, dự báo chính xác và kích hoạt toàn bộ các quy định liên quan đến quản lý tàu thuyền, không cho phép hoạt động trong khu vực nguy hiểm.
Đối với các khu vực có nguy cơ sạt lở, Phó Thủ tướng đề nghị duy trì kịch bản ứng phó với rủi ro thiên tai cấp độ 4, nhất là ở vùng miền núi. Đặc biệt là việc tiếp tục bố trí lực lượng để bảo đảm an toàn cho nhân dân và đánh giá lại các bản đồ ngập lụt, lũ quét, sạt lở, tai biến địa chất của 34 tỉnh thành. "Bản đồ dự báo là công cụ chính để xây dựng kịch bản, phương án ứng phó. Nếu không có, việc dự báo cũng sẽ gặp khó khăn", Phó Thủ tướng lưu ý.
Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà chia sẻ sâu sắc với các gia đình có người thân thiệt mạng do đợt bão, lũ vừa qua. Ảnh: VGP/Minh Khôi.
Đề xuất dùng Quỹ Phòng, chống thiên tai hỗ trợ 5-10 triệu đồng/người
Báo cáo về tình hình khắc phục thiệt hại của đợt bão, lũ vừa qua, Thứ trưởng Nguyễn Hoàng Hiệp cho biết, đợt mưa lũ lịch sử vừa qua tại khu vực Nam Trung Bộ đã gây thiệt hại rất nghiêm trọng đặc biệt tại các tỉnh Gia Lai, Đắk Lắk, Khánh Hòa, Lâm Đồng, làm 108 người chết, mất tích, 426 nhà sập đổ, 2.066 nhà hư hỏng, thời điểm lớn nhất có 272.666 nhà bị ngập; thiệt hại lớn về sản xuất nông nghiệp, hạ tầng giao thông, thủy lợi, giáo dục, y tế…
Thiệt hại sơ bộ ước tính 14.000 tỷ đồng, chủ yếu là hạ tầng; chưa tính thiệt hại tài sản hộ gia đình, dự kiến còn lớn hơn nhiều do khoảng 300.000 hộ bị ngập phải mua sắm lại đồ dùng, thiết bị sinh hoạt thiết yếu.
Cùng với mức hỗ trợ cho các hộ dân có nhà bị sập, đổ (theo quy định là 60 triệu đồng/hộ), nhiều nguồn lực xã hội hóa bổ sung từ doanh nghiệp, Mặt trận Tổ quốc, tổ chức, cá nhân. Bên cạnh đó, các tổ chức quốc tế đã hỗ trợ khoảng 14 triệu USD, trong đó 10 triệu USD tiền mặt, chủ yếu cấp trực tiếp cho hộ dân (khoảng 5 triệu đồng/hộ) để khắc phục hậu quả ban đầu.
Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Quỹ Phòng chống thiên tai ở nhiều địa phương đang tồn đọng lớn, tổng cộng khoảng 2.000 tỷ đồng, nên Bộ đề xuất Thủ tướng xem xét điều chuyển quỹ từ các tỉnh dư sang các địa phương bị thiệt hại nặng như Gia Lai, Khánh Hòa, Đắk Lắk, để hỗ trợ trực tiếp cho người dân, mỗi hộ khoảng 5-10 triệu đồng để mua sắm lại đồ dùng sinh hoạt hàng ngày, sớm ổn định lại cuộc sống.
Khẩn trương khắc phục hậu quả mưa lũ
Là địa phương chịu thiệt hại nặng nề, nghiêm trọng nhất trong đượt mưa lũ vừa qua, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đăk Lắk Hồ Thị Nguyên Thảo cho biết, địa phương đang tập trung cứu trợ khẩn cấp, hỗ trợ chỗ ở tạm, vệ sinh môi trường, phòng chống dịch và khôi phục sản xuất.
Tỉnh kiến nghị tiếp tục được hỗ trợ giống cây trồng, trang thiết bị giáo dục, y tế và bổ sung nguồn lực khôi phục hạ tầng sản xuất. Đồng thời phối hợp Gia Lai điều tiết vận hành các hồ chứa trên lưu vực sông Ba, triển khai lệnh vận hành hồ thủy điện và đảm bảo an toàn tàu thuyền khi bão số 15 đang đến gần.
Đối với tỉnh Khánh Hòa, Chủ tịch UBND tỉnh Trần Phong cho biết, địa phương đã triển khai theo chỉ đạo của Trung ương, từ tiếp nhận nguồn hỗ trợ, bảo đảm lương thực, thực phẩm, vệ sinh môi trường… Đồng thời ban hành một số chính sách hỗ trợ. Đến thời điểm này, các hoạt động khắc phục đang được triển khai theo kế hoạch, phấn đấu sớm ổn định đời sống người dân.
Cuộc họp kết nối trực tuyến tới các điểm cầu tại 6 tỉnh, thành là Đà Nẵng, Quảng Ngãi, Gia Lai, Đắk Lắk, Khánh Hòa, Lâm Đồng. Ảnh: VGP/Minh Khôi
Đối với ứng phó bão số 15, ngay khi có thông tin từ Trung tâm dự báo Khí tượng - Thủy văn, sáng 25/11, Ban Chỉ huy phòng thủ dân sự tỉnh Khánh Hòa đã họp và đề ra các biện pháp đồng thời cho 3 tình huống: bão, lũ và sạt lở. Công tác chuẩn bị được phân công cụ thể: lực lượng, phương tiện, lương thực, thời điểm di chuyển các tổ đội đến khu vực xung yếu… Đồng thời chỉ đạo các địa phương thực hiện nghiêm phương châm "4 tại chỗ", rút kinh nghiệm từ đợt mưa lũ vừa qua để phối hợp tốt hơn.
Đại diện lãnh đạo tỉnh Gia Lai, tỉnh Lâm Đồng cũng thông tin cụ thể về tình hình thiệt hại và các giải pháp chuẩn bị ứng phó bão số 15. Trong đó, Gia Lai đã triển khai phương án di dời sớm các hộ dân khỏi vùng nguy cơ ngập hoặc gió mạnh; 100% tàu thuyền đã được thông báo, yêu cầu tránh trú an toàn; thực hiện nghiêm phương châm "4 tại chỗ"; nhu yếu phẩm được tập trung một đầu mối để phân phối đến từng khu vực ngập sâu, ngập lâu. Tỉnh Lâm Đồng đang khẩn trương khắc phục môi trường, sửa chữa cấp bách cơ sở hạ tầng, phục hồi sinh hoạt và ổn định đời sống người dân. Tỉnh cũng đề xuất cơ chế hỗ trợ miễn giảm tiền sử dụng đất cho các hộ di dời đến khu tái định cư.
Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đánh giá cao công tác chủ động của các địa phương, nhấn mạnh: Thiên tai là khách quan, nhưng những gì có thể phòng tránh mà không làm được thì phải xác định rõ trách nhiệm. Khi cần thiết, các biện pháp cưỡng chế di dời phải được thực hiện để bảo đảm an toàn tính mạng người dân.
Việc khắc phục hậu quả thiên tai và sắp xếp dân cư ra khỏi vùng rốn lũ là nhiệm vụ của địa phương. Các tỉnh phải cập nhật, hoàn thiện dữ liệu hồ chứa, hồ đập và bản đồ ngập lụt, lũ quét, sạt lở đất, tai biến địa chất theo mức lũ lịch sử mới; đánh giá kỹ các nguyên nhân gây ra đợt mưa lũ lịch sử vừa qua như tính bất thường, yếu tố công trình như vỡ đập, sự cố hạ tầng, lũ quét, lũ ống hay sạt lở đất…; đánh giá hiệu quả triển khai lực lượng cứu hộ, cứu nạn; trách nhiệm của chính quyền trong việc bảo đảm năng lực ứng phó cũng như thực hiện báo cáo Trung ương hỗ trợ sau khi ban hành tình huống rủi ro thiên tai cấp độ 4 trên địa bàn…
Tăng cường hệ thống cảnh báo thiên tai ở xã, phường
Trên cơ sở ý kiến của các địa phương và các Bộ, ngành, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà đã chỉ đạo về một số nhiệm vụ cần tiếp tục triển khai sau đợt bão lũ vừa qua, cũng như chủ động phòng, chống bão số 15, ứng phó với thiên tai, thời tiết cực đoan trong dài hạn.
Bộ Nông nghiệp và Môi trường, các cơ quan khoa học và dự báo khí tượng thủy văn rà soát, điều chỉnh và hoàn thiện bản đồ ngập lụt, đảm bảo thông tin được cập nhật đến cấp xã, phường để chính quyền cơ sở và người dân có thể chủ động phòng, tránh. Phó Thủ tướng cũng yêu cầu đánh giá nguyên nhân gây ra lũ quét, sạt lở vừa qua, phân biệt giữa yếu tố tự nhiên và do con người, từ đó rút ra bài học kinh nghiệm để bảo vệ tính mạng người dân. Các địa phương phải dựa vào bản đồ ngập lũ lịch sử để xác định khu vực thấp, chấp nhận sống chung với thiên tai và chuẩn bị phương án ứng phó phù hợp.
Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đề nghị các địa phương cập nhật, hoàn thiện dữ liệu hồ chứa, hồ đập và bản đồ ngập lụt, lũ quét, sạt lở đất, tai biến địa chất theo mức lũ lịch sử mới. Ảnh: VGP/Minh Khôi.
Về quy trình vận hành hồ thủy điện, Phó Thủ tướng nêu rõ cần rà soát trách nhiệm của chủ hồ và quy trình liên hồ, bảo đảm thông tin đến hạ du kịp thời. "Nếu không có biện pháp kiểm soát điều tiết, việc xả lũ đột ngột có thể gây ra lũ quét, mất an toàn cho người dân".
Đề cập đến vấn đề truyền thông trong thiên tai, Phó Thủ tướng yêu cầu phải có quy định rõ ràng về cơ chế, phương tiện thông tin từ Trung ương đến địa phương, từ tỉnh xuống xã, đến tận thôn xóm, từng hộ dân để bảo đảm người dân nhận được cảnh báo thiên tai kịp thời, có thời gian di chuyển đến nơi an toàn.
Về kỹ năng phòng, chống thiên tai, Phó Thủ tướng đề nghị Văn phòng Ban Chỉ đạo Phòng thủ dân sự quốc gia phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Môi trường xây dựng khung phương án ứng phó cho từng cấp độ thiên tai, tổ chức diễn tập hàng năm, đặc biệt ở các khu vực dễ xảy ra lũ ống, lũ quét, sạt lở.
Phó Thủ tướng yêu cầu các bộ, ngành và chính quyền địa phương, đặc biệt là những địa phương vừa chịu thiên tai, ngay lập tức thực hiện các hướng dẫn, phân công nhiệm vụ đã được chỉ định.
Đồng thời, các bộ, ngành phải phối hợp với các viện nghiên cứu, cơ quan khoa học về thủy lợi, khí tượng và quản lý tài nguyên nước để nắm chắc tình hình, đánh giá chính xác các rủi ro liên quan đến nước, từ đó kiểm soát tốt và giảm thiểu thiệt hại cho nhân dân. Phó Thủ tướng nhấn mạnh: Đây là thời điểm quan trọng và khó khăn, yêu cầu mọi đơn vị phải phối hợp chặt chẽ, đảm bảo công tác phòng chống thiên tai hiệu quả.
