Đề xuất giao thẩm quyền cấp huyện về cấp xã

Tại dự thảo Nghị định quy định về phân cấp, phân định thẩm quyền trong lĩnh vực đất đai, khi tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp và sửa đổi, bổ sung một số điều của các nghị định quy định chi tiết thi hành Luật Đất đai, Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho biết đã tổ chức rà soát các nội dung quy định trong Luật Đất đai 2024, kết quả rà soát cho thấy, có 66 điều, khoản có nội dung quy định về thẩm quyền của các cơ quan cấp huyện như: HĐND, UBND, Chủ tịch UBND, cơ quan có chức năng quản lý đất đai cấp huyện, công chức làm công tác địa chính.

Theo đó,Bộ Nông nghiệp và Môi trường đề xuất giao HĐND, UBND, Chủ tịch UBND cấp xã, cơ quan có chức năng quản lý đất đai cấp xã thực hiện thẩm quyền của HĐND, UBND, Chủ tịch UBND cấp huyện, cơ quan có chức năng quản lý đất đai cấp huyện đang quy định trong Luật Đất đai. Riêng việc quản lý đất có mặt nước là ao hồ đầm thuộc địa bàn nhiều xã, phường thì do UBND cấp tỉnh quyết.

Bên cạnh đó, HĐND, UBND, Chủ tịch UBND cấp xã tiếp tục thẩm quyền của mình đang quy định trong Luật Đất đai.

UBND cấp xã nơi có đất thực hiện thẩm quyền điều chỉnh quyết định giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất, thu hồi đất, phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ tái định cư thuộc thẩm quyền của UBND cấp huyện trước ngày 1/7/2025.

Ngoài ra, các nhiệm vụ của công chức làm nhiệm vụ địa chính quy định trong Luật Đất đai do cơ quan có chức năng quản lý đất đai cấp xã thực hiện.

Cấp tỉnh quyết định các trường hợp Nhà nước giao đất, cho thuê đất không đấu giá quyền sử dụng đất

Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã tổ chức rà soát các nội dung quy định trong 5 Nghị định quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Đất đai gồm: Nghị định số 71/2024/NĐ-CP quy định về giá đất; Nghị định số 88/2024/NĐ-CP quy định về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất;  Nghị định số 101/2024/NĐ-CP quy định về điều tra cơ bản đất đai; đăng ký, cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất và Hệ thống thông tin đất đai; Nghị định số 102/2024/NĐ-CP quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Đất đai; Nghị định số 112/2024/NĐ-CP quy định chi tiết về đất trồng lúa cho thấy, có 95 điều, khoản của các Nghị định có nội dung quy định về thẩm quyền của các cơ quan cấp huyện, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đề xuất phương án phân cấp như sau:

Giao HĐND, UBND, Chủ tịch UBND cấp cấp xã, cơ quan có chức năng quản lý đất đai cấp xã tiếp tục thực hiện thẩm quyền của HĐND, UBND, Chủ tịch UBND cấp huyện, cơ quan có chức năng quản lý đất đai cấp huyện quy định tại các Nghị định quy định chi tiết thi hành Luật Đất đai gồm: thẩm quyền quyết định giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất, thu hồi đất, giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư.

Chính quyền cấp xã tiếp tục thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn, thẩm quyền mà các Nghị định đã giao cho cấp xã.

Các nhiệm vụ của công chức làm nhiệm vụ địa chính quy định trong các nghị định quy định chi tiết thi hành Luật Đất đai do cơ quan có chức năng quản lý đất đai cấp xã thực hiện.

Ngoài ra, phân cấp thẩm quyền của UBND cấp xã quy định trong các nghị định quy định chi tiết thi hành Luật Đất đai cho cơ quan có chức năng quản lý đất đai cấp xã thực hiện.

Bên cạnh đó, Bộ cũng đề xuất sửa đổi quy định về mô hình Văn phòng đăng ký đất đai và mô hình tổ chức phát triển quỹ đất, trách nhiệm Văn phòng đăng ký đất đai, Chi nhánh Văn phòng đăng ký đất đai cho phù hợp với chính quyền 2 cấp theo hướng có chi nhánh đặt tại xã hoặc khu vực liên xã, phường.

Đồng thời quy định cơ chế lựa chọn nơi giải quyết hồ sơ của người đăng ký đất đai mà không phụ thuộc vào cơ quan giải quyết tại địa bàn cấp xã nơi có đất, quy định cơ chế cho phép UBND cấp xã giao nhiệm vụ cho đơn vị sự nghiệp công lập cấp xã hoặc đặt hàng cho Tổ chức phát triển quỹ đất, Chi nhánh Tổ chức phát triển quỹ đất khu vực thực hiện nhiệm vụ bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất; dự án tái định cư, dự án tạo lập phát triển quỹ đất để tổ chức đấu giá quyền sử dụng đất, dự án tạo quỹ đất để giao đất thực hiện chính sách đất đai đối với đồng bào dân tộc thiểu số trên địa bàn cấp xã.

Đặc biệt, phân cấp thẩm quyền của Thủ tướng Chính phủ cho UBND cấp tỉnh quyết định các trường hợp Nhà nước giao đất, cho thuê đất không đấu giá quyền sử dụng đất, không đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư thực hiện dự án có sử dụng.

Về nội dung này, qua tổng hợp, các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đều cơ bản nhất trí với dự thảo Quyết định với việc phân cấp cho UBND cấp tỉnh quyết định các trường hợp Nhà nước giao đất, cho thuê đất không đấu giá quyền sử dụng đất, không đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư thực hiện dự án có sử dụng đất quy định tại điểm p khoản 3 Điều 124 Luật Đất đai. Do vậy, Bộ đề nghị bổ sung dự án đầu tư có sử dụng đất thuộc trường hợp Nhà nước cho thuê đất thu tiền thuê đất hằng năm đối với quỹ đất do cơ quan, tổ chức của Nhà nước được giao quản lý vào trường hợp giao đất, cho thuê đất không thông qua đấu giá quyền sử dụng đất để giải quyết khó khăn vướng mắc trong thời gian qua, đồng thời phân cấp cho UBND cấp tỉnh quyết định các trường hợp giao đất, cho thuê đất không thông qua đấu giá quyền sử dụng đất.

Ngoài ra, tại dự thảo Nghị định, cũng phân cấp cho UBND tỉnh quyết định các trường hợp bất khả kháng khác để áp dụng trong việc thu hồi đất do vi phạm pháp luật đất đai.

Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, khoản 1 Điều 31 Nghị định số 102/2024/NĐ-CP đã quy định các trường hợp bất khả kháng ảnh hưởng đến việc sử dụng đất. Để không bỏ sót các trường hợp bất khả kháng mà ảnh hưởng để quyền và lợi ích của người sử dụng đất, tại điểm g khoản 1 đã giao Thủ tướng Chính phủ quyết định các trường hợp bất khả kháng khác theo đề xuất của UBND cấp tỉnh hoặc Bộ trưởng bộ quản lý chuyên ngành.

Do đó, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đề xuất phân cấp cho UBND cấp tỉnh quyết định các trường hợp bất khả kháng khác đế áp dụng trong việc thu hồi đất do vi phạm pháp luật đất đai, tạo sự chủ động cho địa phương theo tinh thần “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm”.