Sáng 11/6, Quốc hội nghe Tờ trình và Báo cáo thẩm tra dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của 11 Luật trong lĩnh vực quân sự, quốc phòng. Phiên họp do Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định điều hành.
Tinh gọn tổ chức, điều chỉnh sâu về phân cấp, phân quyền
Trình bày Tờ trình, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Phan Văn Giang cho biết, dự án Luật tập trung sửa đổi, bổ sung một số điều liên quan đến vị trí, vai trò, thẩm quyền, chức năng, nhiệm vụ trong lĩnh vực quân sự, quốc phòng nhằm phù hợp với tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp. Việc điều chỉnh này nhằm đảm bảo sự thống nhất với Hiến pháp, Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi) và các quy định pháp luật liên quan.
Đại tướng, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Phan Văn Giang. Ảnh: Quochoi.
Dự thảo Luật kế thừa các quy định hiện hành còn phù hợp, đồng thời điều chỉnh, bổ sung các nội dung liên quan đến tổ chức, bộ máy sau sắp xếp. Mục tiêu là khắc phục triệt để tình trạng chồng chéo, trùng lặp về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, bảo đảm hiệu lực, hiệu quả, phù hợp với tổ chức của Quân đội.
Dự thảo gồm 12 điều, trong đó có 11 điều sửa đổi, bổ sung các luật hiện hành và một điều quy định hiệu lực thi hành.
Với Luật Quốc phòng, dự thảo sửa đổi ba điều (Điều 9, 21, 22), trong đó xác định rõ vai trò của cấp xã trong xây dựng nền quốc phòng địa phương. UBND cấp tỉnh và cấp xã được trao thẩm quyền ban bố lệnh giới nghiêm trong các tình huống cụ thể.
Đối với Luật Sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam, dự thảo sửa đổi các quy định tại Điều 11 và 40, theo đó bãi bỏ một số chức danh chỉ huy trong Bộ đội Biên phòng cấp tỉnh và Ban chỉ huy quân sự cấp huyện. Điều chỉnh này nhằm phù hợp với Đề án 839-ĐA/QUTW về tổ chức quân sự địa phương theo hướng “tinh, gọn, mạnh” trước yêu cầu nhiệm vụ mới.
Đồng thời, dự thảo bổ sung trách nhiệm cho Chủ tịch UBND cấp tỉnh trong việc gọi đào tạo, huấn luyện, kiểm tra sĩ quan dự bị và quyết định gọi vào phục vụ tại ngũ đối với các đối tượng cư trú tại địa phương.
Ở Luật Quân nhân chuyên nghiệp, công nhân và viên chức quốc phòng, Điều 27 được sửa đổi theo hướng chuyển thẩm quyền giải ngạch quân nhân chuyên nghiệp dự bị từ cấp huyện sang Ban chỉ huy phòng thủ khu vực - do không còn cấp huyện.
Sắp xếp lại thẩm quyền cấp xã, cấp tỉnh
Với Luật Nghĩa vụ quân sự, dự thảo điều chỉnh 18 điều, theo hướng sắp xếp lại thẩm quyền giữa các cấp. Cụ thể, chuyển một loạt thẩm quyền từ cấp huyện lên cấp tỉnh, như: thành lập Hội đồng khám sức khỏe nghĩa vụ quân sự; quyết định danh sách gọi nhập ngũ, miễn gọi nhập ngũ; tổ chức bàn giao quân; công nhận hoàn thành nghĩa vụ quân sự.
Các đại biểu tham dự phiên họp. Ảnh: Quochoi.
Đồng thời, chuyển một số nhiệm vụ từ cấp huyện về cấp xã, như kiểm tra sức khỏe hạ sĩ quan, binh sĩ dự bị; ra lệnh gọi đăng ký nghĩa vụ quân sự; khám sức khỏe, gọi nhập ngũ; thực hiện nghĩa vụ tham gia Công an nhân dân.
Thẩm quyền của Ban chỉ huy quân sự cấp huyện cũng được điều chỉnh, chuyển về Ban chỉ huy phòng thủ khu vực trong việc quyết định giải ngạch, đưa ra khỏi danh sách đăng ký nghĩa vụ quân sự, tổ chức lễ giao nhận quân và tiếp nhận quân nhân hoàn thành nghĩa vụ tại ngũ.
Bảo đảm thống nhất và phù hợp thực tiễn
Trình bày Báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại Lê Tấn Tới cho biết, Ủy ban tán thành sự cần thiết ban hành Luật, nhằm thể chế hóa chủ trương, định hướng của Đảng về sắp xếp tổ chức chính quyền địa phương, bảo đảm đồng bộ với Hiến pháp 2013 và các luật liên quan đến bộ máy Nhà nước.
Hồ sơ dự án Luật được đánh giá là cơ bản đáp ứng yêu cầu của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2025, đủ điều kiện trình Quốc hội xem xét, thông qua tại Kỳ họp thứ 9 theo quy trình rút gọn.
Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại Lê Tấn Tới. Ảnh: Quochoi.
Ủy ban nhất trí cao với các nội dung sửa đổi, bổ sung của Luật Quân nhân chuyên nghiệp, công nhân và viên chức quốc phòng; Luật Nghĩa vụ quân sự; Luật Phòng không nhân dân; Luật Lực lượng dự bị động viên; Luật Quản lý, bảo vệ công trình quốc phòng và khu quân sự; Luật Giáo dục quốc phòng và an ninh.
Tuy nhiên, một số ý kiến trong Ủy ban đề nghị cơ quan soạn thảo tiếp tục rà soát kỹ lưỡng nội dung, bảo đảm chỉ sửa đổi, bổ sung các quy định liên quan đến tổ chức chính quyền địa phương hai cấp. Đồng thời, bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ trong hệ thống pháp luật và thuận lợi trong triển khai thực hiện.
Cân nhắc về tổ chức mới
Liên quan đến việc thiết lập Ban chỉ huy phòng thủ khu vực, đơn vị trực thuộc Bộ Chỉ huy quân sự cấp tỉnh, một số ý kiến đề nghị chưa quy định cụ thể chức danh Chỉ huy trưởng khi chưa có quy định rõ ràng về tổ chức và cơ cấu chỉ huy của đơn vị này.
Về Luật Sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam, có đề xuất quy định cụ thể thẩm quyền quyết định sĩ quan dự bị theo cấp: cấp xã quyết định sĩ quan dự bị cấp Tiểu đoàn trở xuống; cấp tỉnh quyết định đối với sĩ quan dự bị từ cấp Trung đoàn trở lên và sĩ quan có quân hàm từ Thượng tá.
Một số ý kiến cũng đề nghị sửa đổi khoản 2 Điều 15, bổ sung cấp bậc quân hàm cao nhất đối với chức vụ Chủ nhiệm, Phó Chủ nhiệm, Ủy viên Thường trực Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại, nhằm phù hợp với Nghị quyết số 178/2025/QH15 của Quốc hội về tổ chức các cơ quan của Quốc hội.
