Tại Hà Nội, tình trạng chó thả rông không rọ mõm và không có kiểm soát đang trở thành mối lo ngại lớn, gây mất an toàn cho cộng đồng, tiềm ẩn nguy cơ bùng phát bệnh dại cùng nhiều hệ lụy khó lường.

Không chỉ xuất hiện trên những tuyến phố lớn hay khu dân cư, tình trạng này còn phổ biến ở những khu vực công cộng như công viên, vườn hoa sân chơi - nơi thường xuyên có đông người dân bao gồm cả người cao tuổi và trẻ nhỏ. Nhiều chủ nuôi vẫn thản nhiên thả chó ra ngoài mà không áp dụng bất kỳ có bất kỳ biện pháp an toàn nào. Đáng lo ngại hơn, chó được thả rông không chỉ là các giống chó cảnh nhỏ mà bao gồm cả chó ta, chó săn, và các giống chó lớn có khả năng gây nguy hiểm cao như chó canh gác.

“Có lần đang đi xe máy, tôi giật mình suýt ngã vì bị bất ngờ khi có con chó chạy ra giữa đường”, bà Nguyễn Thị Hạnh (quận Đống Đa) bức xúc. “Tôi không ghét chó nên cũng không phản đối việc nuôi chó, nhưng người nuôi phải có ý thức, chứ để thú cưng của mình trở thành mối nguy cho người khác là không ổn”.

Nhiều người nuôi cho cho rằng thú cưng của họ đã được tiêm phòng đầy đủ, hiền lành và vô hại, thậm chí còn rất thân thiện với con người vì chưa từng cắn ai. “Chó nhà tôi luôn được tiêm phòng đầy đủ, rất thích chơi với người. Vì vậy, mỗi khi đi tập thể dục, tôi thường cho chúng đi theo mà không cần xích hay rọ mõm để chúng được thoải mái", một người nuôi chó tại khu vực Giảng Võ cho biết.

Tuy nhiên, thực tế cho thấy không ít trường hợp chó nuôi gây thương tích cho trẻ em, người cao tuổi, thậm chí cả chủ nhân của chúng. Nguy hiểm hơn, dù đã được tiêm phòng có kích thước nhỏ và trông có vẻ vô hại, chó vẫn có thể gây tai nạn giao thông nếu bất ngờ lao ra đường - và trên thực tế, những sự cố như vậy không phải hiếm gặp.

Cục Thú y (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) cho biết, theo số liệu báo cáo của các địa phương, hiện nay cả nước có gần 5 triệu hộ nuôi với hơn 7,6 triệu con chó, mèo, nhiều nhất tại Hà Nội với trên 426.000 con. Tuy nhiên, tình trạng nuôi chó, mèo thả rông còn phổ biến dẫn đến việc thống kê chỉ chính xác trung bình khoảng 80%, do đó, số liệu thực tế có thể cao hơn nhiều.

Trong khi đó, tính đến cuối năm 2024, Việt Nam ghi nhận 84 ca tử vong do bệnh dại, tăng 2 ca so với năm 2023.Đây là con số tử vong cao nhất trong số các bệnh truyền nhiễm được giám sát trong năm qua. Dù các chiến dịch tiêm phòng đã góp phần giảm tỷ lệ mắc bệnh, nhưng bệnh dại vẫn tồn tại và mỗi năm cướp đi sinh mạng của hơn 70 người tại Việt Nam. 

Thống kê này cho thấy mối nguy hiểm nghiêm trọng từ tình trạng thả rông chó. Đây không chỉ là vấn đề gây mất mỹ quan đô thị mà còn tiềm ẩn nhiều rủi ro như lây lan bệnh dại, gây thương tích cho người dân, thậm chí dẫn đến tai nạn giao thông. Tuy nhiên, việc kiểm soát chó thả rông vẫn là một thách thức lớn trong công tác quản lý đô thị và y tế cộng đồng.

Hiện nay, pháp luật Việt Nam đã có những quy định cụ thể liên quan đến việc nuôi và quản lý chó nhằm đảm bảo an toàn cho cộng đồng. Theo Nghị định 90/2017/NĐ-CP của Chính phủ về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thú y, người nuôi chó nếu không đeo rọ mõm, không xích giữ chó nơi công cộng, hoặc không tiêm phòng dại bắt buộc, có thể bị phạt tiền từ 600.000 đến 1.000.000 đồng.

Bên cạnh đó, Luật Thú y năm 2015 quy định chủ nuôi có trách nhiệm đăng ký việc nuôi chó, mèo tại UBND cấp xã, thực hiện tiêm phòng dại định kỳ, và đảm bảo không để vật nuôi gây nguy hiểm cho người khác. Bộ Nông nghiệp và Môi trường cũng đã ban hành Kế hoạch quốc gia phòng, chống bệnh dại giai đoạn 2022-2030, trong đó đặt mục tiêu loại trừ bệnh dại ở người vào năm 2030 thông qua việc kiểm soát chặt chẽ đàn chó và nâng cao tỷ lệ tiêm phòng.

Dù nhiều quy định đã được ban hành, việc thực thi trên thực tế vẫn chưa đồng bộ, nhất là ở các đô thị lớn như Hà Nội và TP.HCM. Tại Hà Nội, UBND thành phố đã yêu cầu các quận, huyện, thị xã thành lập và đẩy mạnh hoạt động của các đội bắt chó thả rông, với gần 600 đội đã được thành lập. Tuy nhiên, công tác này vẫn gặp không ít khó khăn do thiếu cơ sở lưu giữ, chăm sóc chó bị bắt, cũng như thiếu hụt nhân lực chuyên trách. Đáng lo ngại là nhiều người dân vẫn ngang nhiên thả chó ra đường mà không rọ mõm, không xích giữ, trong khi công tác xử phạt vẫn còn lỏng lẻo, chưa đủ sức răn đe. 

Để giải quyết triệt để tình trạng này, yếu tố cốt lõi vẫn là nâng cao ý thức của người nuôi. Cần đẩy mạnh tuyên truyền để người dân tuân thủ nghiêm các quy định về quản lý chó, như đeo rọ mõm, xích giữ khi đưa ra ngoài. Đồng thời, cần tổ chức kiểm tra định kỳ, xử phạt nghiêm các trường hợp vi phạm nhằm tạo tính răn đe. Bên cạnh đó, cần sớm ban hành quy định cụ thể về việc nuôi nhốt, chăm sóc chó bị bắt giữ và xác định rõ trách nhiệm của chủ nuôi trong từng trường hợp.