Hồ chứa nước Bản Mồng được xây dựng trên thượng nguồn sông Hiếu thuộc địa phận xã Yên Hợp, huyện Quỳ Hợp (tỉnh Nghệ An). Đây là công trình do Ban Quản lý đầu tư và xây dựng thủy lợi 4 (Ban 4 - PV) của Bộ NN-PTNT làm chủ đầu tư với tổng mức đầu tư hơn 3.700 tỷ đồng (thời giá năm 2009).

Hồ chứa nước Bản Mồng là công trình thủy lợi lớn nhất Nghệ An với sức chứa 225 triệu m3 nước, phục vụ tưới tiêu cho hơn 18.800 ha đất nông nghiệp của 5 huyện, thị của tỉnh. Ngoài ra, trong thân đập chính còn có Thủy điện Bản Mồng với công suất lắp máy 45 MW.

Theo thiết kế, đập chính bằng bê tông dài 221 m, cao hơn 45 m, là loại đập bê tông trọng lực. Trong khi đó, tràn xã lũ gồm 5 khoang, mỗi khoang rộng 75 m. Hiện nay, do chưa tích nước nên các khoang tràn vẫn còn để trống, khi hoàn thành, những cửa tràn này sẽ được lắp cửa van cung bằng thép bịt kín để dâng nước đến cao trình thiết kế.

Hệ thống kênh lấy nước trực tiếp từ hồ được thiết kế cấp nước với lưu lượng 8,76 m3/s, tổng chiều dài 520 km (kênh chính 98 km; kênh cấp I 148 km; kênh cấp II 274 km), phục vụ tưới cho gần 8.000 ha phía hạ du. Ngoài ra, hệ thống các trạm bơm lấy nước từ sông Hiếu sẽ được xây mới và tưới cho 11.000 ha.

Ông Hoàng Xuân Thịnh, Giám đốc Ban 4 cho biết, công trình được phê duyệt từ năm 2009 với kinh phí hơn 3.700 tỷ đồng bằng nguồn vốn trái phiếu Chính phủ. Tuy nhiên, giai đoạn 2011-2016 bị tạm dừng do không cân đối đủ vốn.

Lòng hồ Bản Mồng rộng khoảng 25 km2, nằm chủ yếu ở huyện Quỳ Châu (Nghệ An) và một phần huyện Như Xuân (tỉnh Thanh Hóa). Hiện nay, các dự án đã được hoàn thiện khoảng 95% cụm công trình đầu mối, dự kiến đi vào hoạt động trong năm 2023.

Hệ thống đường ống dẫn nước đường kính 3 m, dài 993 m, nối từ cửa lấy nước ra nhà van côn đang được lắp ghép. Hạng mục này dẫn nước tưới tiêu cho hạ du tại các huyện Quỳ Hợp, Nghĩa Đàn, Tân Kỳ, thị xã Thái Hòa.

Tùng Đinh - Hoàng Anh - Thanh Nga