Ngày 4/11, sau khi làm việc tại Hội trường, Quốc hội thảo luận tại Tổ về ba dự án luật: Luật Thi hành tạm giữ, tạm giam và cấm đi khỏi nơi cư trú; Luật Thi hành án hình sự (sửa đổi); và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Lý lịch tư pháp. Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn tham gia thảo luận tại Tổ 11 gồm Đoàn ĐBQH TP. Cần Thơ và Đoàn ĐBQH tỉnh Điện Biên.
Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh cần đơn giản hóa thủ tục, tăng cấp phiếu trực tuyến và tính toán kỹ bảo mật dữ liệu trong Luật Lý lịch tư pháp. Ảnh: Lâm Hiển.
Nhấn mạnh cải cách thủ tục cấp Phiếu lý lịch tư pháp là yêu cầu cần thiết khi hiện nay khoảng 70% nhu cầu cấp phiếu phục vụ mục đích xin việc làm, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đề nghị các cơ quan liên quan phải tiếp tục đơn giản hóa hồ sơ, thủ tục, rút ngắn thời gian cấp phiếu, đồng thời đặc biệt lưu ý rủi ro bảo mật dữ liệu, nhất là đối với các thông tin nhạy cảm như án tích cá nhân.
Đề xuất mở rộng thẩm quyền cấp phiếu đến công an xã
Đóng góp ý kiến cho dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Lý lịch tư pháp, đại biểu Nguyễn Văn Quân (Đoàn Cần Thơ) cho rằng các điểm mới của dự thảo cơ bản sát thực tiễn, đáp ứng yêu cầu ứng dụng công nghệ và tiếp thu tốt ý kiến đại biểu. Đại biểu đề nghị mở rộng thẩm quyền cấp phiếu đến công an cấp xã, nhằm tạo thuận lợi cho người dân, phù hợp với Chỉ thị 23 của Thủ tướng Chính phủ về đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính.
Đại biểu Nguyễn Văn Quân (Đoàn Cần Thơ). Ảnh: Lâm Hiển.
Theo dự thảo hiện nay, thẩm quyền cấp phiếu chỉ thuộc Cục Hồ sơ nghiệp vụ Bộ Công an và Công an tỉnh, thành phố. Đại biểu Quân phân tích, việc người dân phải di chuyển đến trung tâm tỉnh để làm thủ tục là bất tiện, trong khi cơ sở dữ liệu đã được liên thông. “Nếu nâng cấp cơ sở vật chất tại địa phương, người dân đến xã là có thể giải quyết được thủ tục này. Đây là chủ trương rất đúng hướng,” ông nói.
Đại biểu cũng kiến nghị bỏ giới hạn độ tuổi 16 trong quy định về quyền yêu cầu cấp phiếu, bởi có những trường hợp trẻ dưới 16 tuổi cần Phiếu lý lịch tư pháp để xuất cảnh. Trong trường hợp này, cha mẹ hoặc người giám hộ có thể đại diện thực hiện.
Ngoài ra, ông đề nghị bổ sung quy định về cơ chế liên thông dữ liệu giữa các cơ quan, tránh yêu cầu người dân phải nộp phiếu trong những thủ tục hành chính mà cơ quan nhà nước có thể tự khai thác thông tin.
Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng đồng tình rằng việc mở rộng thẩm quyền cấp phiếu đến công an xã là cần thiết, phù hợp với chủ trương phân cấp, phân quyền và điều kiện hạ tầng hiện nay.
Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng. Ảnh: Khương Trung.
Tuy nhiên, ông cũng phân tích rõ: người dưới 16 tuổi không có án tích, kể cả khi phạm tội bị án phạt tù. “Pháp luật quy định như vậy vì lý do nhân đạo đối với người chưa thành niên. Do đó, cấp Phiếu lý lịch tư pháp cho người dưới 16 tuổi là không cần thiết vì không có nội dung để cấp,” ông nhấn mạnh.
Đảm bảo an toàn dữ liệu
Phát biểu tại tổ thảo luận, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho rằng, việc sửa đổi Luật Lý lịch tư pháp cần tham khảo kinh nghiệm các nước, như mô hình Singapore, nơi áp dụng công nghệ giúp tra cứu án tích chính xác, giảm lỗi do con người, ngăn ngừa chỉnh sửa dữ liệu trái phép, từ đó tăng độ tin cậy và hạn chế khiếu nại.
Chủ tịch Quốc hội cũng đồng tình chuyển giao nhiệm vụ quản lý cơ sở dữ liệu và cấp Phiếu lý lịch tư pháp từ Bộ Tư pháp sang Bộ Công an, cho rằng đây là bước đi phù hợp Nghị quyết 18 về sắp xếp tổ chức bộ máy, tăng hiệu quả quản lý. Bộ Công an có sẵn hệ thống dữ liệu hình sự, giúp giảm thủ tục hành chính, còn Bộ Tư pháp sẽ phối hợp hỗ trợ chuyển giao dữ liệu đến ngày 31/12/2025.
Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho rằng, việc sửa đổi Luật Lý lịch tư pháp cần tham khảo kinh nghiệm các nước, như mô hình Singapore, nơi áp dụng công nghệ giúp tra cứu án tích chính xác, giảm lỗi do con người, ngăn ngừa chỉnh sửa dữ liệu trái phép, từ đó tăng độ tin cậy và hạn chế khiếu nại. Ảnh: Lâm Hiển.
Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đồng thời cảnh báo rủi ro bảo mật dữ liệu và yêu cầu bổ sung quy định riêng về an ninh mạng theo Luật An ninh mạng 2018 và Luật sửa đổi đang được xây dựng. Đặc biệt, cần có cơ chế kiểm toán độc lập hằng quý do một cơ quan khác thực hiện, không thuộc Bộ Công an.
Hiện 10% dữ liệu bị lỗi do chuyển giao thủ công, do đó ông đề nghị đặt mục tiêu chuyển đổi số hoàn toàn 100% vào năm 2026. “Vấn đề này phải được tính toán kỹ,” Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.
Đẩy mạnh cấp phiếu trực tuyến, giảm phí cho người dân
Đề cập cải cách thủ tục cấp phiếu, Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh đơn giản hóa hồ sơ, rút ngắn thời gian xử lý, tăng cường cấp phiếu trực tuyến là hướng đi đúng. Ông cũng tán thành đề xuất miễn phí cho trẻ em, người cao tuổi, người khuyết tật, hộ nghèo và giảm 15–20% phí khi nộp trực tuyến, giúp tạo thuận lợi hơn cho người dân.
“Hiện nay, 70% yêu cầu cấp Phiếu lý lịch tư pháp phục vụ xin việc làm. Việc đẩy mạnh cấp trực tuyến sẽ là một trong những dịch vụ công tiêu biểu mức độ 4, thể hiện hiệu quả cải cách hành chính,” Chủ tịch Quốc hội nói.
Toàn cảnh phiên họp. Ảnh: Lâm Hiển.
Kết luận thảo luận, Chủ tịch Quốc hội đề nghị Ủy ban Pháp luật và Tư pháp phối hợp Bộ Công an tiếp tục rà soát kỹ lưỡng, lắng nghe ý kiến nhiều chiều để hoàn thiện các dự án luật, bảo đảm vừa thuận lợi cho người dân, vừa an toàn, bảo mật dữ liệu quốc gia.
