An Giang bố trí 310 tỷ phòng, chống lũ nội đồng

Huy động nguồn lực đầu tư thủy lợi

Phó Chủ tịch UBND tỉnh An Giang, ông Giang Thanh Khoa vừa ký ban hành phương án số 380/PA-UBND về phòng chống ảnh hưởng của ngập lũ nội đồng kết hợp với triều cường năm 2025 trên địa bàn tỉnh. Phương án này không chỉ cho phép huy động nguồn lực tài chính lên đến gần 310 tỷ đồng mà còn thể hiện sự chủ động của tỉnh An Giang trong công tác phòng chống thiên tai, quản lý tổng hợp tài nguyên nước, phát triển hạ tầng thủy lợi và thích ứng với biến đổi khí hậu.

Sau sáp nhập tỉnh, hệ thống thủy lợi của An Giang không chỉ tăng mạnh về số lượng, mà còn cả về tính phức tạp, do phải đáp ứng đa mục tiêu, điều tiết cả nước mặn, ngọt, lợ hoặc sản xuất luân phiên.

Tổng kinh phí dự kiến thực hiện phương án là gần 310 tỷ đồng, trong đó ưu tiên cho gia cố đê bao, bờ bao, cống đập xung yếu (khoảng 193 tỷ đồng), công tác điều tiết nước, bơm tiêu úng và đảm bảo dân sinh (32 tỷ đồng), còn lại hỗ trợ sản xuất vùng bị ảnh hưởng.

Ông Nguyễn Huỳnh Trung, Chi cục trưởng Chi cục Thủy lợi tỉnh An Giang cho biết, hệ thống công trình thủy lợi trên địa bàn tỉnh hiện có tổng cộng 4.035 cống, 6.314 kênh với chiều dài 18.343 km, 33 hồ chứa thủy lợi. Riêng hệ thống đê bao thủy lợi với tổng chiều dài 8.810 km, 3.128 bờ bao, đã đầu tư 2.802 trạm bơm tưới, tiêu phục vụ sản xuất.

Ngoài ra, An Giang còn có 234 công trình kè chống sạt lở với chiều dài gần 88 km, gồm cả kè bờ sông và kè biển, 133 km đê ven biển Tây và gần 200 km đê chuyên dụng khác, như đê bao dự án Ô Môn - Xà No, đê cấp III vùng Đông kênh Bảy Xã…

Đặc biệt, hai cống kiểm soát lũ đầu nguồn là Tha La và Trà Sư (tổng vốn đầu tư 232 tỷ đồng, vận hành từ 2020) đóng vai trò “van khóa” điều tiết lũ hiệu quả. Ngày 31/7/2025, hai cống này đã được vận hành đóng lại khi mực nước thượng lưu đạt 1,5m, nhằm bảo vệ sản xuất vùng hạ du và tạo điều kiện thu hoạch lúa hè thu và xuống giống vụ thu đông 2025 đúng lịch thời vụ.

Hệ thống thủy lợi và đê điều trên địa bàn tỉnh An Giang đóng vai trò rất quan trọng đối với nhiệm vụ phòng, chống thiên tai và phát triển kinh tế - xã hội. Các công trình được đầu tư phát huy tác dụng, đảm bảo thực hiện tốt nhiệm vụ điều tiết nước phục vụ sản xuất và nước sinh hoạt. Qua rà soát hệ thống đê bao, bờ bao trên địa bàn tỉnh An Giang cơ bản đảm bảo ứng phó an toàn tương ứng với mực nước lũ ở mức báo động 2 tại các trạm Tân Châu (+4,0m), Châu Đốc (+3,5m) và các trạm nội đồng trong tỉnh.

Tỉnh An Giang nhận định rõ vùng nguy cơ ảnh hưởng ngập lũ và triều cường chủ yếu tập trung tại các khu vực ven sông Tiền, sông Hậu, sông Vàm Nao, các tuyến kênh trục chính như kênh xáng Trà Sư, kênh Tám Ngàn, kênh Vĩnh Tế… Đây là các vùng có nền đất thấp, nhiều ô bao chưa khép kín, hệ thống trạm bơm tiêu thoát còn hạn chế.

Dự báo lũ năm 2025 ở mức trung bình khá. Cụ thể, mực nước cao nhất tại Tân Châu có thể đạt khoảng 3,5m, tại Châu Đốc khoảng 3,3m. Triều cường cuối tháng 9, tháng 10 và tháng 11 nhiều khả năng trùng với thời điểm lũ nội đồng lên cao, gây nguy cơ ngập sâu vùng trũng. Vì vậy, việc chủ động đóng - mở các công trình thủy lợi như cống Tha La, Trà Sư là giải pháp quyết định.

Kết hợp giải pháp công trình và phi công trình

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường An Giang, vụ hè thu năm 2025 toàn tỉnh đã gieo sạ hoàn thành hơn 506.000 ha, diện tích đã thu hoạch trên 120.000 ha, ước vụ lúa này cho sản lượng gần 3 triệu tấn lúa. Vụ thu đông 2025, dự kiến gieo sạ 254.700 ha, sản lượng ước đạt trên 1,5 triệu tấn. Ngoài ra còn có gần 14.000 ha rau màu đang xuống giống và phát triển.

An Giang hiện có hệ thống đê bao, bờ bao khép kín bảo vệ hơn 450.000 ha đất nông nghiệp, trong đó hơn 300.000 ha có hệ thống thủy lợi hoàn chỉnh. Trong mùa lũ năm 2025, địa phương tiếp tục củng cố, gia cố 182 đoạn đê xung yếu, khẩn cấp nâng cấp 23 trạm bơm tiêu úng và 48 cống ngăn lũ. Nhiều tuyến kênh trục được nạo vét, khơi thông dòng chảy nhằm tăng năng lực thoát lũ, tiêu úng.

Trong khi đó, trên địa bàn tỉnh vẫn còn khoảng hơn 10.000 ha chưa được bảo vệ an toàn trước lũ, tập trung tại các xã vùng biên giới giáp Campuchia như Giang Thành, Vĩnh Gia, Ba Trúc, Tịnh Biên… Hiện trạng các tiểu vùng này, tuyến đê bờ Bắc kênh Vĩnh Tế nhiều đoạn thấp dễ bị lũ tràn, các cống dưới đê chưa đầu tư đồng bộ. Vì vậy, chưa đảm bảo khép vùng chống lũ đầu vụ bảo vệ ăn chắc lúa hè thu và lúa thu đông sớm khi có lũ nội đồng. Trường hợp lũ về sớm, lớn hơn dự báo ở mức báo động 2 trở lên, sẽ có khoảng gần 3.000 ha có nguy cơ cao bị ảnh hưởng.

Đặc biệt, ngành nông nghiệp An Giang bố trí 32 tiểu vùng với diện tích khoảng 25.400 ha để xả lũ lấy phù sa nhằm cải tạo đất, duy trì cân bằng sinh thái, phục vụ phát triển bền vững vùng chuyên canh lúa chất lượng cao.

Ngoài hệ thống công trình, phương án phòng chống lũ nội đồng 2025 của An Giang nhấn mạnh đến vai trò của giải pháp phi công trình. Cụ thể, tỉnh yêu cầu ngành khí tượng thủy văn tăng cường cập nhật dự báo tình hình mưa, lũ, triều cường để cung cấp thông tin kịp thời cho người dân.

Công tác truyền thông, hướng dẫn nông dân thay đổi lịch thời vụ, cơ cấu cây trồng theo diễn biến thời tiết được đẩy mạnh. Ở một số vùng chưa đảm bảo an toàn, nông dân được khuyến cáo chuyển từ lúa sang màu, nuôi trồng thủy sản hoặc bỏ vụ nhằm giảm thiểu rủi ro. Sở Nông nghiệp và Môi trường, cùng các địa phương chủ động kiểm tra, gia cố đê điều, vận hành trạm bơm, hỗ trợ người dân khi cần thiết.

Ông Lê Hữu Toàn, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường An Giang cho biết: “Thay vì bị động ứng phó, tỉnh chuyển hướng sang chủ động điều tiết và khai thác lợi ích từ lũ, như lấy phù sa, nuôi cá mùa nước nổi, canh tác luân canh…”