Từ đầu năm đến nay, dịch tả lợn Châu Phi phát sinh, lây lan ở nhiều huyện, thị, thành phố tại Hà Tĩnh, gây thiệt hại khá nặng nề cho người chăn nuôi. Tuy nhiên, tâm lý chủ quan, thiếu ý thức trong phòng chống dịch vẫn tồn tại âm ỉ ở không ít hộ dân.

Đơn cử, giữa tháng 4/2025, chị C.T.H, trú xã Cẩm Dương, huyện Cẩm Xuyên phát hiện một con lợn nái trong chuồng có biểu hiện sốt cao, bỏ ăn, nổi ban. Thay vì báo cáo với chính quyền địa phương, chị H. đã tự mua thuốc về điều trị. Tuy nhiên, sau 4 ngày không thấy bệnh thuyên giảm, chị mới báo lên thú y xã để hỗ trợ tiêu hủy lợn. Khi lấy mẫu xét nghiệm, cơ quan thú y xác định vật nuôi mắc bệnh dịch tả lợn Châu Phi.

Cán bộ phụ trách lĩnh vực nông nghiệp xã Cẩm Dương, huyện Cẩm Xuyên thông tin, từ tháng 12/2024 đến nay, dịch tả lợn Châu Phi phát sinh liên tục trên địa bàn toàn xã, khiến hơn 140 con lợn buộc phải tiêu hủy. Mặc dù chính quyền, cơ quan chuyên môn các cấp tăng cường tuyên truyền, song nhiều người dân còn chần chừ trong khai báo dịch bệnh, giấu dịch, tự xử lý xác lợn chết theo cách thủ công, không đảm bảo kỹ thuật, tiềm ẩn nguy cơ ô nhiễm môi trường và phát tán mầm bệnh.

Theo ghi nhận, chỉ trong 1 tháng (2 - 3/2025), xã Thạch Trị, TP Hà Tĩnh đã phát hiện 2 vụ xác lợn chết vứt trôi nổi trên kênh N9 đoạn qua địa bàn với tổng trọng lượng hơn 3,5 tấn.

“Đây là kênh hạ lưu, nên không loại trừ xác lợn bị ném từ vùng đầu nguồn trôi về. Người dân tự ý vứt xác lợn chết bừa bãi vừa gây ô nhiễm môi trường, vừa làm tăng nguy cơ lây lan dịch bệnh tại địa phương”, ông Nguyễn Văn Ninh, Phó Chủ tịch UBND xã Thạch Trị nhấn mạnh.

Sự thiếu hợp tác của người dân trong công tác phòng chống không chỉ khiến dịch kéo dài dai dẳng mà còn tạo áp lực rất lớn lên chính quyền cơ sở cả về nhân lực lẫn kinh phí. Khi dịch bệnh bùng phát, các xã, phường, thị trấn phải huy động nhiều lực lượng để điều tra, lấy mẫu, tiêu hủy, phun hóa chất khử trùng, xử lý môi trường. Trong những đợt cao điểm, nhiều địa phương còn phải huy động lực lượng dân quân tự vệ, cán bộ bán chuyên trách và cả phương tiện cơ giới để thực hiện tiêu hủy lợn, tổ chức tiêu độc khử trùng trên diện rộng.

Ông Nguyễn Hoài Nam, Trưởng phòng Thú y (Chi cục Trồng trọt và Chăn nuôi Hà Tĩnh) cho hay, theo Luật Chăn nuôi năm 2018, người chăn nuôi giữ vai trò trung tâm trong công tác phòng chống dịch bệnh. Người chăn nuôi có trách nhiệm phải thực hiện nghiêm các quy định: phát hiện và khai báo kịp thời khi có dấu hiệu dịch bệnh; không giấu dịch, không bán chạy, không làm lây lan dịch bệnh; chấp hành nghiêm hướng dẫn của cơ quan thú y khi có dịch xảy ra. Đồng thời, thường xuyên chăm sóc, theo dõi đàn vật nuôi, thực hiện tiêm phòng đầy đủ các loại vacxin; duy trì vệ sinh chuồng trại, tiêu độc khử trùng định kỳ; kiểm soát việc ra vào khu vực chăn nuôi;…

“Trong bối cảnh dịch bệnh trên đàn gia súc, gia cầm trên cả nước nói chung, tỉnh Hà Tĩnh nói riêng đang diễn biến khó lường, chúng tôi cần sự phối hợp, nâng cao ý thức về tiêm phòng vacxin, chủ động báo cáo về tổng đàn, sức khỏe vật nuôi khi có biểu hiện bất thường… Nếu người chăn nuôi không thay đổi tư duy, vẫn xem phòng dịch là việc của Nhà nước, không phải trách nhiệm của mình thì dịch bệnh sẽ còn tiếp diễn dai dẳng, khó kiểm soát và người chịu thiệt hại không ai khác chính là bà con”, ông Nam nhấn mạnh.