Trên mạng xã hội gần đây lại rộ lên những đoạn video, hình ảnh về trứng gà có biểu hiện bất thường như hai lòng đỏ, lòng trắng sền sệt như thạch, vỏ trứng quá bóng... Những người xuất hiện trong video khẳng định chắc nịch đây là "trứng gà giả". Thông tin này không mới nhưng lại tiếp tục khiến người tiêu dùng hoang mang.

Dưới góc độ y tế, câu chuyện "trứng giả" có vẻ như là một nỗi lo... thừa.

Trứng giả hay tin giả?

Về những video được lan truyền, BS.CK2 Đỗ Thị Ngọc Diệp, Phó Chủ tịch Hội Dinh dưỡng Việt Nam đặt nghi vấn: Trứng gà giả làm ra để làm gì, liệu có rẻ hơn trứng gà thật? Với mức giá hiện tại, việc tạo ra một quả trứng giả (nếu có thể) sẽ không thể đủ sức cạnh tranh với trứng thật đang được sản xuất đại trà, giá rẻ và dễ bảo quản.

“Một câu hỏi đặt ra là nếu làm trứng giả bằng nguyên liệu tổng hợp, liệu chi phí có rẻ hơn trứng thật vốn đang được bán với giá chỉ từ 2.000 - 3.000 đồng/quả?”, BS.CK2 Đỗ Thị Ngọc Diệp thắc mắc.

Theo BS Diệp, hiện chưa có bằng chứng khoa học hay xác minh từ cơ quan chức năng cho thấy có tình trạng trứng gà giả đang được bán rộng rãi trên thị trường trong nước. Thực tế, các biểu hiện bất thường như trứng hai lòng đỏ là hiện tượng sinh học tự nhiên, thường gặp ở những con gà mới đẻ lứa đầu.

“Cơ quan chức năng cần phải nhanh chóng vào cuộc điều tra xác minh nguồn tin đang lan truyền, xử lý nghiêm theo pháp luật để tránh tâm lí tẩy chay trứng gà vốn rất nhiều dinh dưỡng”, BS Diệp bày tỏ.

Đồng quan điểm, BS Lê Ngọc Quỳnh Thư (Hội Dinh dưỡng thực phẩm TP.HCM) cho rằng, cần nhìn nhận lại quan điểm của một số cá nhân trong các video đang được lan truyền. Cụ thể, việc trứng có mùi lạ, kết cấu bất thường hoặc lòng trắng không trong suốt thường là dấu hiệu của trứng để lâu, trứng hỏng chứ không phải là "trứng giả".

“Nếu ai đó có thể sản xuất được quả trứng có vỏ, có màng, có lòng đỏ, lòng trắng đầy đủ kết cấu, mùi vị như trứng thật thì đó là một kỳ tích của công nghệ, không phải điều có thể dễ dàng thực hiện trong điều kiện bình thường”, BS Quỳnh Thư nhấn mạnh.

Bình tĩnh trước thông tin thất thiệt

Cũng theo BS Quỳnh Thư, người dân không nên hoang mang trước các tin đồn chưa được kiểm chứng. Thay vào đó, hãy lựa chọn thực phẩm có nguồn gốc rõ ràng, quan sát cảm quan trước khi sử dụng và chế biến hợp vệ sinh, nấu chín kỹ. 

Dưới góc độ y tế, theo BS Lê Ngọc Quỳnh Thư, điều đáng lo không phải là "trứng giả" chưa từng được xác nhận, mà là nguy cơ tiêu thụ trứng kém chất lượng, không rõ nguồn gốc. Trứng bị hỏng, nhiễm khuẩn, để lâu ngày có thể chứa vi khuẩn Salmonella hoặc các vi sinh vật gây tiêu chảy, rối loạn tiêu hóa nếu không được nấu chín kỹ.

Người tiêu dùng không nên để mình bị cuốn theo những luồng thông tin giật gân, chưa qua kiểm chứng, nhất là khi nó xuất phát từ những tài khoản mạng xã hội ẩn danh hoặc thiếu chuyên môn. Việc lan truyền và tin tưởng vào những video bị bóp méo thông tin không chỉ gây hoang mang cho người dân mà còn gây thiệt hại về kinh tế.

“Nên lựa chọn trứng từ các thương hiệu, trang trại uy tín, có bao bì nhãn mác rõ ràng, hạn sử dụng đầy đủ. Trứng an toàn là nền tảng cho bữa ăn lành mạnh. Đừng để những video chưa kiểm chứng trên mạng làm mình sợ hãi và quay lưng với loại thực phẩm vốn dĩ rất bổ dưỡng này”, BS Thư khuyến cáo.

Cũng theo BS Thư, trứng là nguồn cung cấp protein, vitamin A, D, B12, sắt và kẽm… rất tốt cho sức khỏe. Đừng để một vài hình ảnh chưa xác thực khiến bữa cơm của gia đình thiếu vắng đi món ăn giàu đạm, giàu vitamin và phù hợp túi tiền hiện nay.

Người tiêu dùng cũng cần bảo quản trứng ở nơi thoáng mát, tránh ánh nắng trực tiếp. Không nên rửa trứng trước khi bảo quản vì có thể làm mất lớp màng tự nhiên bảo vệ vỏ trứng, tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập.

Có thể truy cứu trách nhiệm hình sự

Bài liên quan

Tin đồn 'trứng gà giả' phá hoại ngành chăn nuôi

Trao đổi với phóng viên Báo Nông nghiệp và Môi trường, Luật sư Nguyễn Văn Hậu – Phó Chủ nhiệm Đoàn luật sư TP.HCM khẳng định: Hành vi đăng tải, lan truyền thông tin sai sự thật trên mạng xã hội, đặc biệt là những nội dung chưa được kiểm chứng có thể bị xử phạt hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự tùy theo mức độ vi phạm.

Cụ thể, theo Điều 101 Nghị định số 15/2020/NĐ-CP của Chính phủ (được sửa đổi bởi Nghị định 14/2022/NĐ-CP), người cung cấp, chia sẻ thông tin giả mạo, sai sự thật, vu khống cá nhân, tổ chức trên mạng có thể bị xử phạt hành chính từ 10 – 20 triệu đồng đối với tổ chức và từ 5 – 10 triệu đồng đối với cá nhân. Đồng thời, bị buộc gỡ bỏ thông tin vi phạm.

Trường hợp hành vi phát tán thông tin gây hậu quả nghiêm trọng, có tính chất xuyên tạc, kích động, gây rối trật tự công cộng hoặc ảnh hưởng nghiêm trọng đến uy tín cá nhân, tổ chức thì người vi phạm có thể bị xử lý hình sự.

Theo Điều 288 Bộ luật Hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017, hành vi “đưa hoặc sử dụng trái phép thông tin trên mạng máy tính, mạng viễn thông” có thể bị phạt tiền từ 200 triệu đến 1 tỷ đồng hoặc phạt tù từ 2 đến 7 năm tùy theo mức độ thiệt hại và tính chất vi phạm.

Quyền khởi kiện dân sự để bảo vệ chính mình

Không chỉ có các chế tài hành chính và hình sự, người bị ảnh hưởng bởi tin giả cũng có thể sử dụng công cụ pháp lý dân sự để đòi quyền lợi chính đáng.

Luật sư Phạm Ngọc Hưng, Phó Chủ nhiệm Trung tâm Trọng tài thương mại TP.HCM, Trưởng Văn phòng luật sư Phạm Hưng cho rằng, bên cạnh việc xử lý người tung tin đồn giả theo pháp luật hình sự hoặc hành chính, doanh nghiệp, cá nhân hoàn toàn có quyền khởi kiện để yêu cầu bồi thường thiệt hại nếu chứng minh được mối quan hệ giữa thông tin sai lệch và tổn thất thực tế mà họ gánh chịu.

Theo luật sư Hưng, các doanh nghiệp chăn nuôi, phân phối trứng hoặc các hộ chăn nuôi nếu bị giảm doanh thu, bị trả hàng, mất hợp đồng… do tin đồn “trứng giả” có thể thu thập bằng chứng, tài liệu, hợp đồng và phản ánh thiệt hại ra tòa án dân sự dựa trên Điều 584 và 592 Bộ luật Dân sự.

“Khởi kiện dân sự là một biện pháp thiết thực để răn đe người phát tán tin giả, đồng thời giúp doanh nghiệp bảo vệ danh tiếng và lợi ích chính đáng trong môi trường kinh doanh đang ngày càng chịu tác động mạnh từ mạng xã hội", ông Hưng nhấn mạnh.

Cảnh giác trong tiếp nhận thông tin

Cũng theo luật sư Hưng, bên cạnh việc xử lý vi phạm, rất cần nâng cao nhận thức pháp lý cho người tiêu dùng trong việc tiếp cận, chia sẻ thông tin trên môi trường mạng.

“Người tiêu dùng cần biết cách kiểm chứng thông tin, tìm hiểu từ nhiều nguồn, đặc biệt là từ các trang web chính thống, cơ quan báo chí uy tín hoặc cơ quan chức năng. Nếu gặp nội dung nghi ngờ, nên chủ động liên hệ cơ quan chức năng hoặc truyền thông để xác minh thay vì chia sẻ vô tội vạ”, ông Hưng khuyến nghị.

Về phía doanh nghiệp, ngành hàng, luật sư Hưng cho rằng nên tăng cường truyền thông minh bạch, công khai quy trình sản xuất, chất lượng sản phẩm để củng cố lòng tin người tiêu dùng, đồng thời có cơ chế phản ứng nhanh khi xảy ra khủng hoảng truyền thông.

Đặc biệt, Luật An ninh mạng hiện hành cũng đã cấm hành vi đăng tải thông tin sai sự thật gây hoang mang trong nhân dân, đồng thời cho phép lực lượng chức năng yêu cầu gỡ bỏ thông tin vi phạm, xử lý đối tượng phát tán. Việc kết hợp giữa xử lý nghiêm khắc và nâng cao kỹ năng số, hiểu biết pháp luật cho cộng đồng là điều kiện tiên quyết để dập tắt tin giả.

“Một khi người tiêu dùng, doanh nghiệp và cơ quan chức năng cùng vào cuộc thì tin giả sẽ không còn đất sống. Việc xử lý phải nhanh, mạnh và có thông điệp rõ ràng để răn đe, tránh tiền lệ xấu cho cộng đồng,” luật sư Hưng nhấn mạnh.