Liên hoan Phim Tài liệu châu Âu - Việt Nam lần thứ 15 mang tới cho khán giả 18 bộ phim tài liệu đặc sắc, trong đó “Nhà thầu khoán Năm U.SOM” do hãng Phim Tài liệu & Khoa học Trung ương sản xuất, đạo diễn NSƯT Trịnh Quang Tùng thực hiện, là một điểm nhấn đáng chú ý.

Với bộ phim này, bằng một góc nhìn hoàn toàn mới mẻ, đạo diễn đã chọn cách kể lại câu chuyện về Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân (LLVTND) Trần Văn Lai - bí danh Năm U.SOM, người được biết đến là nguyên mẫu của nhân vật Tư Chung trong phim "Biệt động Sài Gòn".

Anh hùng LLVTND Trần Văn Lai - một chiến sĩ biệt động kiên trung, mưu trí, hoạt động ngay trong lòng địch dưới vỏ bọc “nhà thầu khoán Dinh Độc lập Năm U.SOM”. Vỏ bọc này không chỉ giúp ông che mắt kẻ địch mà còn trở thành phương tiện để ông thực hiện những nhiệm vụ đặc biệt quan trọng.

Từ một "nhà thầu", ông đã bí mật xây dựng hệ thống hầm ngầm, cất giấu vũ khí, đạn dược ngay dưới lòng thành phố, chuẩn bị cho cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Tết Mậu Thân 1968. Sự mưu trí, dũng cảm của ông đã trở thành nguồn cảm hứng tạo nên hình tượng Tư Chung huyền thoại trên màn ảnh.

Đạo diễn, NSƯT Trịnh Quang Tùng chia sẻ: "Khán giả Việt Nam đã có sẵn hình dung về Tư Chung trong phim truyện, với những hành động kịch tính và trí tuệ mưu lược. Làm sao để kể lại câu chuyện về người thật, việc thật bằng ngôn ngữ điện ảnh tài liệu thật hấp dẫn, đó là câu hỏi lớn nhất của chúng tôi”. Để giải bài toán này, đạo diễn cùng ê-kíp đã dành rất nhiều thời gian để tìm kiếm và khai thác chất liệu.

“Dựa trên nhiều tư liệu và đặc biệt là những câu chuyện đời thường ít được biết đến, chúng tôi đã gặp gỡ những người thân, đồng đội và nhân chứng lịch sử để tìm hiểu về con người ông, về những suy tư, trăn trở, và sự hy sinh âm thầm phía sau những chiến công", Trịnh Quang Tùng cho biết.

Mục tiêu của đạo diễn Trịnh Quang Tùng là khắc họa rõ nét hơn con người Trần Văn Lai phía sau những giai thoại, đưa khán giả đến gần hơn với sự chân thực, gần gũi của người anh hùng, để thấy rằng lòng dũng cảm, sự hy sinh không chỉ thể hiện qua những chiến công vang dội, mà còn nằm trong từng quyết định, từng khoảnh khắc đời thường.

Trong bối cảnh phòng vé đang bùng nổ với hàng loạt phim truyện điện ảnh về đề tài chiến tranh cách mạng, với những câu chuyện bi tráng được kể bằng ngôn ngữ điện ảnh hiện đại, thì mảng phim tài liệu cũng khẳng định vị thế riêng. Nếu phim truyện đưa khán giả đến với những câu chuyện hư cấu đầy kịch tính, cảm xúc, thì phim tài liệu lại sở hữu một thế mạnh không thể thay thế: tính chân thực.

Với những thước phim lịch sử quý giá được thế hệ các nhà làm phim Hãng phim Tài liệu và Khoa học Trung ương dũng cảm ghi lại giữa làn bom đạn, phim tài liệu về chiến tranh cách mạng qua góc nhìn của những nhà làm phim trẻ hôm nay đang ngày càng trở nên hấp dẫn hơn. Sự kết hợp giữa tư liệu chân thực và cách kể chuyện hiện đại đã mang đến cho người xem cái nhìn khách quan và sâu sắc về những con người, những sự kiện có thật trong lịch sử.

Sự song hành hai thể loại này góp phần tạo nên bức tranh toàn cảnh về lịch sử dân tộc. Phim truyện khơi gợi cảm xúc, còn phim tài liệu củng cố lòng tin, cung cấp những hình ảnh tư liệu chân thực làm bằng chứng sống động, giúp khán giả, đặc biệt là thế hệ trẻ, hiểu hơn về giá trị của tự do, hòa bình. Và bộ phim "Nhà thầu khoán năm U.SOM" chính là một ví dụ tiêu biểu cho sự phát triển của dòng phim tài liệu.

Đạo diễn, NSƯT Trịnh Quang Tùng đã không chỉ tái hiện một cách tinh tế và đầy xúc động chân dung người anh hùng chiến đấu trong lòng địch, mà còn để lại dấu ấn riêng, cho thấy sự tìm tòi và sáng tạo không ngừng của anh trên con đường làm phim tài liệu. Tác phẩm đã góp phần làm phong phú thêm mảng đề tài lịch sử, đồng thời khẳng định vị thế của điện ảnh tài liệu Việt Nam trong việc kết nối quá khứ và hiện tại, con người và cộng đồng.

Liên hoan Phim Tài liệu châu Âu - Việt Nam đã trở thành một sự kiện điện ảnh thường niên uy tín, nơi các nhà làm phim và khán giả cùng nhau khám phá những câu chuyện chân thực và đa chiều của Việt Nam và các nước châu Âu.

Với hơn 300 tác phẩm được trình chiếu qua 15 kỳ liên hoan đã thực sự là một diễn đàn giao lưu văn hóa, phản ánh nhiều khía cạnh của đời sống xã hội, từ lịch sử, văn hóa, con người, cho đến môi trường, khoa học... Không chỉ giới thiệu những tác phẩm điện ảnh xuất sắc, Liên hoan phim còn là cầu nối vững chắc, giúp điện ảnh Việt Nam tiếp cận gần hơn với nền điện ảnh tài liệu chuyên nghiệp của châu Âu và thế giới, đồng thời quảng bá hình ảnh đất nước, con người Việt Nam đến bạn bè quốc tế.

Trong bối cảnh điện ảnh tài liệu ngày càng khẳng định chỗ đứng, sự hiện diện của một bộ phim về đề tài chiến tranh cách mạng như “Nhà thầu khoán Năm U.SOM” của đạo diễn Trinh Quang Tùng do Hãng phim Tài liệu và khoa học Trung ương sản xuất càng trở nên ý nghĩa.

Đây không chỉ là lời tri ân sâu sắc tới Anh hùng Trần Văn Lai, mà còn là minh chứng cho nỗ lực của các nhà làm phim Việt Nam trong việc lan tỏa những giá trị nhân văn để thế hệ trẻ thêm tự hào về lịch sử dân tộc. Thông qua một tác phẩm đầy tính chân thực, bộ phim không chỉ chạm đến trái tim khán giả trong nước, mà còn giúp bạn bè quốc tế hiểu hơn về một giai đoạn lịch sử đầy gian khổ nhưng cũng vô cùng kiêu hãnh của Việt Nam.