Dự kiến phạm vi thực hiện đề án tại 22 tỉnh, thành phố thuộc khu vực miền Trung và miền núi phía Bắc, gồm: Điện Biên, Lai Châu, Sơn La, Lào Cai, Lạng Sơn, Cao Bằng, Tuyên Quang, Quảng Ninh, Bắc Ninh, Thái Nguyên, Phú Thọ, Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Trị, Huế, Đà Nẵng, Quảng Ngãi, Khánh Hòa, Lâm Đồng, Gia Lai, Đắk Lắk.
Thực hiện nhiệm vụ do Chính phủ giao, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã xây dựng dự thảo Đề án Phòng, chống sạt lở đất, lũ quét miền Trung và miền núi phía Bắc trên cơ sở Chương trình tổng thể phòng, chống thiên tai quốc gia. Đề án tập trung vào thiên tai sạt lở đất, lũ quét (những nội dung liên quan đến sạt lở bờ sông, bờ biển được thực hiện theo Đề án phòng, chống sạt lở bờ sông, bờ biển đến năm 2030) và bổ sung một số nhiệm vụ, đảm bảo bao quát các vấn đề mang tính tổng thể, căn cơ. Thời gian triển khai trong vòng 10 năm (2025-2035).
Đề án đưa ra mục tiêu chủ động phòng, chống, ứng phó hiệu quả, giảm thiểu thiệt hại về người và tài sản do sạt lở đất, lũ quét gây ra, góp phần đảm bảo ổn định đời sống và phát triển kinh tế - xã hội bền vững, đảm bảo an ninh, quốc phòng và thích ứng biến đổi khí hậu tại các tỉnh, thành phố khu vực miền Trung và miền núi phía Bắc.
Một góc xã Mỹ Lý, tỉnh Nghệ An tan hoang sau trận lũ quét tháng 7/2025. Ảnh: Phạm Tuân.
Về mục tiêu cụ thể, trước mắt phấn đấu đến hết năm 2026, 100% các khu vực nguy cơ cao chưa có điều kiện bố trí di dân có phương án sơ tán khẩn cấp đến nơi an toàn khi phát hiện có nguy cơ xảy ra sạt lở đất, lũ quét.
Đến năm 2030, 100% các tỉnh thuộc phạm vi đề án hoàn thành: bản đồ phân vùng nguy cơ, phân vùng rủi ro sạt lở đất, lũ quét tỷ lệ 1:50.000 (cho toàn tỉnh), tỷ lệ 1:10.000 và lớn hơn (cho các khu vực/xã/điểm có nguy cơ cao, rất cao).
Đến năm 2035, hệ thống quan trắc, dự báo cảnh báo và truyền tin sạt lở đất, lũ quét được đầu tư, hiện đại hóa; tỷ lệ tự động hóa trên toàn mạng lưới trạm đạt trên 95% đối với các trạm khí tượng, đo mưa.
Các khu vực có nguy cơ cao xảy ra lũ quét, sạt lở đất đều được cảnh báo kịp thời và được hướng dẫn kỹ năng ứng phó khi xảy ra sạt lở đất, lũ quét. 100% cơ quan hành chính các cấp, tổ chức và hộ gia đình vùng ảnh hưởng thường xuyên của sạt lở đất, lũ quét được tiếp nhận đầy đủ thông tin, tài liệu và hiểu biết kỹ năng phòng tránh sạt lở đất, lũ quét.
Đề án cũng đề ra mục tiêu sẽ ứng dụng được các công nghệ mới, tiên tiến như trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn, viễn thám, hệ thống thông tin địa lý, thiết bị bay không người lái trong công tác phòng, chống thiên tai sạt lở đất, lũ quét.
Tương ứng với các mục tiêu, Đề án đã đưa ra 9 nhóm nhiệm vụ, giải pháp cụ thể và phân công nhiệm vụ cho các bộ, ngành, địa phương, cơ quan liên quan. Các nhóm giải pháp bao gồm: Rà soát, hoàn thiện chính sách, pháp luật; Xây dựng bản đồ chi tiết nguy cơ sạt lở, lũ quét; Hiện đại hóa hệ thống cảnh báo và quan trắc; Di dời dân cư khỏi vùng nguy hiểm; Phát triển rừng đầu nguồn; Ứng dụng công nghệ hiện đại như trí tuệ nhân tạo (AI), Internet vạn vật (IoT)…
Dự kiến tổng kinh phí thực hiện Đề án là 161.000 tỷ đồng, được bố trí từ ngân sách nhà nước, Quỹ Phòng, chống thiên tai cùng với các nguồn khác.
Việc trình Đề án lần này là bước đi quan trọng nhằm hiện thực hóa Nghị quyết 01/NQ-CP năm 2025 về hiện đại hóa hệ thống khí tượng thủy văn và nâng cao năng lực ứng phó với biến đổi khí hậu – một trong những thách thức lớn nhất hiện nay.
