Có những vùng đất sinh ra để kể chuyện.
Đồng Giao là một vùng đất như thế.
Giữa những dãy núi Tam Điệp xám bạc và những triền đồi hoang vu một thuở, nơi gió từ rừng già từng gào réo đêm ngày, đã bắt đầu một hành trình âm thầm mà mãnh liệt: hành trình gieo mầm, gìn giữ, nâng niu, vun đắp… để hôm nay hóa thành một hệ sinh thái nông nghiệp bền vững, nơi mỗi trái dứa, mỗi bắp ngô, mỗi giàn chanh leo đều mang trong mình câu chuyện của 70 năm kiên cường và khát vọng.
Ngày những người mở đất đầu tiên đặt chân lên vùng Đồng Giao chỉ có tiếng gió hú và lau lách mọc cao ngang vai. Thế nhưng chính từ nơi cằn cỗi ấy, họ đã gieo xuống không chỉ hạt giống mà còn gieo xuống lòng tin, gieo xuống mơ ước về một ngày đất này nở hoa trái.
Khi tiếng máy cày đầu tiên vang lên, đất đá nứt ra, mở đường cho xanh mướt của cây trồng.
Khi những lán trại đầu tiên sáng đèn, một sức sống mới đã được thắp lên giữa rừng thiêng nước độc.
Khi những thế hệ công nhân, bộ đội, thanh niên đến đây dựng nghiệp, họ đã biến một vùng hoang dã thành một thung lũng sản xuất, thành một cộng đồng, thành một ngôi nhà.
Từ những năm tháng khốn khó ấy, Đồng Giao học được bài học đầu tiên: Đất chỉ thật sự sống khi có người tin vào nó.
Ít ai biết rằng, trái dứa, biểu tượng hôm nay của Đồng Giao, từng chỉ bắt đầu từ nửa héc-ta thử nghiệm. Một không gian khiêm nhường như nín thở chờ xem liệu cây dứa có chịu được gió lạnh Tam Điệp, nắng cháy và đất cằn nơi đây hay không.
Rồi nó bén đất.
Rồi nó lớn lên.
Rồi nó vàng óng trên những sườn đồi, như nụ cười rạng rỡ của người lao động sau những ngày dài.
Những chuyến tàu đầu tiên đưa dứa Đồng Giao sang nước ngoài không chỉ là sự kiện thương mại, đó là khoảnh khắc đất Tam Điệp chạm vào thế giới, khoảnh khắc trái ngọt Việt Nam có tên trên bản đồ nông nghiệp quốc tế.
Có lúc dứa rơi vào bế tắc, có lúc kho bãi chật đầy, có lúc người công nhân phải tự đi bán hàng để cứu mùa vụ… Nhưng chính những biến cố ấy làm ký ức Đồng Giao thêm kiêu hãnh. Bởi chỉ những thứ thật sự bền mới vượt qua được những cơn gió ngược.
Đến hôm nay, khi nhắc đến Đồng Giao, người ta không chỉ nhắc đến dứa.
Người ta nhắc đến một hệ sinh thái nông nghiệp, nơi mỗi vùng đất là một trang sách mở. Sơn La với những cánh đồng ngô ngọt và đậu tương rau xanh mướt, gắn kết hàng trăm hộ người Thái, người Mông. Tây Nguyên và Bắc Trung Bộ với chanh leo tím phủ kín những thung lũng gió. Gia Lai, vùng đất nắng rát và gió ràn rạt, nơi những hàng dứa Cayen dựng lên giữa đất đỏ bazan như những ngọn nến cháy bền. Và Tam Điệp, trái tim của hệ sinh thái, nơi nhà máy, công nghệ, giống mới, và nhân lực chất lượng cao hội tụ.
Từ nửa ha dứa đầu tiên, Đồng Giao nay sở hữu hàng chục nghìn héc-ta vùng nguyên liệu, trải dài từ miền núi đến đồng bằng, từ Bắc vào Nam. Từ những lán trại gỗ, hôm nay Đồng Giao đã có ba trung tâm chế biến hiện đại, vận hành dây chuyền công nghệ hàng đầu thế giới.
Hệ sinh thái ấy không chỉ tạo ra sản phẩm.
Nó tạo ra niềm tin.
Nó tạo ra hạnh phúc.
Nó tạo ra một thương hiệu Việt Nam có tầm vóc toàn cầu.
Giữa hành trình ấy, có một bóng dáng luôn hiện lên rất rõ nét, doanh nhân Đinh Cao Khuê, vị thuyền trưởng của con tàu Đồng Giao.
Người ta từng thấy ông đứng giữa gió cao nguyên Gia Lai, áo ướt đẫm mồ hôi nhưng mắt thì sáng lên khi nhìn những luống dứa mới bén rễ.
Người ta từng thấy ông đứng trên dốc Sơn La, nhặt từng nắm đất đen, giải thích cho bà con cách giữ ẩm, cách chăm cây ngô, cách biến những quả đồi bạc trắng thành cánh đồng màu mỡ.
Ông không chỉ nhìn thấy đất. Ông nhìn thấy điều đất có thể trở thành.
Không chỉ nhìn thấy sản phẩm. Ông nhìn thấy cuộc sống tốt hơn của người trồng ra sản phẩm đó.
Hạnh phúc đối với ông không phải là doanh thu, mà là khi người nông dân vùng sâu mua được chiếc xe máy mới, khi thanh niên Tây Bắc có việc làm ổn định, khi người mẹ Gia Lai có thể ở gần con mà vẫn có thu nhập bền vững.
Ông cùng cộng sự của mình đã đưa con tàu Đồng Giao vượt qua khủng hoảng, bão giá, biến động thị trường… bằng một phương châm giản dị mà kiên định: “Không bao giờ dừng lại”.
Ngày nay, sản phẩm mang tên Đồng Giao có mặt tại hơn 50 quốc gia. Thị trường không còn là nơi phải “đi tìm”, mà chính đối tác chủ động tìm đến. Công nghệ không còn là ước mơ, mà đã trở thành hiện thực qua những dây chuyền hiện đại bậc nhất.
Điều khiến Đồng Giao được trân trọng không chỉ là chất lượng sản phẩm mà còn là triết lý phát triển nhân văn: phát triển để chia sẻ, để nâng đỡ, để gieo lại những giá trị đã thu được từ đất.
Đồng Giao không chỉ làm kinh tế.
Đồng Giao làm người.
Đồng Giao làm cộng đồng.
Đồng Giao làm bản sắc Việt Nam.
Bảy mươi năm nhìn lại, Đồng Giao như một cây lớn, rễ cắm sâu vào truyền thống, thân vững vàng trước bão tố, tán vươn rộng theo nhịp đổi mới, còn quả thì ngọt dần qua từng thế hệ.
Nhưng điều đẹp nhất vẫn là điều phía trước, bởi hành trình Đồng Giao, hành trình của đất, của người, của trái ngọt, chưa bao giờ có điểm dừng.
Trong gió của Tam Điệp, trong nắng của Gia Lai, trên những dốc núi Sơn La, người ta vẫn thấy biểu tượng ấy đang tiếp tục tiến về phía trước: một thương hiệu giàu bản lĩnh, một hệ sinh thái bền vững, một con tàu vững vàng hướng ra biển lớn, với vị thuyền trưởng chưa bao giờ ngừng tin vào ngày mai.
