Tâm thần – bệnh của xã hội hiện đại

Lead: Thưa quý vị! Chắc hẳn nhiều người trong quý vị vẫn ngộ nhận rằng bệnh tâm thần là mất hết ý thức, hành động điên khùng, Nhưng, trên thực tế, bệnh có thể bắt đầu từ biểu hiện rất đơn giản và thường gặp. Vâng, cuộc sống hiện đại với căng thẳng, áp lực gia tăng khiến nhiều người gặp phải những vấn đề liên quan đến sức khỏe tâm thần. Tuy nhiên, không phải người bệnh nào cũng được phát hiện và điều trị kịp thời.

Hiện nay, các rối loạn tâm thần đang ngày càng trở nên phổ biến với nhiều nguyên nhân khác nhau. Mặc dù vậy thì theo thống kê có tới khoảng 70-80% số bệnh nhân không nhận ra nhận ra mình bị rối loạn và điều này dẫn đến tình trạng bện không được điều trị thỏa đáng.

Chuyên mục sức khoẻ của Nông nghiệp và Môi trường radio sẽ lần lượt cùng quý vị tìm hiểu về những loại bệnh tâm thần thường gặp, cách nhận diện và điều trị cơ bản.

Nhạc chuyển

Bài 1: Mạng xã hội và trầm cảm?

Thưa quý vị! Công nghệ hiện đại thực sự đã thay đổi cuộc sống của chúng ta bằng cách mang lại những trải nghiệm mới mẻ, tiện ích và nhanh hơn. Thế nhưng, không có điều gì là hoàn hảo, mặc dù lợi ích đã lấn át đi một số điểm trừ mang lại song công nghệ cũng đã khai sinh ra không ít những “căn bệnh” mà con người có thể đang mắc phải, một trong số đó là trầm cảm.

Theo một số ước tính, khoảng 4 tỷ người trên khắp thế giới sử dụng các trang web mạng như Facebook, Twitter và Instagram.

• (Phát băng) Tôi cũng không biết mình dành bao nhiêu thời gian để lướt fb và các mạng xã hội khác trong một ngày. Những ngày buồn chán, tôi chỉ thích nằm im và lướt FB, chờ đợi comment từ bạn bè
• (Phát băng) Tôi thích trao đổi qua mạng xã hội hơn thực tế. Thế nên, tôi dành nhiều thời gian để dùng mạng xã hội. cũng chẳng biết bao nhiêu thời gian trong 1 ngày.
• (Phát băng) Cũng khó nói là dùng bao nhiêu thời gian 1 ngày cho mạng xã hội, nói chung là nhiều.

Thưa quý vị! Mặc dù chứng trầm cảm có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, tuy nhiên việc sử dụng mạng xã hội quá nhiều là một trong số những nguyên nhân cốt yếu dẫn đến trầm cảm.

Một nghiên cứu đã được công bố trên chuyên san American Journal of Preventive Medicine cho thấy những người trẻ tuổi dành hàng giờ mỗi ngày trên mạng xã hội sẽ có nguy cơ cao mắc bệnh trầm cảm.

Theo đó, các chuyên gia đã tiến hành khảo sát khoảng 1.000 người từ 18 - 30 tuổi, không bị trầm cảm ngay từ đầu. Tất cả đều báo cáo về thời gian sử dụng mạng xã hội thông thường của họ và được đánh giá mức độ trầm cảm 6 tháng sau đó. Kết quả của cuộc khảo sát là nguy cơ trầm cảm tăng tỷ lệ thuận với thời gian dành cho mạng xã hội.

So với những người dùng ít nhất, tức là ít hơn 2 giờ/ngày, những người dùng mạng xã hội nhiều nhất – vào khoảng trên 5 giờ/ngày, có nguy cơ trầm cảm cao hơn 3 lần. Trong khi đó, nguy cơ này cao hơn gấp 2 lần ở những người dùng mạng xã hội khoảng 3,5 - 5 giờ/ngày.

Dù nghiên cứu trên không thể chứng minh tính tuyệt đối của việc “mạng xã hội là nguyên nhân cốt yếu dẫn đến trầm cảm”, nhưng các nhà nghiên cứu vẫn đưa ra một số lý do vì sao mạng xã hội đóng vai trò lớn trong việc dẫn đến trầm cảm, đặc biệt ở người trẻ tuổi.

Thưa quý vị! Vậy thực ra, trầm cảm là bệnh như thế nào, những biểu hiện của nó ra sao, nó có thể dẫn tới những hậu quả như thế nào?

Theo thông tin của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) năm 2019, cứ 40 giây lại có một người chết vì tự tử trên thế giới. Và từ năm 2011 – tức là cách đây hơn 10 năm, WHO đã dự đoán đến năm 2030, trầm cảm sẽ là nguyên nhân gây tàn tật hàng đầu trên toàn cầu. Ước tính mỗi năm có gần 40.000 ca tự tử vì trầm cảm tại Việt Nam.

Trầm cảm là bệnh lý có diễn biến phức tạp. Ban đầu người bệnh có thể chỉ có cảm xúc buồn bã, mệt mỏi, mất hứng thú, cảm thấy tự ti... Nhưng sau một thời gian, người bệnh dần rơi vào trạng thái chán nản, tuyệt vọng, thấy bản thân kém cỏi, có lỗi với gia đình. Người bệnh sẽ cảm thấy cuộc đời mình không đáng sống và nghĩ đến cái chết, cho rằng chỉ có chết đi mới thoát khỏi những khổ đau ở hiện tại.

Và nhằm giúp quý vị hiểu rõ hơn về trầm cảm, cách nhận biết cũng như phương pháp để hạn chế căn bệnh thời đại này, Nông nghiệp và Môi trường Radio đã có cuộc trò chuyện cùng Tiến sĩ, Bác sĩ Trần Thị Hồng Thu - Bác sĩ Chuyên khoa Rối loạn giấc ngủ, Phó Giám đốc Bệnh viện Tâm thần ban ngày Mai Hương, mời quý thính giả cùng theo dõi

• Thưa bà, trầm cảm là gì? Có những mức độ trầm cảm nào và Đối tượng, lứa tuổi nào dễ mắc phải bệnh trầm cảm, thưa bà?
• Nhiều người cho rằng xã hội hiện đại khiến bệnh trầm cảm gia tăng điều này có đúng không, thưa bà?
• Theo bà, việc sử dụng mạng xã hội ảnh hưởng như thế nào tới sự gia tăng của bệnh trầm cảm?
• Và cuối cùng, cách nhận biết và điều trị cơ bản đối với bệnh trầm cảm, thưa bà?

Thưa quý vị, bệnh trầm cảm thực ra đang rất phổ biến trong cộng đồng, chỉ có điều chúng ta chưa nhận biết để can thiệp kịp thời. Thực tế cho thấy, bệnh nhân có thể đi khám tim, gan, phổi thì được nhưng không muốn đi khám sức khỏe tâm thần. Nhiều người khi tìm đến các chuyên gia thì các vấn đề đã trở nên nghiêm trọng. Chỉ có 5-10% bệnh nhân trầm cảm được chẩn đoán và điều trị kịp thời. 

Chính vì thế, quý vị hãy dành sự quan tâm kịp thời tới sức khoẻ tâm thần. Và Nông nghiệp và Môi trường Radio sẽ tiếp tục chuyển tới quý vị loạt bài viết về câu chuyện sức khoẻ tâm thần trong những chương trình tiếp theo, mời quý thính giả chú ý đón nghe. Còn bây giờ, xin kính chào và hẹn gặp lại!

Bài 2: Nghiện game có thật sự là một rối loạn?