Theo ông Hoàng Phúc Lâm, Phó Giám đốc Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia, khi bão số 10 tiến vào Bắc Trung Bộ, phần rìa bão phía bắc nằm ở vùng đồng bằng Bắc Bộ đã gây dông mạnh. Nhiều ổ dông lớn hình thành trong sáng nay (29/9) kèm theo đó là các cơn lốc xoáy tại Ninh Bình, Hưng Yên, Hải Phòng…
Lốc xoáy xảy ra ở quy mô nhỏ, thời gian tồn tại ngắn nên khó có thể ghi nhận chính xác số lượng các cơn dông, cũng như khó có thể đo đạc, quan trắc hay dự báo hiện tượng này. "Đường kính cơn lốc chỉ vài chục cho đến một hai trăm mét nên các radar, vệ tinh gần như là không thể nắm bắt được vị trí, hình hài của lốc xoáy. Do đó, chúng tôi chỉ có thể cảnh báo trong các cơn dông có khả năng xảy ra lốc xoáy” – ông Lâm chia sẻ. Dù quy mô nhỏ nhưng tốc độ gió lại rất lớn, tương đương với gió trong bão và gió giật mạnh trong các cơn dông. Do vậy, thiệt hại về người, tài sản, cây cối, vật dụng bị cuốn theo cơn lốc rất nhiều, gây ra thiệt hại dọc theo đường di chuyển của lốc xoáy.
Lóc xoáy gây thiệt hại nặng nề tại Ninh BÌnh. Ảnh: Báo Thanh niên.
Cùng với gió lốc, bão số 10 còn nguy hiểm ở thời gian lưu gió mạnh trên đất liền các tỉnh Nghệ An - bắc Quảng Trị kéo dài lên tới trên 12 tiếng.
Phạm vi gió bão mạnh từ cấp 6 trở lên trải dài 11/21 tỉnh ven biển, trong đó, khu vực có gió mạnh từ cấp 8 trải dài suốt từ Ninh Bình đến Quảng Trị. Riêng tâm bão ở Hà Tĩnh - bắc Quảng Trị có gió phổ biến cấp 10-11, giật cấp 13-14.
Hoàn lưu bão cũng gây mưa lớn toàn Bắc Bộ và Thanh Hóa trở vào đến TP.Huế, có nơi mưa trên 500mm. Lũ lớn trên nhiều sông, đặc biệt tại Kiến Giang (Quảng Trị), thượng lưu sông Chu, sông Mã (Thanh Hóa), sông Cả (Nghệ An), Ngàn Phố (Hà Tĩnh) đã vượt báo động (BĐ) 3; các sông khác từ Thanh Hóa đến Thừa Thiên Huế ở trên BĐ1 đến trên BĐ2. Đến nay, nguy cơ sạt lở đất, lũ ống, lũ quét xuất hiện tại hầu hết các tỉnh Bắc Bộ, Thanh Hóa - TP Huế và nhất là khu vực Thanh Hóa - Hà Tĩnh.
Thực tiễn diễn biến bão đúng như dự báo, cho thấy đây là một trong những đợt thiên tai nghiêm trọng, khốc liệt, xảy ra gần như đồng thời các loại hình thiên tai đặc biệt nguy hiểm từ bão rất mạnh, lũ lớn, đặc biệt lớn đến lũ quét, sạt lở đất, ngập lụt xảy ra trên diện rộng.
Sóng cao, nước dâng ven biển mạnh hơn bão số 5
Đặc điểm quỹ đạo bão số 10 di chuyển dọc theo ven biển, thời gian lưu bão lâu cũng tác động bất lợi đến tình hình hải văn. Theo ông Nguyễn Bá Thủy, Phó Giám đốc Trung tâm Dự báo KTTV quốc gia, từ đêm qua đến ngày hôm nay, bão đã gây gió mạnh, sóng lớn và nước dâng do bão trên một dải ven biển rất dài từ TP. Huế tới Hải Phòng.
Số liệu quan trắc ghi nhận tại vùng biển ngoài khơi Hà Tĩnh-Quảng Bình sóng cao 6-8m. Tại vùng biển ven bờ từ Nghệ An - Hải Phòng, độ cao sóng quan trắc được từ 2-5m, trong đó trạm Hòn Ngư quan trắc sóng 4-5m trong sáng sớm ngày hôm nay.
Ông Nguyễn Bá Thủy, Phó Giám đốc Trung tâm Dự báo KTTV quốc gia chia sẻ về nguyên nhân nước biển dâng cao vượt cao trình nhiều tuyến đê biển trong ngày 29/9. Ảnh: Trung Nguyên.
Bão đã gây nước dâng từ 0,5-1,6 m cho ven biển từ Nghệ An - Hải Phòng, trong đó tại trạm Hòn Ngư ghi nhận nước dâng 1,6m, Sầm Sơn 1,1m và Hòn Dấu 0,7m.
Mặc dù tâm bão đi vào bờ (đêm ngày 28) là thời điểm thuỷ triều thấp, tuy nhiên, do nước dâng và sóng trong bão duy trì cao tới sáng ngày 29/9. Đây là thời điểm triều cường lên cao nhất, kết hợp nước dâng do bão và sóng lớn đã tạo mực nước vượt cao trình đê, gây ngập tại nhiều khu vực trũng, đường giao thông ven biển, như tại Cửa Lò (Nghệ An), Sầm Sơn (Thanh Hoá).
Ông Thủy nhận định, nước dâng do bão giảm nhanh trong chiều nay và mực nước biển chủ yếu dao động theo thuỷ triều. Tuy nhiên, gió mạnh trên khu vực vẫn có thể gây sóng cao 2-3m cho tới hết ngày mai.
Nguy hiểm vẫn còn sau khi mưa dứt
Lãnh đạo trung tâm nhận định, từ chiều tối 29/9 đến ngày 30/9, tâm mưa sẽ là khu vực các tỉnh Sơn La, Phú Thọ và Lào Cai. Lượng mưa phổ biến từ 70–150mm, cục bộ có nơi trên 250mm và cảnh báo nguy cơ mưa có cường suất lớn trên 150mm trong vòng 3 giờ.
Các khu vực khác ở Bắc Bộ và Thanh Hóa có mưa vừa, mưa to với lượng mưa phổ biến 50–100mm, cục bộ có nơi trên 200mm. Ngoài ra, chiều tối và đêm 29/9, Nghệ An, khu vực cao nguyên Trung Bộ và Nam Bộ có mưa rào và dông rải rác, khả năng có thể xảy ra mưa cục bộ.
Mưa lớn xảy ra hầu khắp Bắc Bộ, Bắc Trung Bộ. Ảnh: Hệ thống giám sát thiên tai Việt Nam.
Theo ông Mai Văn Khiêm, Giám đốc Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia, các khu vực có mưa dông cần đề phòng khả năng xảy ra lốc, sét, mưa đá và gió giật mạnh. Cần lưu ý, riêng với các hiện tượng xảy ra trên quy mô nhỏ, thời gian tồn tại ngắn như lốc xoáy, khoa học mới chỉ có thể cảnh báo khả năng xảy ra và khu vực có thể bị ảnh hưởng, chứ chưa thể dự báo chính xác đường đi hay thời điểm cụ thể như các cơn bão.
Với lượng mưa dồn dập, đất đá tại các vùng núi Bắc Trung Bộ và trung du Bắc Bộ đã bão hòa, ngậm no nước, làm gia tăng nguy cơ sạt lở tại các sườn núi, triền đồi cũng như lũ quét trên các sông suối. Dù bão đã tan, nhưng hệ quả do mưa lớn vẫn tiềm ẩn nhiều rủi ro. “Người dân và chính quyền địa phương cần đặc biệt đề phòng, kịp thời nhận diện những dấu hiệu có nguy cơ sạt lở đất hoặc lũ quét quanh khu vực sinh sống. Tác động của bão số 10 có thể còn kéo dài trong 2–3 ngày tới, vì vậy tuyệt đối không được chủ quan” – ông Khiêm nhấn mạnh.
Hiện nay, trên khu vực Tây Bắc Thái Bình Dương đang xuất hiện các nhiễu động xoáy có tiềm năng phát triển thành bão/áp thấp nhiệt đới. Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn sẽ theo dõi chặt chẽ và ngay khi có dấu hiệu rõ ràng, Trung tâm sẽ cung cấp thông tin kịp thời để người dân và chính quyền chủ động ứng phó.
