Kịch bản radio Thủy lợi

Phạm Huy – Võ Hà

MC 1: Qanh

MC 2 Sơn Tùng

Khắc phục thiệt hại mưa lũ, đảm bảo an toàn cho công trình thủy lợi

MC1: Thưa quý vị và bà con, không chỉ là hoạt động cấp nước cho đồng ruộng, khi mưa lũ đi qua, việc khôi phục công trình thủy lợi, bảo vệ dòng chảy và đảm bảo không có điểm tắc nghẽn nào ảnh hưởng đến quá trình tưới tiêu của toàn bộ hệ thống là những công việc hết sức quan trọng. Dòng nước sau lũ không phải lúc nào cũng mang lại sự an tâm. Đằng sau sự chảy xuôi của dòng kênh là cả một quá trình kiểm tra, sửa chữa và khắc phục những hư hỏng mà mưa lũ đã để lại. Những đoạn kênh bồi lấp, cửa cống tắc nghẽn, thậm chí là những mái kè sạt lở đều có thể gây ra nguy cơ lớn nếu không được xử lý kịp thời. Công tác thủy lợi sau mưa lũ không chỉ để khôi phục hệ thống mà còn là chuẩn bị cho những mùa mưa tiếp theo, để công trình thủy lợi không chỉ hoạt động hiệu quả mà còn giữ vững được sự ổn định trong sản xuất nông nghiệp.

MC2: Mùa mưa bão là thời điểm thử thách nhất đối với hệ thống thủy lợi. Nhưng cũng chính trong những lúc như vậy, vai trò quan trọng trong công việc hàng ngày của những người làm công tác thủy lợi càng hiện rõ. Khi những trận mưa lớn kéo dài, hệ thống thủy lợi phải đảm bảo vận hành hiệu quả, không chỉ bơm nước về ruộng đúng lịch mà còn phải bảo vệ các công trình trước sự tàn phá của thiên tai.

Tại Chi nhánh Quản lý Thủy nông số 1, Công ty TNHH MTV Khai Thác Công Trình Thủy Lợi Quảng Ngãi, sau mỗi đợt mưa lũ, công tác khắc phục được triển khai ngay lập tức. Đội ngũ kỹ thuật viên đi khắp các tuyến kênh, kiểm tra từng đoạn, từng cống, để phát hiện và xử lý các sự cố, đảm bảo dòng nước có thể về ruộng kịp thời. Một trong những người nắm rõ mọi công việc từ hiện trường cho đến công tác xử lý, là Ông NGUYỄN TẤN NINH – Tổ trưởng Tổ Quy hoạch Kỹ thuật của Chi nhánh này. Ông Tấn Ninh là người chịu trách nhiệm trực tiếp trong công tác kiểm tra và đánh giá hư hỏng sau mưa lũ. Mỗi lần cơn mưa đi qua, ông lại cùng đội kỹ thuật kiểm tra từng đoạn kênh, từ kênh chính đến các kênh nhánh, đánh dấu từng điểm cần khắc phục, và lên phương án sửa chữa.

BĂNG PHỎNG VẤN 1 – Ông NGUYỄN TẤN NINH (Tổ trưởng Tổ Quy hoạch Kỹ thuật)

MC2: Công việc kiểm tra và sửa chữa sau mưa lũ không đơn giản chỉ là dọn dẹp rác bùn hay nạo vét cống. Đó là công việc liên quan trực tiếp đến an toàn công trình thủy lợi. Một công trình thủy lợi không chỉ cần đảm bảo vận hành tốt sau mưa lũ mà còn phải đứng vững qua nhiều mùa mưa khác.

Trong bối cảnh đó, vai trò của các đơn vị khai thác thủy lợi là vô cùng quan trọng. Khi các tuyến kênh bị bồi lấp, các cửa cống tắc nghẽn, nếu không có sự phối hợp giữa các đơn vị vận hành và cơ quan quản lý, công tác khắc phục sẽ gặp rất nhiều khó khăn. Ở tầm vĩ mô hơn, Công ty TNHH MTV Khai Thác Công Trình Thủy Lợi Quảng Ngãi là đơn vị trực tiếp triển khai công tác khắc phục công trình sau mưa lũ, đồng thời tổ chức giám sát và đánh giá hiệu quả công tác sửa chữa. Ông NGUYỄN THANH HÙNG, Phó Giám đốc công ty chia sẻ:

BĂNG PHỎNG VẤN 2 – Ông NGUYỄN THANH HÙNG (PGĐ Công ty Khai thác Công trình Thủy lợi)

MC2: Khắc phục công trình thủy lợi sau mưa lũ không chỉ là việc của đơn vị khai thác công trình. Đây là công việc đòi hỏi sự phối hợp đồng bộ giữa các cấp quản lý và các đơn vị liên quan, từ địa phương cho đến cơ quan quản lý nhà nước.

Bên cạnh công tác khắc phục ngay, cần có kế hoạch dài hạn để gia cố và nâng cấp những công trình có nguy cơ cao, để giảm thiểu tác động của mưa lũ vào các mùa sau. Chi cục Thủy lợi tỉnh Quảng Ngãi là đơn vị trực tiếp giám sát và đánh giá mức độ ảnh hưởng của mưa lũ đối với các công trình thủy lợi, đồng thời đề xuất các phương án khắc phục hiệu quả và bền vững.

Ông VÕ ANH TÙNG, Phó Chi cục trưởng Chi cục Thủy lợi tỉnh Quảng Ngãi, sẽ chia sẻ về những biện pháp và phương án mà Chi cục đang triển khai để đảm bảo công trình thủy lợi sau mỗi đợt mưa lũ.

BĂNG PHỎNG VẤN 3 – Ông VÕ ANH TÙNG (Phó Chi cục trưởng Chi cục Thủy lợi)

MC1: Vâng thưa quý vị và bà con, khắc phục công trình thủy lợi sau mưa lũ là công việc đòi hỏi sự kết hợp giữa nhiều yếu tố: từ công tác kiểm tra, bảo trì, đến việc xử lý các sự cố, và đặc biệt là sự phối hợp giữa các đơn vị vận hành cùng cơ quan quản lý. Không thể coi công tác thủy lợi sau mưa lũ là công việc tạm thời. Nó là một phần quan trọng để bảo vệ và duy trì hoạt động của hệ thống thủy lợi, để mỗi mùa vụ không bị gián đoạn, và để nước có thể về đồng ruộng đúng lúc, đúng nhu cầu.

TRAO ĐỔI VỚI ÔNG HUÂN PGĐ SỞ NNMT

MC 1:

Thưa quý vị bà con, khi mùa mưa đi qua, những dấu vết của lũ lụt vẫn còn lưu lại trong các công trình thủy lợi: từ bồi lấp, xói lở, đến tắc nghẽn cống, mái kè bị sạt. Việc khôi phục các công trình sau mưa lũ không chỉ là sửa chữa tạm thời mà còn là một phần quan trọng trong việc xây dựng một hệ thống thủy lợi vững chắc, sẵn sàng đối phó với những biến động của thời tiết cực đoan. Tuy nhiên, việc sửa chữa và bảo trì hệ thống thủy lợi đòi hỏi phải có sự phối hợp nhịp nhàng giữa các cấp ngành và các đơn vị trực tiếp quản lý công trình. Đây không chỉ là công việc của các đơn vị khai thác thủy lợi mà còn cần sự chỉ đạo và hỗ trợ từ các cơ quan quản lý nhà nước, đặc biệt là Sở Nông nghiệp và Môi trường.

Với vai trò là cơ quan tham mưu chính trong việc quản lý, bảo vệ và phát triển các công trình thủy lợi, Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Quảng Ngãi đã và đang triển khai nhiều giải pháp để không chỉ khôi phục nhanh chóng các công trình thủy lợi sau mưa lũ, mà còn nâng cấp các công trình để đảm bảo tính bền vững lâu dài. Để hiểu rõ hơn về công tác này, Phóng viên Phạm Huy đã có cuộc trao đổi với Ông ĐẶNG TRẦN HUÂN – Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Quảng Ngãi, người trực tiếp chỉ đạo và giám sát các hoạt động bảo trì và nâng cấp hệ thống thủy lợi trong tỉnh.

CÂU HỎI:

• Thưa ông, sau mỗi đợt mưa lũ vừa rồi, công trình thủy lợi trong tỉnh Quảng Ngãi thường gặp phải những hư hỏng, thiệt hại nào?
• Khi mưa lũ đi qua, công tác khắc phục công trình thủy lợi trở nên vô cùng quan trọng. Vậy, ông có thể chia sẻ những phương án khắc phục đã được triển khai trong tỉnh để khôi phục hệ thống kênh, cống và trạm bơm sau mưa lũ?
• Với kinh nghiệm từ những đợt mưa lũ vừa qua, ông có thể chia sẻ những giải pháp để đảm bảo công tác thủy lợi bền vững trong mùa mưa tới?

MC 1:

Bây giờ, mời quý vị và bà con cùng đến với một số tin vắn về lĩnh vực thủy lợi

MC 2:

Thưa quý vị và bà con, Theo Cục Quản lý và Xây dựng công trình thủy lợi Tại khu vực Đông Nam Bộ, hiện khu vực đang trong giai đoạn mùa mưa, dự báo dung tích trữ trung bình các hồ chứa đến cuối tháng 12 đạt khoảng 88% dung tích thiết kế. Với lượng nước trữ của các hồ chứa hiện tại và lượng mưa dự báo trong thời gian tới đây thì nguồn nước cơ bản sẽ đảm bảo cấp nước cho sản xuất nông nghiệp vụ Đông Xuân 2025-2026. Tuy nhiên, các địa phương cần sử dụng nước tiết kiệm và phân phối hợp lý để bảo đảm đủ cung cấp cho cả vụ Hè Thu 2026, đặc biệt là các công trình thủy lợi nhỏ, vùng ngoài công trình thủy lợi phụ trách tưới. Tháng 11/2025, dòng chảy thượng nguồn sông Mê Công về Đồng bằng sông Cửu Long ở mức cao hơn nhiều so với trung bình nhiều năm và cùng kỳ năm 2024. Mực nước tăng cao vào tuần đầu tháng và giảm dần về cuối tháng.

MC 1:

Theo thống kê của Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội, từ đầu năm 2025 đến nay, trên địa bàn thành phố phát sinh 274 vụ vi phạm pháp luật thủy lợi. Riêng hệ thống do Công ty TNHH một thành viên Đầu tư phát triển thủy lợi Sông Nhuệ quản lý ghi nhận 184 vụ. Nhiều xã nằm trong nhóm có số lượng vi phạm mới cao, trong khi hàng nghìn vụ tồn đọng nhiều năm trước vẫn chưa được xử lý triệt để. Các vi phạm này không chỉ làm méo mó hệ thống thủy lợi, cản trở dòng chảy, giảm năng lực tưới tiêu, mà còn tiềm ẩn rủi ro lớn đối với an toàn công trình trong mùa mưa bão. Đáng chú ý, phần lớn vi phạm được xây dựng kiên cố, tồn tại kéo dài, cho thấy việc phát hiện, xử lý tại một số địa phương còn thiếu quyết liệt.

MC 2:

Đợt mưa lũ lịch sử từ giữa tháng 11 khiến tỉnh Đắk Lắk thiệt hại nặng nề về cơ sở hạ tầng; trong đó hệ thống kênh, mương thủy lợi bị hư hỏng nặng ở nhiều địa phương. Cụ thể, Công ty Trách nhiệm hữu hạn Một thành viên Thủy Nông Đồng Cam, tỉnh Đắk Lắk cho biết kênh Chính Nam nằm trong hệ thống đập Đồng Cam chạy dọc Quốc lộ 29 có chiều dài hơn 36 km, cung cấp nước cho 8.000 ha lúa/vụ. Đợt mưa lũ vào giữa tháng 11 khiến tuyến kênh này bị vỡ, sạt lở ở nhiều vị trí, ước thiệt hại trên 30 tỷ đồng. Ngoài ra, mưa lũ cũng khiến nhiều kênh mương khác như kênh N8, kênh Bình Sơn, kênh N1, kênh N2 Nam… bị hư hỏng hàng chục vị trí, có những đoạn kênh bị nước lũ làm hư hỏng hoàn toàn. Toàn hệ thống kênh mương do đơn vị quản lý bị vỡ, sạt lở, sạt mái… hơn 1.000 mét.

MC 1:

Hồ chứa thủy lợi ngoài chức năng tích nước phục vụ sản xuất nông nghiệp, cắt lũ phòng, chống thiên tai, hồ còn rất giàu tiềm năng phát triển kinh tế, xã hội, đặc biệt là các ngành du lịch, dịch vụ. Không nằm ngoài quy luật ấy, Công trình thủy lợi Đầm Xanh thuộc phường Âu Lâu, tỉnh Lào Cai mang lại nhiều giá trị lợi ích cho người dân và địa phương. Công trình thủy lợi Đầm Xanh có đầu mối là hồ chứa, đập đất chính dài 102 mét, cao 6 mét, chiều rộng mặt đập 5 mét. Diện tích mặt nước là 10,84 ha với dung tích toàn bộ ứng với mực nước dâng bình thường là 0,235 triệu m3 nước.  Công trình thủy lợi Đầm Xanh có nhiệm vụ tưới tiêu, cấp nước cho 10,88 ha cây trồng, vật nuôi mỗi năm, trong đó lúa 2 vụ 5,44 ha, cây vụ Đông 1 ha và cấp nước nuôi trồng thủy sản 0,02 ha.

MC 2:

Theo Công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên khai thác công trình thủy lợi Bình Thuận, đợt lũ lớn vừa qua đã khiến 59 hồ, đập, kênh, mương bị hư hỏng, cần được khắc phục sửa chữa, với kinh phí 11,8 tỷ đồng.  Hiện nay, Công ty đang quản lý 160 công trình. Đối với 37 hồ dung tích hơn 50.000 m3, giai đoạn từ năm 2019-2023 đã đầu tư nâng cấp 12 hồ chứa bằng nguồn vốn vay Ngân hàng Thế giới, với hơn 390 tỷ đồng. Bên cạnh đó, hai hồ có phương án bảo vệ được cấp có thẩm quyền phê duyệt; dự kiến cuối năm 2025 các hồ còn lại sẽ có phương án. Ngoài ra, Công ty lập phương án ứng phó thiên tai, đã được phê duyệt với 19 hồ; các hồ còn lại đang chờ phê duyệt.

Nội dung vừa rồi cũng đã kết thúc chương trình Nguồn nước xanh của Nông nghiệp Radio hôm nay, cảm ơn sự chú ý theo dõi của quý vị và bà con, xin chào và hẹn gặp lại.