Sáng 28/4, tại cuộc họp báo thường kỳ tháng 4/2025, Thứ trưởng Nguyễn Thị Hà cùng lãnh đạo đại diện các đơn vị liên quan của Bộ Nội vụ đã thông tin về đề án sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính các cấp và tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp.

Trả lời báo chí tại cuộc họp báo, ông Phan Trung Tuấn, Vụ trưởng Vụ Chính quyền địa phương, cho biết, Bộ Nội vụ đã tham mưu giúp Đảng ủy Chính phủ xây dựng Đề án về sắp xếp, hợp nhất các đơn vị hành chính cấp tỉnh, bỏ toàn bộ đơn vị hành chính cấp huyện và tổ chức sắp xếp lại đơn vị hành chính cấp xã, đồng thời tổ chức mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.

Đề án này được đánh giá là có tác động sâu rộng nhất từ trước đến nay, không chỉ về tổ chức bộ máy mà còn liên quan tới bản đồ hành chính mới của cả nước và từng địa phương. Dự kiến sau sắp xếp, sẽ hình thành bản đồ mới của cả nước và của từng địa phương, đồng thời lần đầu tiên trong lịch sử sẽ tổ chức mô hình chính quyền địa phương 2 cấp. Song song với đó, Quốc hội đang xem xét sửa đổi Hiến pháp.

Nếu theo đúng tiến độ, dự thảo sửa đổi Hiến pháp sẽ được thông qua vào tháng 6/2025 và có hiệu lực từ ngày 1/7/2025. Đồng bộ với đó, Bộ Nội vụ đang tham mưu, trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 9 dự thảo Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi), Luật Cán bộ, Công chức và Luật Việc làm.

Cũng theo ông Tuấn, tinh thần thực hiện theo nguyên tắc "Địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm": "Trung ương chỉ định hướng về nguyên tắc, còn địa phương sẽ toàn quyền quyết định trong vấn đề bố trí nhân sự của cấp xã. Có thể bố trí Ủy viên Ban thường vụ Tỉnh ủy, Thành ủy hiện làm Bí thư của một phường, một đơn vị hành chính cấp xã mới, không chỉ có mỗi Giám đốc Sở hay là Tỉnh ủy viên, Thành ủy viên.

Thậm chí, có những địa bàn quan trọng cũng có thể bố trí đến Ủy viên Ban thường vụ cấp tỉnh hiện nay để làm chức danh người đứng đầu cấp ủy của địa phương. Còn tất cả các nội dung liên quan đến bố trí phương án nhân sự ai làm Bí thư, ai làm Chủ tịch, Phó Chủ tịch sắp xếp thế nào? Kể cả các cơ quan chuyên môn của cấp xã hình thành sắp tới thế nào?

Tất cả những nội dùng này UBND cấp tỉnh từng địa phương sẽ quyết định và chịu trách nhiệm về các quyết định, các tiêu chuẩn chức danh theo quy định hiện hành của các cấp có thẩm quyền và theo quy định pháp luật hiện hành".

Theo định hướng của Trung ương, tỷ lệ giảm các đơn vị hành chính cấp xã trên toàn quốc dự kiến khoảng 60-70%. Bước đầu, sau khi sắp xếp, cả nước dự kiến sẽ còn khoảng 3.300 đơn vị hành chính cấp xã. Tuy nhiên, con số chính thức sẽ chỉ được xác định sau khi Quốc hội và Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét thông qua.

Về chính quyền địa phương cấp xã tới đây thực hiện rất nhiều nhiệm vụ, tiêu chuẩn chức danh như thế nào? Phương án bố trí nhân sự ra sao? Trả lời nội dung này, ông Tuấn cho hay, về kết luận về tiêu chuẩn chức danh cán bộ công chức cấp xã, hiện nay Bộ Nội vụ đã tham mưu cho Chính phủ trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 9 Luật cán bộ, công chức (sửa đổi).

Trong đó, có đề xuất một hệ thống công vụ thống nhất trong hệ thống chính trị các cấp ở địa phương. Như vậy, sau này sẽ có một hệ tiêu chí chung tiêu chuẩn chức vụ, chức danh của đội ngũ cán bộ, công chức. Trong đó có công chức cấp xã đảm bảo đồng bộ, thống nhất trong hệ thống công vụ.

Trong thời hạn 5 năm, Bộ Nội vụ sẽ ban hành bộ tiêu chuẩn mới để định biên biên chế của từng cấp tỉnh và từng cấp xã tới đây. Trước khi có bộ tiêu chuẩn mới, Bộ Nội vụ sẽ phối hợp với Ban Chỉ đạo Trung ương rà soát lại tổng biên chế cả nước trong hệ thống chính trị để báo cáo Bộ Chính trị xem xét, quyết định vì đây là việc thuộc thẩm quyền của Bộ Chính trị.