Bao bì từ bã mía, giải pháp mới cho nông nghiệp tuần hoàn

Thưa quý vị, trong bối cảnh thế giới đang tìm kiếm các giải pháp thay thế cho nhựa và xốp dùng một lần, bao bì được sản xuất từ bã mía nổi lên như một lựa chọn đầy tiềm năng, đặc biệt trong lĩnh vực đóng gói thực phẩm. Đây là phần xơ thực vật còn lại sau khi ép nước từ cây mía trong quá trình sản xuất đường. Nhờ khả năng tái tạo nhanh, phân hủy sinh học chỉ trong vài tháng và lượng phát thải khí nhà kính thấp, bã mía đang được xem là vật liệu thiết yếu trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu.

Tại Việt Nam ta, trung bình mỗi năm có gần 160 triệu tấn phụ phẩm nông nghiệp, trong đó bã mía chiếm tỷ lệ không nhỏ. Nếu như trước đây, bã mía chủ yếu được sử dụng để đốt lấy năng lượng hoặc thải bỏ thì ngày nay, với công nghệ xử lý hiện đại, bã mía có thể được chuyển hóa thành các bao bì đựng thực phẩm phân hủy sinh học như khay, hộp, đĩa, cốc. Quá trình này sẽ bao gồm các bước thu gom, sấy khô, nghiền nhỏ, ép khuôn ở nhiệt độ và áp suất cao, sau đó cắt gọt, kiểm định và đóng gói.

Hiện nay, một số doanh nghiệp tại nước cũng đã tiến hành sản xuất hàng loạt các loại bao bì từ bã mía với nhiều mẫu mã đa dạng, thân thiện với môi trường. Đơn cử như ống hút bã mía, có độ bền tương đương với ống hút nhựa và đảm an toàn cho sức khỏe. Sản phẩm được các nhà hàng, quán cà phê ưu tiên sử dụng nhằm thay thế đồ nhựa dùng một lần trong phục vụ. Ngoài ra, cũng đã có doanh nghiệp đưa bã mía vào sản xuất vỏ sữa nhằm giảm phát thải CO2.  Đối với các vỏ hộp sữa tươi thông thường, đều sẽ có 2-3 lớp polyme gốc dầu làm từ nhựa hóa thạch và sẽ mất đến 1.000 năm mới phân hủy được. Song ở bao bì sữa làm từ bã mía có thể nhanh chóng phân hủy chỉ sau vài năm chôn lấp và tạo thành chất mùn dinh dưỡng cho đất.

Với đặc tính phân hủy hoàn toàn trong vòng 60–90 ngày trong điều kiện công nghiệp, bao bì từ bã mía không chỉ giảm áp lực rác thải nhựa lên bãi chôn lấp mà còn góp phần cắt giảm phát thải khí nhà kính. Nhờ cấu trúc xơ tự nhiên giàu cellulose, sản phẩm có độ bền, khả năng chống nước và chịu nhiệt cao, tương thích với các món ăn nóng, nhiều dầu mỡ và có thể sử dụng trong lò vi sóng, điều mà bao bì giấy truyền thống thường không đáp ứng được.

Trong những năm gần đây, xu hướng tiêu dùng xanh đang lan rộng. Nhiều chuỗi cửa hàng ăn nhanh, siêu thị và các doanh nghiệp trong lĩnh vực thực phẩm và đồ uống đã chủ động chuyển sang sử dụng bao bì từ bã mía như một phần trong cam kết phát triển bền vững. Song song đó, người tiêu dùng cũng ngày càng ưu tiên các sản phẩm có bao bì thân thiện với môi trường, thể hiện ý thức trách nhiệm với thiên nhiên và sức khỏe cộng đồng. Chính sự kết hợp này đã và đang thúc đẩy thị trường bao bì sinh học phát triển nhanh chóng, mở ra cơ hội lớn cho ngành công nghiệp phụ trợ và nông nghiệp tái chế tại Việt Nam.

Theo nhận định của các chuyên gia, Việt Nam ta hoàn toàn có khả năng trở thành trung tâm sản xuất và xuất khẩu bao bì sinh học từ bã mía trong khu vực, nhờ nguồn nguyên liệu dồi dào, nhân công có tay nghề và chi phí sản xuất thấp.

Tuy nhiên, để tận dụng tối đa tiềm năng này, cần có sự đồng bộ giữa đổi mới công nghệ, hoàn thiện chuỗi cung ứng xanh, phát triển hạ tầng tái chế và chính sách hỗ trợ từ Nhà nước. Nếu được định hướng đúng đắn, ngành bao bì bã mía không chỉ góp phần vào tăng trưởng xanh mà còn có thể trở thành mũi nhọn trong chiến lược xây dựng nền kinh tế tuần hoàn quốc gia.