Mận An Phước trồng ở cù lao Tân Lộc (quận Thốt Nốt, TP Cần Thơ) một thời nổi danh, giúp nhiều nông dân vươn lên khá giả. Thế nhưng thời ăn nên làm ra từ cây mận nay đã không còn.

Rõ nhất, từ đầu năm 2025, giá thu mua mận bắt đầu lao dốc, mặc dù tình hình tiêu thụ vẫn ổn định. Ông Nguyễn Thanh Hoàng – Tổ trưởng Tổ hợp tác trồng mận phường Tân Lộc là một trong những người đầu tiên đưa cây mận về trồng ở cù lao. Ông cho biết, vụ nghịch giá mận khoảng 15.000 - 16.000 đồng/kg nhưng vào chính vụ lại "rớt không phanh”, từ 13.000 đồng/kg, xuống 9.000 đồng/kg và hiện chỉ còn 5.000 đồng/kg.

Đỉnh điểm, theo một số nhà vườn, dịp Tết Nguyên Đán 2025 là thời điểm lẽ ra giá mận thường ở mức cao nhưng khi đó lại giảm sâu chỉ còn 3.000 đồng/kg, trong khi giá thành sản xuất mỗi ký mận trung bình đã ở mức từ 3.000 - 5.000 đồng/kg nên nông dân hầu như không có lãi.

Giá thấp, thời tiết lại mưa nắng thất thường, trái bị sốc nước, dễ rụng, nứt, sâu hại tấn công khiến chi phí đầu tư tăng cao, không ít nhà vườn buộc phải giảm diện tích. Như 1ha mận được ông Nguyễn Thanh Hoàng mở rộng từ 3 năm trước nay đã thu hẹp còn 5.000m2, quay trở lại diện tích khởi điểm khi chuyển đổi từ cây lúa sang mận ở An Phước.

Ông Hoàng nhớ lại thời điểm năm 2015, mận An Phước được một số thương lái thu mua cung ứng cho thị trường Trung Quốc. Giá khi đó lên tới 50.000 đồng/kg đối với hàng tuyển chọn loại 1, nhà vườn thu lãi gấp chục lần so với chi phí đầu tư ban đầu.

Thời ấy, việc ông trồng mận An Phước từng bị nhiều nông dân lân cận cho rằng làm chuyện “hoang đường” bởi diện tích đất nông nghiệp ở cù lao Tân Lộc đều tập trung vào việc trồng lúa. Bà con lo ngại sẽ bị chuột cắn phá.

Về sau, tình hình giá cả và tiêu thụ tương đối ổn định, trồng mận có năng suất và lãi cao. Ông Hoàng tính toán, lợi nhuận khi đó "1 tấn mận bằng 4 tấn lúa". Vì thế, phong trào chuyển đổi từ cây lúa sang trồng mận An Phước ở cù lao lan rộng.

Tuy nhiên, khi diện tích được mở rộng, cũng là lúc cây mận bắt đầu phát sinh nhiều sâu hại như dòi, sâu đỏ, sâu lông. Ông Hoàng buộc lòng tìm đến sự hỗ trợ của một số chuyên gia và được hướng dẫn thực hiện phương pháp trùm lưới toàn vườn để bảo vệ trái.

“Tôi phải mua từng miếng lưới về rồi tự may thành tấm lớn để trùm cho vườn. Khi có hiệu quả, bà con trong vùng cũng bắt đầu áp dụng cho mận ngủ mùng”, ông Hoàng chia sẻ.

Lão nông này cho hay, cách làm này tuy giảm được tỷ lệ hư hại trái nhưng năng suất quả bị giảm do lưới sát đọt, cây thiếu độ thông thoáng. Nếu lúc trước không trùm lưới năng suất có thể đẩy lên 7 - 10 tấn/1.000m2/năm nhưng nay chỉ còn khoảng 6 tấn/1.000m2/năm.

Như nhiều mặt hàng nông sản khác, giá mận An Phước thường xuyên biến động bởi hiện nay, đa phần sản phẩm được tiêu thụ nội địa. Một số nhà vườn trên cù lao Tân Lộc cũng phát triển khâu chế biến thành rượu để đa dạng hóa sản phẩm nhưng chưa nhiều.

Ông Hoàng cũng đang cân nhắc khai thác vườn để phát triển du lịch sinh thái. Ngoài 5.000m2 đang trồng mận, ông còn trồng thêm 5.000m2 bưởi, 1.600m2 dâu và ao nuôi cá.

Hệ sinh thái đã sẵn sàng nhưng để tổ chức bài bản, vừa giữ được nét đặc trưng vốn có của vườn, vừa tạo tour tuyến hấp dẫn, vừa đảm bảo sự hài lòng của cả du khách lẫn nhà vườn là bài toàn không đơn giản.

Theo Phòng Nông nghiệp và Môi trường quận Thốt Nốt, mận là cây ăn trái có diện tích lớn ở cù lao Tân Lộc với 1.233ha, chiếm hơn 64% diện tích mận toàn TP Cần Thơ. 

Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật TP Cần Thơ cho biết, toàn Thành phố có 1.912ha trồng mận, tập trung tại quận Thốt Nốt với các giống mận như An Phước, Hồng đào đá..., sản lượng thu hoạch đạt gần 26.000 tấn/năm.