Diêm dân chưa được đầu tư hạ tầng thiết yếu

Việc hợp tác liên ngành để đưa muối Tuyết Diêm lên bản đồ muối thế giới đã được thảo luận tại hội thảo tham vấn Dự án Nâng cao giá trị và đa dạng hóa các sản phẩm muối Tuyết Diêm (thị xã Sông Cầu, tỉnh Phú Yên) tổ chức ngày 23/4 tại tỉnh Phú Yên.

Bà Nguyễn Thị Thu Huyền - Điều phối viên quốc gia Chương trình tài trợ các dự án nhỏ của Quỹ Môi trường toàn cầu (GEF SGP), Chương trình Phát triển Liên Hợp Quốc (UNDP) và ông Phan Xuân Hạnh - Chủ tịch Hội Nông dân tỉnh Phú Yên đồng chủ trì hội thảo.

Theo chuyên gia UNDP, diêm dân hiện nay hưởng lợi rất hạn chế từ các chính sách của nhà nước và còn gặp nhiều khó khăn trong sản xuất và đời sống. 

“Với mong muốn lan tỏa hình ảnh đẹp của Việt Nam từ Bắc vào Nam, UNDP nhấn mạnh cách tiếp cận cộng đồng và giải quyết các vấn đề xã hội tại địa phương. Do đó, chúng tôi mượn tiếp cận du lịch để thu hút sự tham gia của các bên trong dự án lần này”, bà Huyền khẳng định và cho rằng, phát triển du lịch gắn với sản xuất muối sẽ góp phần gia tăng giá trị môi trường, hình thành những điểm nhấn du lịch mới của Phú Yên. 

Tham vấn tại hội thảo, ông Trần Thanh Nhân - Phó Chủ tịch Liên minh Hợp tác xã Việt Nam tỉnh Phú Yên cũng thẳng thắn chỉ ra những vấn đề cốt lõi trong quá trình triển khai. 

“Từ kinh nghiệm thực hiện các dự án du lịch cộng đồng trước đây, có thể thấy bản thân người dân địa phương chưa thực sự mặn mà với việc thay đổi phương thức sản xuất”, ông Nhân cho biết.

Ông Nhân nêu ví dụ, đã có những hợp tác xã và cộng đồng làm du lịch trải nghiệm trồng lúa. Nhưng khi du khách đến thì thấy người dân đang phun thuốc hóa học làm dấy lên quan ngại về mức độ an toàn của mô hình du lịch.

Cũng theo ông Nhân, người dân địa phương vẫn còn thiếu ý thức về tầm quan trọng của chất lượng sản phẩm trong phát triển du lịch bền vững. Do đó, nhiệm vụ đầu tiên là phải nâng cao chất lượng muối Tuyết Diêm. Việc sản xuất theo phương pháp truyền thống không còn phù hợp mà cần một đề án bài bản để chuyển đổi.

Du lịch xanh và sản xuất bền vững là hai yếu tố song hành, không thể tách rời. Do vậy, ông Nhân kiến nghị Hội Nông dân tỉnh Phú Yên đưa vào đề án một số hạng mục, bao gồm hệ thống thủy lợi nội đồng cho các vùng sản xuất muối. 

“Trong khi sản xuất lúa gạo đã được đầu tư bài bản với hệ thống kênh mương dẫn nước đến tận ruộng thì diêm dân vẫn chưa có điều kiện tiếp cận với những hạ tầng thiết yếu như vậy”, ông Nhân nhấn mạnh.

Đổi mới bắt đầu từ chất lượng sản phẩm

Về phía Sở Khoa học và Công nghệ (KHCN) tỉnh Phú Yên, bà Lê Thị Thu Thủy - Phó Trưởng phòng Quản lý khoa học tái khẳng định kết luận của lãnh đạo Sở tại cuộc họp trước đó với Hội Nông dân tỉnh Phú Yên.

Cụ thể tại buổi làm việc ngày 22/4 cùng Hội Nông dân tỉnh, Phó Giám đốc Sở KHCN tỉnh Phú Yên - bà Lâm Vũ Mỹ Hạnh đã nhấn mạnh, công nghệ sẽ giải bài toán kinh tế cho nghề làm muối Tuyết Diêm. “Chỉ khi đầu tư vào công nghệ tiên tiến, việc sản xuất muối mới có thể đạt được chất lượng cao và giá trị thương mại tương xứng”, bà Hạnh nói. 

Tuy nhiên, để thực sự bứt phá, cần thêm những cơ chế cụ thể để đặt hàng các sản phẩm nghiên cứu khoa học nhằm hỗ trợ diêm dân và doanh nghiệp đổi mới công nghệ sản xuất muối.

Chia sẻ với các đại biểu  tại hội thảo, bà Lê Thị Thu Thủy đã thông tin thêm về những đổi mới trong sản xuất muối hiện nay. Theo đó, việc áp dụng mô hình sản xuất muối sạch trong nhà kính, sử dụng công nghệ đun nước tự động và trải bạt sẽ thay thế phương thức làm muối thủ công truyền thống. 

“Phương pháp cũ vốn cho ra sản phẩm không đồng đều về chất lượng và giá trị thấp. Nếu công nghệ mới được triển khai thành công, chất lượng hạt

muối sẽ được nâng cao rõ rệt, không chỉ phục vụ nhu cầu thực phẩm mà còn mở rộng sang ngành dược”, bà Thủy phân tích.

Việc phát triển thương hiệu muối Tuyết Diêm có nhiều thuận lợi vì muối đã được bảo hộ và chứng nhận ở cả hai nhóm là sản phẩm và dịch vụ. Đây chính là nền tảng pháp lý và thực tiễn vững chắc để mở rộng quy mô sản xuất trong thời gian tới.