Theo Cục Môi trường (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), thực hiện quy định của Luật Bảo vệ môi trường, Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ và phân công của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Bộ Nông nghiệp và Môi trường được giao chủ trì xây dựng dự thảo Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về khí thải phương tiện giao thông cơ giới đường bộ đang lưu hành (QCVN) và dự thảo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ quy định về lộ trình áp dụng QCVN về khí thải đối với xe ô tô, xe mô tô, xe gắn máy tham gia giao thông (dự thảo Quyết định).

Bộ NN-MT đã phối hợp chặt chẽ với Bộ Giao thông vận tải (nay là Bộ Xây dựng), các Bộ, ngành, địa phương, các tổ chức và chuyên gia có liên quan xây dựng dự thảo QCVN và dự thảo Quyết định. Dự thảo QCVN và Quyết định được Bộ NN-MT lấy ý kiến rộng rãi các Bộ, ngành, địa phương và các cơ quan, tổ chức, cá nhân bằng các hình thức khác nhau, trong đó, đã đăng tải, lấy ý kiến trên Cổng Thông tin điện tử của Chính phủ và của Bộ NN-MT; lấy ý kiến bằng văn bản và các hình thức phù hợp khác.

Trong quá trình lấy ý kiến về nội dung các dự thảo nêu trên, thời gian qua, Bộ NN-MT nhận được ý kiến phản hồi của một số cơ quan thông tấn, báo chí đăng tải trên các phương tiện thông tin đại chúng và truyền thông. Trong đó, có một số ý kiến hiểu chưa đúng về lộ trình áp dụng QCVN đối với khí thải xe ô tô tham gia giao thông.

Dự thảo lộ trình áp dụng quy chuẩn khí thải xe ô tô 

Dự thảo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ ban hành Lộ trình áp dụng quy chuẩn khí thải xe ô tô tham gia giao thông ngoài việc cụ thể hóa các quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường và trật tự, an toàn giao thông đường bộ hiện hành còn thực hiện mục tiêu giảm ô nhiễm không khí, đặc biệt tại các thành phố lớn, bảo vệ sức khỏe của Nhân dân và theo kịp xu hướng bảo vệ môi trường toàn cầu.

Dự thảo Quyết định gồm 6 Điều, trong đó, tại Điều 4 của dự thảo Quyết định quy định các mức quy chuẩn khí thải khác nhau mà xe ô tô tham gia giao thông phải đáp ứng tùy theo năm sản xuất để phù hợp với công nghệ sản xuất, công nghệ xử lý khí thải của từng giai đoạn và cũng là yêu cầu về tiêu chuẩn, quy chuẩn khí thải của xe ô tô khi tham gia giao thông.

Dự thảo Quyết định chia khí thải ô tô thành 5 mức tương ứng với các tiêu chuẩn Euro, với mức 5 là mức khắt khe nhất. Các mức áp dụng sẽ được phân loại theo năm sản xuất của xe và khu vực lưu hành.

Nội dung chính của quy định về lộ trình trong dự thảo Quyết định như sau: (1) Ô tô sản xuất trước 1999: Phải đáp ứng Mức khí thải 1; (2) Ô tô sản xuất từ 1999 (1999-2016): Phải đáp ứng Mức khí thải 2; (3) Ô tô sản xuất từ 2017 (2017-2021): Phải đáp ứng Mức khí thải 3 từ ngày 1/1/2026; (4) Ô tô sản xuất từ 2022: Phải đáp ứng Mức khí thải 4 từ 1/1/2026 và Mức 5 từ 1/1/2028.

Riêng tại TP. Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh, qua số liệu tổng hợp từ mạng lưới quan trắc môi trường Quốc gia thời gian qua cho thấy, chất lượng môi trường không khí có dấu hiệu suy giảm, có một số thời điểm chất lượng không khí ở mức xấu. Một trong những nguyên nhân chính gây ra tình trạng này là do khí thải từ phương tiện giao thông cơ giới đường bộ. Do vậy, cần phải quy định lộ trình áp dụng sớm hơn và áp dụng tiêu chuẩn khí thải nghiêm ngặt hơn so với các địa phương khác.

Theo đó, dự thảo Quyết định quy định riêng đối với xe ô tô đăng ký tại TP. Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh như sau: (i) xe ô tô sản xuất từ năm 2017, phải đáp ứng Mức khí thải 4 từ ngày 1/1/2026; (ii) xe ô tô sản xuất từ năm 2022, phải đáp ứng Mức khí thải 5 từ 1/1/2027.

Dự thảo Lộ trình áp dụng khí thải xe mô tô, xe gắn máy

Trước đây chưa có quy định về kiểm định khí thải xe mô tô, xe gắn máy cho đến khi Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ ban hành, dự thảo Quyết định gồm 6 Điều trong đó, tại Điều 4 của dự thảo Quyết định quy định các mức quy chuẩn khí thải khác nhau mà xe mô tô, xe gắn máy tham gia giao thông phải đáp ứng tùy theo năm sản xuất.

Cụ thể: đối với xe mô tô: sản xuất trước 2008: Phải đáp ứng mức khí thải 1; sản xuất từ 2008 - 2016: Phải đáp ứng mức khí thải 2; sản xuất từ 2017 - 30/6/2026: Phải đáp ứng mức khí thải 3; sản xuất sau ngày 01/7/2026: Phải đáp ứng mức khí thải 4.

Đối với xe gắn máy: sản xuất trước 2016: Phải đáp ứng mức khí thải 1; sản xuất từ năm 2017 - 30/6/2027: Phải đáp ứng mức khí thải 2; sản xuất sau ngày 01/7/2027: Phải đáp ứng mức khí thải 4.

Riêng đối với xe mô tô, xe gắn máy lưu hành ở TP. Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh phải đáp ứng mức khí thải 2 trở lên từ ngày 01/01/2032 nhằm mục đích vừa đảm bảo an toàn giao thông và đảm bảo khí thải đáp ứng các quy định về chất lượng theo quy định, giúp giảm dần ô nhiễm không khí và cải thiện chất lượng môi trường không khí. Đặc biệt, đối với TP. Hà Nội có thể quy định mức khí thải mà xe mô tô, xe gắn máy phải đáp ứng khi đi vào các “vùng phát thải thấp” và quy định này do chính quyền Thủ đô quy định.

Bên cạnh đó, trên cơ sở tính toán cụ thể về hạ tầng, điều kiện sẵn sàng về cơ sở thực hiện kiểm định (cơ sở hiện hữu; cơ sở của các doanh nghiệp sản xuất, bảo trì; cơ sở hình thành theo hình thức xã hội hóa...) và đảm bảo phục vụ người dân, doanh nghiệp nhanh, đơn giản thủ tục nhất có thể và tránh tình trạng gây ùn ứ, không đáp ứng nhu cầu của người dân, doanh nghiệp khi có nhu cầu kiểm định khí thải xe mô tô, xe gắn máy theo quy định.

Dự thảo Quy định đưa ra thời điểm bắt đầu thực hiện kiểm định khí thải xe mô tô, xe gắn máy tham gia giao thông từ ngày 1/1/2027 trên địa bàn TP. Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh; từ 1/1/2028 trên địa bàn 4 thành phố trực thuộc Trung ương, gồm: Hải Phòng, Đà Nẵng, Cần Thơ và Huế và từ 1/1/2030 trên địa bàn các tỉnh, thành phố còn lại.

Ngoài ra, việc quy định lộ trình áp dụng các mức khí thải theo từng giai đoạn như dự thảo cũng để tạo điều kiện cho người dân nâng cao ý thức tham gia giao thông an toàn, làm quen dần với hoạt động kiểm định khí thải xe mô tô, xe gắn máy và cũng tăng ý thức giữ gìn, duy trì việc bảo trì, bảo dưỡng xe định kỳ để khí thải luôn đạt được quy định phát thảỉ, giúp cải thiện tình trạng ô nhiễm môi trường không khí và bảo vệ môi trường.

Bộ cũng đang tiếp nhận các ý kiến góp ý, đóng góp, bổ sung của các Bộ, ngành, địa phương, cộng đồng người dân…nhằm hoàn thiện các dự thảo các QCVN và Quyết định của Thủ tướng Chính phủ quy định về lộ trình áp dụng QCVN về khí thải đối với xe ô tô, xe mô tô, xe gắn máy tham gia giao thông để các quy định này khi ban hành có tính khả thi cao, sớm đi vào thực tiễn cuộc sống, đồng thời thuận tiện cho người dân, doanh nghiệp khi thực hiện, giúp cải thiện chất lượng môi trường sống với mục tiêu cao nhất là bảo vệ sức khỏe của Nhân dân.