Vừa qua, hàng loạt mỏ tại thành phố Huế phải tạm dừng đấu giá quyền khai thác khoáng sản, điều này cho thấy cần phải có các giải pháp cấp bách để ngăn chặn kịp thời các hành vi gian lận, thông đồng và lợi dụng kẽ hở pháp lý, cũng như hoàn thiện hành lang pháp lý để nâng cao hiệu quả, uy tín và công bằng trong hoạt động đấu giá quyền khai thác khoáng sản quốc gia.
Cảnh báo vi phạm trong hồ sơ đấu giá
Chỉ mới đầu tháng 6 này, Trung tâm Dịch vụ đấu giá tài sản thành phố Huế đã ra thông báo về việc tạm dừng cuộc đấu giá quyền khai thác 2 mỏ khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường (chưa có kết quả thăm dò) là mỏ đất làm vật liệu san lấp tại khu vực xã Dương Hòa, thị xã Hương Thủy và mỏ đá làm vật liệu xây dựng thông thường tại khu vực Bắc Khe Ly thuộc phường Long Hồ, quận Phú Xuân.
Đấu giá quyền khai thác khoáng sản là cơ chế tạo môi trường cạnh tranh lành mạnh, sòng phẳng và minh bạch giữa các nhà đầu tư khi tham gia vào hoạt động khoáng sản. Ảnh: Mai Đan.
Trước đó, Sở Nông nghiệp và Môi trường thành phố Huế đã nhận được thông tin từ cơ quan chức năng về việc một số tổ chức đăng ký tham gia đấu giá nêu trên có dấu hiệu vi phạm quy định của Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đấu giá tài sản ngày 27/6/2024.
Vì vậy, nhằm đảm bảo tuân thủ quy định của pháp luật, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của người có tài sản đấu giá và người tham gia đấu, Sở Nông nghiệp và Môi trường đã đề nghị Trung tâm Dịch vụ đấu giá tài sản thành phố Huế tạm dừng phiên đấu giá quyền khai thác 2 mỏ khoáng sản trên địa bàn dự kiến được tổ chức vào ngày 6/6 để tiến hành thẩm tra, xác minh các thông tin liên quan.
Sở Nông nghiệp và Môi trường thành phố Huế cho biết, thời gian tổ chức lại phiên đấu giá sẽ được cơ quan này gửi thông báo bằng văn bản đến Trung tâm sau khi có kết quả thẩm tra, xác minh từ cơ quan chức năng.
Cũng liên quan đến yêu cầu tạm dừng đấu giá quyền khai thác khoáng sản, cuối năm 2024, Trung tâm Dịch vụ đấu giá tài sản, Sở Tư pháp tỉnh Kon Tum đã nhận được văn bản của Sở Tài nguyên và Môi trường (nay là Sở Nông nghiệp và Môi trường) tỉnh Kon Tum về việc tạm dừng tổ chức phiên đấu giá quyền khai thác khoáng sản.
Trước đó, Sở Tài nguyên và Môi trường Kon Tum nhận được Văn bản của Sở Tư pháp về việc rà soát kết quả xét duyệt hồ sơ tham gia đấu giá quyền khai thác khoáng sản năm 2024. Theo nội dung Văn bản này, Sở Tư pháp có ý kiến “khuyến nghị Sở Tài nguyên và Môi trường chỉ tổ chức cuộc đấu giá quyền khai thác khoáng sản sau khi giải quyết xong các khiếu nại và các vấn đề có liên quan”.
Cần hành lang pháp lý vững chắc để ngăn vi phạm
Theo Phó Cục trưởng Cục Địa chất và Khoáng sản Trần Phương, đấu giá quyền khai thác khoáng sản là cơ chế phù hợp với nguyên tắc của thị trường, tạo môi trường cạnh tranh lành mạnh, sòng phẳng và minh bạch giữa các nhà đầu tư khi tham gia vào hoạt động khoáng sản. Cơ chế đấu giá đã lựa chọn được những nhà đầu tư có năng lực về tài chính, công nghệ, kinh nghiệm về quản lý tham gia vào hoạt động khai thác khoáng sản, tạo chuyển biến tích cực trong công tác cấp phép hoạt động khoáng sản.
Tuy nhiên, không thể phủ nhận rằng vi phạm quy định về đấu giá quyền khai thác khoáng sản vẫn còn xảy ra, trong đó có nguyên nhân là do các tổ chức, cá nhân lợi dụng kẽ hở pháp lý hoặc các hành vi gian dối. Đơn cử như các ví dụ trên, nguyên nhân tạm dừng đấu giá là do vi phạm quy định pháp luật, cụ thể là Luật Đấu giá tài sản sửa đổi năm 2024; thiếu minh bạch trong hồ sơ đăng ký tham gia...
Khai thác đất đá tại một mỏ khoáng sản trên địa bàn thành phố Huế. Ảnh: Báo Công an nhân dân.
Những vi phạm trong đấu giá vẫn tồn tại, đòi hỏi các cơ quan chức năng cần tăng cường giám sát, thanh tra, song hành với hoàn thiện quy trình pháp lý. Điều này đã được Bộ Tài nguyên và Môi trường (nay là Bộ Nông nghiệp và Môi trường) rất quan tâm. Ngay từ khi được giao xây dựng Luật Địa chất và khoáng sản năm 2024, Bộ đã dành 1 mục riêng trong Chương “Tài chính về địa chất, khoáng sản và đấu giá quyền khai thác khoáng sản”, trong đó nêu rõ nguyên tắc đấu giá quyền khai thác khoáng sản và điều kiện của tổ chức, cá nhân được tham gia cuộc đấu giá quyền khai thác khoáng sản.
Bên cạnh đó, các cơ quan chức năng cần loại bỏ các tổ chức không đủ điều kiện hoặc có hành vi gian lận, cũng như bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của Nhà nước và các bên tham gia đấu giá.
Những giải pháp này sẽ góp phần đảm bảo công bằng, minh bạch, cạnh tranh lành mạnh trong cấp phép hoạt động khoáng sản, thúc đẩy việc khai thác hiệu quả và tối ưu hóa tài nguyên. Đồng thời, nó cũng đóng góp vào việc nâng cao chất lượng công nghệ, khoa học kỹ thuật, bảo vệ môi trường và thúc đẩy kinh tế tuần hoàn, hướng tới phát triển bền vững trong ngành công nghiệp khai khoáng.
