Bệnh chết cây con (lở cổ rễ) là bệnh khá phổ biến đối với một số loại cây trồng như lạc (đậu phộng), cà chua, cà rốt, dưa, ớt… Bệnh chết cây con đặc biệt phổ biến ở các vùng trồng chuyên canh, hoặc vùng chuyên trồng các cây rau màu trong nhiều năm. Ở những vùng ẩm thấp, vùng có thời tiết nóng ẩm bệnh thường nặng. Hiện nay, bệnh chết cây con trên một số cây rau màu vẫn là vấn đề nan giải đối với nhiều nhà nông.
Bệnh chết cây con trên cây lạc. Ảnh: Minh Tuyên.
Triệu chứng bệnh và tác hại
Bệnh thường phát sinh trong giai đoạn nhỏ của cây, tuy nhiên thường gặp nhất khi cây vừa mới mọc hay mới trồng. Cây đang xanh tươi nhưng bị héo đột ngột vào ban ngày, nhất là giai đoạn buổi chiều. Vào ban đêm và đầu buổi sáng, cây có thể xanh lại nếu bệnh đang nhẹ. Quan sát ở phần thân cây sát mặt đất, có thể thấy thân cây bị teo tóp lại và biến màu, hoặc đôi khi thấy phần rễ cây bị hư thối. Nếu không có biện pháp phòng trừ đúng cách và kịp thời, bệnh có thể gây chết từng chòm hay cả vạt, làm mất mật độ vườn cây.
Tác nhân gây bệnh và điều kiện phát sinh bệnh
Bệnh chết cây con thường do nấm Rhizoctonia solani gây ra là chính. Bệnh thường phát sinh, phát triển trong các vùng trồng lạc và các cây rau màu. Nguyên nhân bệnh do hạt giống, cây giống mang mầm bệnh và chưa được xử lý trước gieo trồng. Đất trồng có nhiều tàn dư bệnh vụ trước, đất ít mùn và trũng thấp, ẩm ướt, và có nhiều loài sâu hại sống trong đất như bọ nhảy sọc cong thì bệnh cũng dễ phát sinh, phát triển mạnh.
Các sản phẩm phòng trị hữu hiệu các loại bệnh chết trên cây con của Công ty Cổ phần BVTV Sài Gòn (SPC). Ảnh: Minh Tuyên.
Những biện quản lý hiệu quả
Nguyên tắc là cần áp dụng tổng hợp nhiều biện pháp:
- Vệ sinh tàn dư cây vụ trước. Nếu vườn thường bị hại, cần xử lý đất trước khi trồng, ví dụ bón vôi bột. Cày đất phơi ải nếu có điều kiện trước khi trồng.
- Lên luống cao để đất và vườn được thông thoáng. Không làm đất quá nhỏ, không nén chặt đất khi trồng cây, vì đất dễ bị bí và yếm khí sau khi trồng.
- Bón lót phân chuồng đã được ủ với nấm đối kháng Trichoderma để đất được tơi xốp, thoát nước. Hoặc sử dụng các loại phân vi sinh có chứa nấm đối kháng.
- Sử dụng giống kháng bệnh, giống đã được xử lý trước gieo trồng. Sử dụng hạt giống khỏe ở cơ sở tin cậy để hạn chế nguồn bệnh.
- Khi chăm sóc, tránh làm xây xát và làm đứt rễ.
- Tưới tiêu nước thật tốt, nên tưới theo rãnh, không tưới lên mặt luống, hạn chế để vườn quá ẩm. Không để chế độ nước thay đổi đột ngột dễ làm đứt rễ. Không để nước từ vườn khác chảy tràn vào ruộng vườn.
- Khi cây vừa mọc, nếu vườn đã từng bị bệnh chết cây con thì cần phun và tưới gốc phòng ngừa bằng một trong các loại thuốc như SAIZOLE 5SC, HẠT VÀNG 250SC, VANICIDE 5SL.
