Sau 1 năm trồng, những gốc dứa Cayenne đầu tiên đã bén rễ trên vùng đất đồi từng quen với cây keo, tràm ở xã Vũ Quang (tỉnh Hà Tĩnh) và cho quả ngọt. Mô hình trồng dứa đã tạo ra những thay đổi đáng kể trong tư duy sản xuất nông nghiệp của người dân địa phương. Từ bước khởi đầu đầy thử thách, mô hình trồng dứa Cayenne đang từng bước khẳng định hiệu quả kinh tế và mở ra triển vọng phát triển vùng nguyên liệu tập trung gắn với chế biến sâu tại Hà Tĩnh.
Sau 1 năm trồng và tuân thủ quy trình canh tác bài bản, những đồi dứa ở Vũ Quang đã ra lứa quả đầu tiên. Ảnh: Anh Thơ.
Mô hình trồng dứa Cayenne ở Vũ Quang được triển khai theo hướng sản xuất hàng hóa có liên kết chặt chẽ giữa người dân – chính quyền – doanh nghiệp. Trong đó, Công ty cổ phần Thực phẩm xuất khẩu Đồng Giao (Doveco) là đối tác chính đảm nhận vai trò cung ứng giống, hướng dẫn kỹ thuật và bao tiêu toàn bộ sản phẩm theo hợp đồng. Chính quyền địa phương hỗ trợ quy hoạch vùng trồng, tổ chức tập huấn và kết nối người dân với doanh nghiệp.
Sự đồng hành của các bên không dừng lại ở chủ trương hay cam kết trên giấy. Đến thời điểm này, dứa Cayenne tại nhiều vườn trồng ở xã Vũ Quang đã cho quả lứa đầu tiên. Với năng suất ước tính 50 – 70 tấn/ha, giá dứa hiện tại trên 10 triệu đồng/tấn, cây dứa có thể mang lại doanh thu 500 – 700 triệu đồng/ha – con số đáng mơ ước đối với một xã miền núi còn nhiều khó khăn như Vũ Quang.
Không chỉ chuyển đổi cơ cấu cây trồng, hứa hẹn mang lại thu nhập đột phá cho bà con, liên kết sản xuất dứa Cayenne đang mang đến cho nông dân địa phương cách làm nông nghiệp mới bài bản, khoa học và có định hướng thị trường. Mỗi bước trong quy trình sản xuất, từ xử lý chồi, lên luống, phủ nilon giữ ẩm đến bón phân, xử lý ra hoa... cho cây dứa đều được hướng dẫn chi tiết bởi cán bộ kỹ thuật. Từ chỗ quen làm theo kinh nghiệm, bà con dần thích nghi với cách sản xuất chuẩn hóa, quản lý đồng ruộng theo hướng hiện đại.
Kết quả đến thời điểm này cho thấy cây dứa phù hợp với vùng đất đồi ở Vũ Quang. Ảnh: Anh Thơ.
Sau 12 tháng trồng thử nghiệm (từ tháng 7/2024), nhiều vườn dứa ở Vũ Quang đã bắt đầu ra quả. Hình dáng quả ban đầu thể hiện chất lượng giống tốt và quy trình chăm sóc phù hợp. Mắt dứa mịn, màu quả đồng đều – những chỉ số tích cực cho thấy cây phát triển ổn định, hứa hẹn vụ thu hoạch đạt năng suất cao.
Trong số những hộ tiên phong chuyển đổi cây trồng kém hiệu quả sang liên kết trồng dứa, chị Phạm Thị Ngọc Hoa ở thôn Đồng Minh (xã Vũ Quang) là một điển hình. Chị quyết định chuyển 0,5 ha đất trồng keo sang trồng dứa Cayenne sau khi được tập huấn kỹ thuật. Tự tay làm đất, lên luống, chăm sóc đúng quy trình, đến nay, vườn của chị đã cho những quả dứa đầu tiên. Không giữ kiến thức cho riêng mình, chị Hoa còn chia sẻ kinh nghiệm với các hộ khác, cùng nhau nhân rộng mô hình trong cộng đồng.
Từ vài hộ đầu tiên, đến nay, mô hình trồng dứa Cayenne đã được triển khai tại nhiều địa bàn như Đức Bồng, Đức Lĩnh, Đức Hương cũ (nay là xã Thượng Đức), Thọ Điền và thị trấn Vũ Quang cũ (nay thuộc xã Vũ Quang). Đến hiện tại, tổng diện tích dứa trên địa bàn huyện Vũ Quang (cũ) đạt gần 50 ha - một tín hiệu tích cực cho thấy sức hút và tính khả thi của mô hình.
Cây dứa đang mở ra tương lai sáng cho vùng núi tỉnh Hà Tĩnh. Ảnh: Anh Thơ.
Doveco cũng đặt nhiều kỳ vọng tại địa phương. Nếu diện tích trồng dứa đạt 2.000 ha, Công ty sẽ đầu tư nhà máy sản xuất và chế biến nước ép dứa ngay tại Vũ Quang. Khi đó, giá trị sản phẩm được nâng lên đáng kể, chi phí vận chuyển giảm, việc làm cho lao động địa phương tăng, từ đó góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế vùng biên.
Chia sẻ về định hướng thời gian tới, bà Phan Hồng Yến – Chủ tịch UBND xã Vũ Quang cho biết: “Chúng tôi xác định dứa Cayenne là cây trồng có tiềm năng lớn để phát triển thành cây chủ lực. Chính quyền địa phương đang tích cực quy hoạch vùng trồng, hỗ trợ kỹ thuật, vốn, vật tư và kết nối doanh nghiệp để giúp người dân yên tâm đầu tư sản xuất lâu dài".
Không chỉ dừng ở việc mở rộng diện tích, xã Vũ Quang đang hướng đến mục tiêu xây dựng thương hiệu “Dứa Vũ Quang” – sản phẩm đặc trưng của địa phương gắn với chuỗi giá trị hoàn chỉnh từ sản xuất đến tiêu thụ. Các đoàn thể như Hội Phụ nữ, Hội Nông dân, Đoàn Thanh niên cùng vào cuộc vận động hội viên tham gia mô hình, góp phần tạo phong trào trồng dứa trên toàn xã.
Mô hình trồng dứa Cayenne không chỉ mang lại quả ngọt đúng nghĩa mà còn là kết quả ngọt ngào của quá trình thay đổi tư duy sản xuất. Người dân giờ đây không chỉ biết làm nông mà đã làm nông theo hướng thị trường, có hợp đồng liên kết, có kỹ thuật và có tầm nhìn dài hạn. Những trái dứa đầu mùa là minh chứng rõ cho sự vào cuộc đồng bộ của chính quyền – doanh nghiệp – người dân, là khởi đầu cho hướng đi mới giúp nông nghiệp miền núi Hà Tĩnh bứt phá bền vững.
